Izba

Ograniczenie władzy rodzicielskiej ze względu na dokonanie korekty płci

Art. 8 EKPCz
,,1. Każdy ma prawo do poszanowania swojego życia prywatnego i rodzinnego, swojego mieszkania i swojej korespondencji.
2. Niedopuszczalna jest ingerencja władzy publicznej w korzystanie z tego prawa z wyjątkiem przypadków przewidzianych przez ustawę i koniecznych w demokratycznym społeczeństwie z uwagi na bezpieczeństwo państwowe, bezpieczeństwo publiczne lub dobrobyt gospodarczy kraju, ochronę porządku i zapobieganie przestępstwom, ochronę zdrowia i moralności lub ochronę praw i wolności osób.”

Art. 14 EKPCz
,,Korzystanie z praw i wolności wymienionych w niniejszej Konwencji powinno być zapewnione bez dyskryminacji wynikającej z takich powodów jak płeć, rasa, kolor skóry, język, religia, przekonania polityczne i inne, pochodzenie narodowe lub społeczne, przynależność do mniejszości narodowej, majątek, urodzenie bądź z jakichkolwiek innych przyczyn.”

Skarżąca (A.M.) rozstała się ze swoją ówczesną żoną (N.) kilka lat po dokonaniu korekty płci. Zgodnie z porozumieniem zawartym między małżonkami, miejscem zamieszkania dzieci (M.M. i K.M.) było każdorazowe miejsce zamieszkania matki. Od czasu przeprowadzki, A.M. regularnie odwiedzała M.M. i K.M., prezentując się im jako mężczyzna. Po pewnym czasie, N. zaczęła uniemożliwiać Skarżącej utrzymywanie kontaktów z dziećmi, co uzasadniała chęcią ochrony ich zdrowia psychicznego, na które, jej zdaniem, negatywnie wpływała korekta płci dokonana przez A.M.

N. złożyła wniosek o ograniczenie Skarżącej władzy rodzicielskiej. A.M. złożyła do sądu wniosek o ustalenie sposobu kontaktowania się z dziećmi. Organ rozpoznający sprawę powołał psychiatrę, psychologa i seksuologa. Zgodnie z wydaną przez nich opinią, dokonana przez A.M., korekta płci może mieć negatywny wpływ na małoletnich. Wniosek ekspertyzy został wyciągnięty z uwagi na m.in. brak badań dotyczących dorastania dzieci w rodzinach, gdzie jeden z rodziców dokonał korekty płci, a także badań stwierdzających brak negatywnego wpływu przedmiotowej sytuacji na zdrowie psychiczne dzieci. Sąd rozpoznający sprawę ograniczył Skarżącej prawa rodzicielskie.

A.M. zaskarżyła wydane postanowienie, podnosząc, że z prywatnej opinii biegłego wynika, że nie istnieją żadne przesłanki, które mogłyby wskazywać, że utrzymywanie przez nią kontaktu z dziećmi może stanowić zagrożenie ich dobra. Sąd wyższej instancji oddalił wniesioną apelację, stwierdzając, że doszło do prekluzji, z uwagi na fakt, że Skarżąca mogła powołać się na dowód z prywatnej opinii biegłego już w sądzie niższej instancji. Po zakończeniu postępowania, N. wraz z M.M. i K.M. zmieniły miejsce zamieszkania, nie informując o tym Skarżącej.

• W opiniach biegłych brakowało wskazania, w jaki sposób dokonanie korekty płci przez Skarżącą może negatywnie wpłynąć na zdrowie psychiczne i rozwój jej dzieci. Ponadto, co potwierdził zespół biegłych powołany w przedmiotowej sprawie, do tej pory nie przeprowadzono żadnych wiarygodnych badań na temat rodzicielstwa osób transpłciowych, wobec czego należy zauważyć, że wnioski ekspertów były nieuzasadnione. (§ 54)

• Podejmując decyzję o ograniczeniu praw rodzicielskich, sądy wzięły pod uwagę głównie opinie biegłych, bez dokładnego zbadania ustaleń w nich zawartych w konkretnych okolicznościach całej sprawy. Brak badań naukowych potwierdzających wnioski biegłych oraz oczywisty brak wyjaśnienia, w jaki sposób kontakt Skarżącej z jej dziećmi mógł negatywnie wpłynąć na ich zdrowie psychiczne, powinien był zaalarmować sądy krajowe i wymagał dokonania ścisłej kontroli wiarygodności i jakości przedstawionych ustaleń. (§ 57)

• Pomimo twierdzenia sądów, że ich rozstrzygnięcia nie były oparte na korekcie płci Skarżącej, ale na potencjalnym szkodliwym wpływie na jej dzieci, nieuchronnym wnioskiem jest to, że jej tożsamość płciowa konsekwentnie znajdowała się w centrum rozważań dotyczących sprawy na każdym etapie postępowania sądowego. Wpływ tożsamości płciowej A.M. na rozstrzygnięcie został ustalony i był decydującym czynnikiem prowadzącym do ograniczenia jej kontaktu z dziećmi. (§ 75)

• Sądy krajowe nie zbadały z wymaganą dokładnością domniemanego zagrożenia dla dzieci Skarżącej, charakteru i dotkliwości ograniczenia praw rodzicielskich, konsekwencji, jakie może ono mieć dla zdrowia i rozwoju dzieci, a także innych istotnych okoliczności. Organy oparły swoje decyzje na jedynie hipotetycznym negatywnym wpływie korekty płci Skarżącej na jej dzieci. (§ 78)

Konstytucja

– art. 38

,,1. Macierzyństwo i dzieciństwo oraz rodzina są chronione przez Państwo.

2. Opieka nad dziećmi i ich wychowanie są prawem i obowiązkiem rodziców.”

[,,1. Maternity and childhood and the family shall be protected by the State.

2. The care and upbringing of children shall be both the right and the obligation of parents”]

Kodeks rodzinny i opiekuńczy

-art. 65

,,1. Wykonywanie praw rodzicielskich nie może być sprzeczne z dobrem dzieci. Troska o dobro dziecka jest podstawowym celem opieki rodziców.

Przy wykonywaniu praw rodzicielskich rodzice nie mają prawa szkodzić dobru fizycznemu i psychicznemu dzieci, ani ich rozwojowi moralnemu. Metody wychowania dzieci muszą wykluczać zaniedbywanie, okrutne, ordynarne lub poniżające traktowanie, znieważanie lub wykorzystywanie dzieci.”

[,,1. The exercise of parental rights shall not be in contradiction with the children’s interests. Providing for the children’s interests shall be the primary purpose of the parents’ care.

While exercising parental rights, parents shall not have the right to inflict harm on the physical and psychological well-being of children, or on their moral development. The methods of children’s upbringing must exclude neglectful, cruel, rude or degrading treatment, insults or exploitation of the children. ..”]

-art. 73

,,1. Sąd może, biorąc pod uwagę interesy dziecka, orzec o odebraniu dziecka rodzicom lub jednemu z rodziców (ograniczenie praw rodzicielskich) bez pozbawiania ich praw rodzicielskich.

2. Ograniczenie praw rodzicielskich jest dopuszczalne, gdy pozostawienie dziecka przy rodzicach lub jednym z rodziców jest niebezpieczne dla dziecka ze względu na okoliczności niezależne od rodziców lub jednego z rodziców, [takie jak] zaburzenia psychiczne lub inna przewlekła choroba, splot trudnych okoliczności lub inne przyczyny.

Ograniczenie praw rodzicielskich jest również możliwe w przypadkach, gdy pozostawienie dziecka przy rodzicach lub jednym z rodziców jest niebezpieczne dla dziecka ze względu na ich postępowanie, ale nie zostały ustalone wystarczające podstawy do pozbawienia rodziców lub jednego z rodziców praw rodzicielskich. Jeżeli rodzice lub jedno z rodziców nie zmienią swego postępowania w ciągu sześciu miesięcy od wydania przez sąd orzeczenia o ograniczeniu praw rodzicielskich, organ opiekuńczy jest obowiązany wystąpić do sądu z wnioskiem o pozbawienie rodziców praw rodzicielskich. Działając w interesie dziecka, organ ten może złożyć wniosek o pozbawienie rodziców praw rodzicielskich przed upływem powyższego terminu.”

[,,1. A court may, taking into account the child’s interests, decide to remove a child from the parents or one of the parents (restriction of parental rights) without depriving them of their parental rights.

2. Restriction of parental rights shall be allowed where leaving the child with the parents or one of the parents is dangerous for the child on account of circumstances outside the control of the parents or one of the parents, [such as] a psychiatric disorder or other chronic illness, a combination of difficult circumstances, or other reasons.

Restriction of parental rights is also possible in cases where leaving a child with the parents or one of the parents is dangerous for the child on account of their conduct, but sufficient grounds for depriving the parents or one of the parents of their parental rights have not been established. If the parents or one of the parents do not change their conduct within six months after the court decision restricting parental rights, the custody and guardianship authority shall be under an obligation to lodge an application with a court for the parents to be deprived of their parental rights. Acting in the interests of the child, the authority may lodge the application for the parents to be deprived of their parental rights before the expiry of the above-mentioned term. ..” ]

-art. 75

,,Rodzice, których prawa rodzicielskie zostały ograniczone przez sąd, mogą utrzymywać kontakty z dzieckiem, chyba że wywiera to negatywny wpływ na dziecko. Utrzymywanie takich kontaktów jest dopuszczalne za zgodą organu opiekuńczego i kurateli albo za zgodą opiekuna (kuratora) dziecka, rodziców zastępczych dziecka lub administracji placówki, w której dziecko zostało umieszczone.”

[,,Parents whose parental rights have been restricted by a court may maintain contact with the child, unless this has a negative impact on the child. Such contact shall be permitted with the consent of the custody and guardianship authority, or with the consent of the child’s guardian (trustee), of the child’s foster parents or of the administration of the facility where the child is placed.”]

Ograniczenie władzy rodzicielskiej; dyskryminacja; osoba transseksualna; korekta płci; art. 14 EKPCz; art. 8 EKPCz; prawo do poszanowania życia prywatnego, kontakty z dzieckiem, dobro dziecka

http://hudoc.echr.coe.int/eng?i=001-210878