Izba

Oparcie wyroku skazującego na dowodzie z przesłuchania współsprawcy jako naruszenie art. 6 EKPCz

Art. 6 EKPCz

„1. Każdy ma prawo do sprawiedliwego i publicznego rozpatrzenia jego sprawy w rozsądnym terminie przez niezawisły i bezstronny sąd ustanowiony ustawą przy rozstrzyganiu o jego prawach i obowiązkach o charakterze cywilnym albo o zasadności każdego oskarżenia w wytoczonej przeciwko niemu sprawie karnej. Postępowanie przed sądem jest jawne, jednak prasa i publiczność mogą być wyłączone z całości lub części rozprawy sądowej ze względów obyczajowych, z uwagi na porządek publiczny lub bezpieczeństwo państwowe w społeczeństwie demokratycznym, gdy wymaga tego dobro małoletnich lub gdy służy to ochronie życia prywatnego stron albo też w okolicznościach szczególnych, w granicach uznanych przez sąd za bezwzględnie konieczne, kiedy jawność mogłaby przynieść szkodę interesom wymiaru sprawiedliwości.

2. Każdego oskarżonego o popełnienie czynu zagrożonego karą uważa się za niewinnego do czasu udowodnienia mu winy zgodnie z ustawą.

3. Każdy oskarżony o popełnienie czynu zagrożonego karą ma co najmniej prawo do:
a) niezwłocznego otrzymania szczegółowej informacji w języku dla niego zrozumiałym o istocie i przyczynie skierowanego przeciwko niemu oskarżenia;
b) posiadania odpowiedniego czasu i możliwości do przygotowania obrony;
c) bronienia się osobiście lub przez ustanowionego przez siebie obrońcę, a jeśli nie ma wystarczających środków na pokrycie kosztów obrony – do bezpłatnego korzystania z pomocy obrońcy wyznaczonego z urzędu, gdy wymaga tego dobro wymiaru sprawiedliwości;
d) przesłuchania lub spowodowania przesłuchania świadków oskarżenia oraz żądania obecności i przesłuchania świadków obrony na takich samych warunkach jak świadków oskarżenia;
e) korzystania z bezpłatnej pomocy tłumacza, jeżeli nie rozumie lub nie mówi językiem używanym w sądzie”

Skarżący został oskarżony o współsprawstwo zabójstwa w związku z działalnością w zorganizowanej grupie przestępczej. Podejrzewano go o przywiezienie sprawcy bezpośredniego na miejsce popełnienia przestępstwa. W toku postępowania odwoławczego Skarżący miał został uniewinniony. Jak się później okaże, postępowanie zostało tylko zawieszone ze względu na brak dowodów.

Podczas wszystkich przesłuchań, które miały miejsce do dnia 21.05.2005r. (było ich łącznie 5) świadek M. zaprzeczał jakiegokolwiek udziału w popełnieniu wyżej wymienionego czynu. Świadek nie posiadał jakichkolwiek informacji o czynie będącym przedmiotem postępowania.

20.03.2007r. postępowanie zostało wznowione, a świadek M. zeznał, że to on był kierowcą. Sprawcą bezpośrednim czynu miał być, wedle wiedzy świadka, Skarżący. Na tej podstawie Skarżący został skazany na karę lat pozbawienia wolności.

01.02.2010r. Skarżący odwołał się od wyroku skazującego. Sąd drugiej instancji wskazał na fakt, że Skarżący powołuje się na kwestię oceny dopuszczalności dowodów, a nie błędy w stosowaniu prawa. Skarżący później wskazywał również na brak dostarczenia mu pism procesowych wystosowanych w toku postępowania odwoławczego przez prokuraturę. Sąd drugiej instancji zmniejszył karę do 15 lat pozbawienia wolności.

Skarga konstytucyjna o tej samej treści została oddalona przez sąd konstytucyjny bez rozpoznania. Jego zdaniem okoliczności przytaczane przez Skarżącego nie miały znaczenia na wydany wyrok.

W kwestii nieprzekazania pism procesowych:

• Obowiązkiem państwa jest zapewnienie warunków, w których realizowana jest zasada równości broni w postępowaniu karnym. Uniemożliwienie stronie zapoznania się z argumentacją prokuratury stanowi istotny wyłom od tej reguły.     (§ 41)

• Skoro w wypadku oddalenia odwołania bez rozpoznania sąd drugiej instancji bada jedynie aspekty formalne, pomimo tego, że zdaniem Trybunału odwołanie z powodu nieprawidłowości w ocenie dowodów było dopuszczalne, to nie jest możliwym, aby przy braku poinformowania Skarżącego mógł się on przygotować do rozprawy, co stanowi naruszenie art. 6 EKPCz. (§ 44-46)

• Bez znaczenia jest fakt, że w wyniku postępowania odwoławczego uzyskany został wyrok korzystniejszy dla Skarżącego. Istotne jest to, że jego odwołanie nie zostało rozpatrzone w całym zakresie (czyli sąd ominął elementy merytoryczne argumentacji, skupiając się tylko na kwestiach formalnych). (§ 49)

W sprawie dowodu z przesłuchania świadka M. :

• W sytuacji, w której decydującym dowodem jest przesłuchanie świadka, gdy temu gwarantowany jest przez prokuraturę przywilej w innym postępowaniu karnym, to należy rozważyć w jakim stopniu zeznanie świadka jest podatne na manipulację. W niniejszej sprawie należałoby zatem poddać w wątpliwość dopuszczalność takiego dowodu. (§ 59)

• Sąd odwoławczy nie może rozpatrywać w ten sam sposób zeznań współsprawcy i zeznań świadków. (§ 68-69)

Kodeks Postępowania Karnego Republiki Słowackiej
– Art. 382
Odwołanie może zostać oddalone przez sąd drugiej instancji bez rozpoznania, jeżeli:
…f) dotyczy decyzji, od której, według prawa, nie przysługuje odwołanie
[Article 382 provides for a rejection of an appeal on points of law “without the examination of the matter” if … (f) the appeal is directed against a decision that is not open to appeal on points of law]
– Art. 386
Jeżeli sąd drugiej instancji uzna odwołanie za zasadne, to może on zmienić decyzję sądu pierwszej instancji, zmienić część decyzji sądu pierwszej instancji, lub zlecić ponowne przeprowadzenie postępowania
[if the cassation court finds any grounds of appeal…established, it quashes the challenged decision, the relevant part of it or, as the case may be, invalidates the underlying proceedings]

Współsprawstwo; dowód z przesłuchania; przesłuchanie; zeznania; świadek; art. 6 EKPCz; Adamčo v. Słowacja

http://hudoc.echr.coe.int/eng?i=001-198389