Izba

Przesłanka posiadania nieskazitelnego charakteru w kontekście wpisania na listę biegłych sądowych

Art. 6 § 1 EKPCz
„Każdy ma prawo do sprawiedliwego i publicznego rozpatrzenia jego sprawy w rozsądnym terminie przez niezawisły i bezstronny sąd ustanowiony ustawą przy rozstrzyganiu o jego prawach i obowiązkach o charakterze cywilnym albo o zasadności każdego oskarżenia w wytoczonej przeciwko niemu sprawie karnej. Postępowanie przed sądem jest jawne, jednak prasa i publiczność mogą być wyłączone z całości lub części rozprawy sądowej ze względów obyczajowych, z uwagi na porządek publiczny lub bezpieczeństwo państwowe w społeczeństwie demokratycznym, gdy wymaga tego dobro małoletnich lub gdy służy to ochronie życia prywatnego stron albo też w okolicznościach szczególnych, w granicach uznanych przez sąd za bezwzględnie konieczne, kiedy jawność mogłaby przynieść szkodę interesom wymiaru sprawiedliwości”

Art. 10 EKPCz
„1. Każdy ma prawo do wolności wyrażania opinii. Prawo to obejmuje wolność posiadania poglądów oraz otrzymywania i przekazywania informacji i idei bez ingerencji władz publicznych i bez względu na granice państwowe. Niniejszy przepis nie wyklucza prawa Państw do poddania procedurze zezwoleń przedsiębiorstw radiowych, telewizyjnych lub kinematograficznych.
2. Korzystanie z tych wolności pociągających za sobą obowiązki i odpowiedzialność może podlegać takim wymogom formalnym, warunkom, ograniczeniom i sankcjom, jakie są przewidziane przez ustawę i niezbędne w społeczeństwie demokratycznym w interesie bezpieczeństwa państwowego, integralności terytorialnej lub bezpieczeństwa publicznego ze względu na konieczność zapobieżenia zakłóceniu porządku lub przestępstwu, z uwagi na ochronę zdrowia i moralności, ochronę dobrego imienia i praw innych osób oraz ze względu na zapobieżenie ujawnieniu informacji poufnych lub na zagwarantowanie powagi i bezstronności władzy sądowej”

• Skarżący posiada tytuł naukowy doktora. Specjalizuje się w budownictwie. 25.04.2013 r. złożył wniosek o dopisanie do listy biegłych sądowych uprawnionych do wydawania opinii w przedmiocie następstw katastrof budowlanych (court expert on the assessment of the effects of natural and other disasters).

• 27.08.2013 r. Minister Sprawiedliwości zarządził przeprowadzenie egzaminu mającego sprawdzić wiedzę Skarżącego z zakresu budownictwa. 19.05.2014 r. Minister Sprawiedliwości wydał certyfikat potwierdzający zdanie wspomnianego testu.

• Kolejno 10 i 23 czerwca 2014 r. Skarżący wysłał do Ministra Sprawiedliwości listy, w których podkreślał przewlekłość postępowania i wnosił o umożliwienie mu złożenia przysięgi niezbędnej do pełnienia funkcji biegłego przed okresem wakacyjnym.

• Ceremonia złożenia przysięgi została zaplanowana na 04.07.2014 r. a następnie przełożona na 30.07.2014 r. W związku z powyższym Skarżący napisał e-mail do ministerstwa sprawiedliwości, w którym zarzucał ministrowi brak szacunku dla obywateli. Skierował on również e-mail do innych osób kandydujących na stanowisko biegłego sądowego mówiący między innymi o tym, że rząd „postradał zmysły” (they have completely lost it).

• Po zapoznaniu się z treścią powyższych wiadomości a także wpisów na prywatnym blogu Skarżącego, gdzie zamieszczane zostały wpisy krytykujące niektórych polityków i inne osoby, Minister Sprawiedliwości odmówił Skarżącemu wpisania na listę biegłych sądowych z powodu braku cechy nieskazitelności charakteru, a zatem na podstawie art. 87 pkt. 3 ustawy o ustroju sądów (Courts Act).

• Sądy administracyjne i Sąd Najwyższy nie uchyliły decyzji. Wymiar sprawiedliwości przychylił się do argumentacji Ministra Sprawiedliwości argumentującego, że decyzja wydawana jest na podstawie całokształtu postępowania, a nie jedynie pomyślnego zdania egzaminu merytorycznego.

• Wymóg „publicznego rozpatrzenia” sprawy z art. 6 § 1 EKPCz należy interpretować jako gwarancję jawności postępowania, a w szczególności zapewnienia jej ustności w przypadku braku możliwości odwołania się od decyzji organu administracyjnego. (§ 41)

• W realiach niniejszej sprawy sądy odwoławcze miały szczególny obowiązek przeprowadzenia kontroli merytorycznej, a mimo to nie dopuściły dowodów mających wskazywać na posiadanie przez Skarżącego nieskazitelnego charakteru. Powyższe braki skutkują zatem ograniczeniem dwuinstancyjności postępowania i ograniczeniem prawa do rzetelnego procesu. (§ 42)

• Zadaniem biegłego sądowego jest wspieranie organów wymiaru sprawiedliwości. W tym sensie pełni on usługi publiczne (public service). (§ 55)

• Sam fakt odmowy dopuszczenia do wykonywania zawodu w sektorze usług publicznych nie może być traktowany ani jako naruszenie art. 6 EKPCz, ani art. 10 EKPCz. Konwencja nie przewiduje „prawa dostępu do wykonywania zawodu w sektorze usług publicznych”. (§ 56- 57)

• Konwencja przewiduje jednak mechanizmy ochrony pewnych wartości aksjologicznych, a zatem odmowa dopuszczenia do wykonywania zawodu nie może być wydana jedynie z powodu korzystania z wolności słowa. (§ 57- 59)

Ustawa o ustroju sądów powszechnych (Courts Act)
-Art. 87
Przepis ten określa wymagania stawiane kandydatom na biegłego sądowego. Osoba taka musi:
1. być obywatelem Słowenii lub innego Państwa Członkowskiego UE;
2. mieć zdolność do czynności prawnych;
3. cechować się nieskazitelnością charakteru;
4. nie być prawomocnie skazanym za określony typ przestępstw;
5. posiadać stopień naukowy, odpowiednią wiedzę i doświadczenie praktyczne w danym obszarze nauki;
6. posiadać 6 lat doświadczenia w zawodzie;
7. powstrzymywać się od działaności, której nie da się pogodzić ze stanowiskiem biegłego.
[In accordance with section 87 of the Courts Act as in force at the relevant time a court expert must fulfil the following conditions. He or she:
(i)        must have citizenship of Slovenia or a Member State of the European Union or the European Economic Area, and a good command of the Slovenian language;
(ii)      must have legal capacity to act;
(iii)     must have the required personal qualities;
(iv)    should not have a criminal conviction for certain specified criminal offences;
(v)      must have a university degree, appropriate knowledge and practical experience in the particular field of expertise;
(vi)    must have at least six years of experience working in the particular field of expertise; and
(vii)  should not carry out activities which are incompatible with the position of court expert.
Anyone who has behaved or behaves in such a manner where it is possible to justifiably conclude, on the basis of his or her behaviour, that he or she will not perform the work of an expert honestly and with due diligence, shall not be considered to have the required personal qualities to carry out the work of an expert]

Biegły sądowy; charakter; nieskazitelny charakter; wpisanie na listę biegłych sądowych; art. 10 EKPCz; art. 6 EKPCz; Słowenia; Cimperšek v. Słowenia

http://hudoc.echr.coe.int/eng?i=001-203307