EUROPEJSKI TRYBUNAŁ PRAW CZŁOWIEKA

D v. Francja
11288/18

WYROK ETPCz z dnia 16-07-2020 r.
skład trybunału:

Izba

przedmiot:

Odmowa transkrypcji aktu urodzenia dziecka heteroseksualnego małżeństwa

wzorce kontroli:

Art. 8 EKPCz
„1. Każdy ma prawo do poszanowania swojego życia prywatnego i rodzinnego, swojego mieszkania i swojej korespondencji.
2. Niedopuszczalna jest ingerencja władzy publicznej w korzystanie z tego prawa z wyjątkiem przypadków przewidzianych przez ustawę i koniecznych w demokratycznym społeczeństwie z uwagi na bezpieczeństwo państwowe, bezpieczeństwo publiczne lub dobrobyt gospodarczy kraju, ochronę porządku i zapobieganie przestępstwom, ochronę zdrowia i moralności lub ochronę praw i wolności osób”

 

Art. 14 EKPCz w zw. z art. 8 EKPCz
„Korzystanie z praw i wolności wymienionych w niniejszej Konwencji powinno być zapewnione bez dyskryminacji wynikającej z takich powodów jak płeć, rasa, kolor skóry, język, religia, przekonania polityczne i inne, pochodzenie narodowe lub społeczne, przynależność do mniejszości narodowej, majątek, urodzenie bądź z jakichkolwiek innych przyczyn”

rozstrzygnięcie:

  • Brak naruszenia art. 8 EKPCz [jednomyślnie]

 

  • Brak naruszenia art. 14 EKPCz [jednomyślnie]

stan faktyczny:

Państwo D. są małżeństwem, któremu w 2012 roku na Ukrainie, w wyniku surogacji, urodziła się córka (trzecia Skarżąca). W ukraińskim akcie urodzenia państwo D. widnieją jako rodzice dziecka, brak informacji na temat matki surogacyjnej. Pani D. jest genetyczną matką dziecka. W 2014 roku państwo D. zwrócili się do Ambasady Francji w Kijowie z prośbą o transkrypcję aktu urodzenia. Sprawa została przekazana prokuratorowi Nantes w związku z toczącymi się pracami nad zapewnieniem zgodności praktyki krajowej z orzeczeniami Trybunału w sprawach Mennesson i Labassee v. Francja. W 2016 roku prokurator odmówił dokonania transkrypcji z powodu jego niezgodności z rzeczywistością – w akcie jako matka figurowała kobieta, która go nie urodziła. Sąd I instancji przyznał rację Skarżącym, natomiast sąd odwoławczy uznał, że możliwy do rozpoznania w akcie urodzenia jest wyłącznie związek córki z ojcem, wyjątek od zasady mater semper certa est może wystąpić jedynie we wskazanej ustawowo liczbie przypadków, zwłaszcza adopcji.

główne tezy:
  • Samo niedokonanie transkrypcji, w przypadku gdy dostępny jest środek prawny w postaci adopcji przez matkę intencyjną nie stanowi nieproporcjonalnej ingerencji w życie prywatne dziecka. (§ 60)

 

  • Wskazując na inne tempo procedowania spraw administracyjnych niż podawane przez Rząd, Skarżący powinni posługiwać się tym terminem, który faktycznie mógłby ich dotyczyć ze względu na właściwość organów. (§ 68)

 

  • Adopcja dziecka partnera stanowi środek efektywny i skuteczny do uznania filiacji między matką intencyjną a dzieckiem. (§ 70)
odszkodowanie:

koszty postępowania:

powiązane sprawy:

Mennesson v. Francja (65192/11)

Labassee v. Francja (65941/11)

Opinia doradcza ETPCz nr P16-2018-001

akty normatywne:

Kodeks Cywilny Republiki Francuskiej
– Art. 47
„Każdy akt stanu cywilnego sporządzony za granicą zgodnie z wymogami wskazanymi w prawie tego kraju wywołuje skutki prawne, chyba że dane w nim zawarte lub z nim związane, lub jego części są nieprawdziwe, sfałszowane lub niezgodne z rzeczywistym stanem faktycznym”
Tout acte de l’état civil des Français et des étrangers fait en pays étranger et rédigé dans les formes usitées dans ce pays fait foi, sauf si d’autres actes ou pièces détenus, des données extérieures ou des éléments tirés de l’acte lui-même établissent, le cas échéant après toutes vérifications utiles, que cet acte est irrégulier, falsifié ou que les faits qui y sont déclarés ne correspondent pas à la réalité »]

– Art. 16-7
„Kontrakt o surogację jest nieważny”
Toute convention portant sur la procréation ou la gestation pour le compte d’autrui est nulle »]

 

Zgodnie z orzecznictwem Sądu Kasacyjnego na skutek opinii doradczej Trybunału (P16-2018-001), transkrypcja częściowa dokonana w zakresie ojca biologicznego dziecka, o ile jest on partnerem matki intencyjnej, a następnie adopcja dziecka partnera przez matkę intencyjną w drodze przysposobienia pełnego, nie narusza najlepszego interesu dziecka ani art. 8 Konwencji.

słowa kluczowe:

Transkrypcja; akt urodzenia; surogacja; adopcja; porządek publiczny

autor omówienia:

Aleksandra Kochman