EUROPEJSKI TRYBUNAŁ PRAW CZŁOWIEKA

Ekimdzhiev i Inni v. Bułgaria
70078/12

WYROK ETPCz z dnia 11-01-2022 r.
skład trybunału:

Izba

przedmiot:

Mechanizmy gwarancyjne mające zastosowanie do zasad inwigilacji

wzorce kontroli:

Art. 8 EKPCz

„1. Każdy ma prawo do poszanowania swojego życia prywatnego i rodzinnego, swojego mieszkania i swojej korespondencji.

2. Niedopuszczalna jest ingerencja władzy publicznej w korzystanie z tego prawa, z wyjątkiem przypadków przewidzianych przez ustawę i koniecznych w demokratycznym społeczeństwie z uwagi na bezpieczeństwo państwowe, bezpieczeństwo publiczne lub dobrobyt gospodarczy kraju, ochronę porządku i zapobieganie przestępstwom, ochronę zdrowia i moralności lub ochronę praw i wolności innych osób.”

rozstrzygnięcie:

  • Naruszenie art. 8 EKPCz, w zakresie całokształtu prawa krajowego dotyczącego systemu inwigilacji [jednomyślnie]

 

  • Naruszenie art. 8 EKPCz, w zakresie zasad dotyczących przetwarzania danych pozyskanych w wyniku inwigilacji [jednomyślnie]

stan faktyczny:

Skarżący twierdzą, że krajowe uregulowanie dotyczące specjalnych środków inwigilacji jest sprzeczne z art. 8 EKPCz. Treść skargi stanowi wyczerpującą analizę obowiązujących przepisów prawa.

główne tezy:
  • Fakt istnienia mechanizmów odpowiedzialności cywilnej państwa z tytułu naruszeń dokonanych przez urzędników państwowych nie świadczy o istnieniu efektywnego środka zaskarżenia. Do wszczęcia postępowania cywilnego niezbędna jest bowiem wiedza o zastosowaniu specjalnego środka inwigilacji względem konkretnej osoby, a wiedza ta jest najczęściej niejawna. (§ 265-268)

 

  • Badanie prawa krajowego i praktyki orzeczniczej w ujęciu abstrakcyjnym jest w niniejszej sprawie uzasadnione. Zarzut Rządu, iż Skarżący nie mogą twierdzić, że są ofiarami naruszenia art. 8 Konwencji rzekomo spowodowanego przez samo istnienie ustaw zezwalających na tajną inwigilację jest nietrafiony. (§ 277, 384)

 

  • Nadrzędnym wymogiem stawianym przez Konwencję jest to, że prawo krajowe musi zawierać skuteczne gwarancje dotyczące kontroli i nadzoru stosowania środków inwigilacji, które chronią przed ryzykiem nadużyć i które ograniczają ingerencję, jaką taki system pociąga za sobą w prawa chronione przez art. 8 Konwencji do tego, co jest „konieczne w demokratycznym społeczeństwie”. W sprawach takich jak obecna, w których skarżący skarżą się abstrakcyjnie na system tajnej inwigilacji, a nie na konkretne przypadki takiej inwigilacji, odpowiednie prawa i praktyki krajowe powinny być badane w stanie, w jakim się znajdują w momencie badania przez Trybunał dopuszczalności skargi, a nie w stanie, w jakim się znajdowały w momencie jej złożenia. Inną kwestią o szczególnym znaczeniu dla tej sprawy jest to, że ocena, czy przedmiotowe przepisy zapewniają skuteczne gwarancje, musi opierać się nie tylko na przepisach w ich brzmieniu zawartym w ustawie, ale także na (a) rzeczywistym funkcjonowaniu systemu nadzoru oraz (b) istnieniu lub braku dowodów rzeczywistych nadużyć. (§ 292, 293)

 

  • Opublikowanie aktu prawa w czasopiśmie Naczelnej Rady Adwokackiej, choć nie jest ono dziennikiem urzędowym, można na gruncie przedmiotowej sprawy uznać za wystarczającą gwarancję jawności prawa. (§ 297)

 

  • Państwo nie może skutecznie powoływać się na istnienie praktyki stosowania niejasnych przepisów krajowych, gdy praktyka ta jest niejednorodna i nie znajduje wyrazu w orzeczeniach sądów. (§ 300)

 

  • W świetle rozwoju technologicznego, jaki dokonał się w ciągu ostatnich dwudziestu lat w sferze łączności elektronicznej, dane dotyczące łączności mogą obecnie ujawnić bardzo wiele informacji osobowych. Jeżeli dane te zostaną uzyskane przez władze w sposób masowy, mogą zostać wykorzystane do stworzenia dokładnego obrazu danej osoby poprzez tworzenie map sieci społecznościowych, śledzenie lokalizacji, śledzenie przeglądania Internetu, tworzenie map wzorców komunikacyjnych oraz wgląd w to, z kim dana osoba wchodziła w interakcje. Pozyskiwanie tych danych poprzez masowe przechwytywanie może być zatem równie inwazyjne jak masowe pozyskiwanie treści wiadomości, dlatego też ich przechwytywanie, zatrzymywanie i przeszukiwanie przez władze musi być analizowane w odniesieniu do tych samych zabezpieczeń, które mają zastosowanie do treści wiadomości. (§ 394-395)
odszkodowanie:

koszty postępowania:

powiązane sprawy:

Centrum för rättvisa v. Szwecja (35252/08)

Ben Faiza v. Francja (31446/12)

Big Brother Watch i Inni v. Zjednoczone Królestwo (58170/13)

Breyer v. Niemcy (50001/12)

akty normatywne:

-Pojęcie specjalnych środków inwigilacji

Termin „specjalne środki inwigilacji” obejmuje urządzenia elektroniczne lub mechaniczne umożliwiające przygotowanie materiałów dowodowych (m. in. nagrania wideo i audio, fotografie) oraz niejawne techniki wykorzystania powyższych urządzeń (sekcja 2 ust. 1 i 2 ustawy z 1997 r. o specjalnych środkach inwigilacji i art. 172 § 1 kodeksu postępowania karnego). Techniki te to: (a) obserwacja wizualna, (b) podsłuch, (c) śledzenie, (d) niejawne przeszukanie (do pojazdów lub pomieszczeń), (e) sprawdzanie korespondencji lub informacji komputerowych, (f) dostawa kontrolowana, (g) zakup kontrolowany oraz (h) wykorzystanie tajnych agentów (sekcja 2 ust. 3 ustawy z 1997 r. i art. 172 § 1 kodeksu). Sekcje od 5 do 10c definiują każdą z tych technik. Sekcja 6 w szczególności wyjaśnia, że podsłuchiwanie obejmuje przechwytywanie zarówno łączności telefonicznej, jak i elektronicznej.

[„In Bulgaria, the umbrella term <<special means of surveillance>> comprises electronic or mechanical devices enabling the preparation of evidential materials (video and audio recordings, photographs and marked objects) and the covert techniques for using those devices (section 2(1) and (2) of the Special Surveillance Means Act 1997 and Article 172 § 1 of the Code of Criminal Procedure). Those techniques are (a) visual surveillance, (b) eavesdropping and tapping, (c) tracking, (d) covertly intruding (into vehicles or premises), (e) marking and checking correspondence or computerised information, (f) controlled delivery, (g) pseudo-transactions, and (h) the use of undercover agents (section 2(3) of the 1997 Act and Article 172 § 1 of the Code). Sections 5 to 10c define each of those techniques. Section 6 in particular clarifies that tapping and eavesdropping include the interception of both telephone and electronic communications.”]

 

-Podstawy zastosowania specjalnych środków inwigilacji

Specjalne środki nadzoru mogą być stosowane, jeżeli jest to konieczne dla zapobieżenia lub wykrycia jednego lub więcej „poważnych przestępstw umyślnych” (art. 93 § 7 kodeksu karnego definiuje „poważne” przestępstwo jako takie, które jest zagrożone karą powyżej pięciu lat pozbawienia wolności) wymienionych w sposób wyczerpujący w sekcji 3 ust. 1 ustawy z 1997 r. i art. 172 § 2 kodeksu postępowania karnego, które odsyłają albo do rozdziałów kodeksu karnego, w których znajdują się przepisy określające te przestępstwa, albo do samych przepisów. [1] Należą do nich różne przestępstwa przeciwko Republice (takie jak próba zamachu stanu, zdrada stanu, szpiegostwo i sabotaż); przestępstwa terrorystyczne, w tym przygotowawcze; zabójstwo; spowodowanie ciężkiego uszkodzenia ciała; uprowadzenie; gwałt i niektóre inne przestępstwa seksualne; handel ludźmi; kupczenie głosami i niektóre inne przestępstwa wyborcze; kradzież; rozbój; defraudacja; oszustwo; szantaż; handel kradzionymi towarami; pranie brudnych pieniędzy; różne przestępstwa gospodarcze, kredytowe i celne; kwalifikowane fałszerstwo; kwalifikowane nadużycie stanowiska publicznego; przekupstwo; kierowanie gangiem przestępczym lub bycie jego członkiem; niektóre kwalifikowane przestępstwa komputerowe; podpalenie; niektóre przestępstwa transportowe; niektóre przestępstwa ekologiczne; różne przestępstwa związane ze środkami odurzającymi; ujawnienie tajemnicy służbowej; dezercja w czasie wojny i różne przestępstwa wojskowe; nielegalny handel materiałami jądrowymi; różne przestępstwa przeciwko pokojowi i ludzkości.

[„Special means of surveillance may be used if that is necessary to prevent or detect one or more of the <<serious intentional offences>> (Article 93 § 7 of the Criminal Code defines a <<serious>> offence as one punishable by more than five yearsimprisonment) listed in an exhaustive manner in section 3(1) of the 1997 Act and Article 172 § 2 of the Code of Criminal Procedure, which refer either to the chapters in the Criminal Code in which the provisions defining those offences are contained or to the provisions themselves. Those include various offences against the Republic (such as attempted coup d’état, treason, espionage and sabotage); terrorist offences, including preparatory ones; murder; causing grievous bodily harm; abduction; rape and some other sexual offences; human trafficking; vote buying and some other electoral offences; theft; robbery; embezzlement; fraud; blackmail; dealing in stolen goods; money laundering; various economic, credit and customs offences; aggravated forgery; aggravated misuse of public office; perverting the course of justice; bribery; being the leader or member of a criminal gang; some aggravated computer offences; arson; some transport offences; some ecological offences; various narcotic drugs offences; disclosing official secrets; desertion in wartime and various military offences; unlawfully dealing in nuclear materials; and various offences against peace and humanity.”]

 

-Osoby, które mogą podlegać inwigilacji

Na mocy art. 12 ust. 1-3 ustawy z 1997 r. specjalne środki inwigilacji mogą być stosowane w odniesieniu do: a) osób podejrzanych o przygotowanie lub popełnienie jednego lub większej liczby wyżej wymienionych „poważnych przestępstw umyślnych” lub nieświadomie wykorzystanych do ich przygotowania lub popełnienia; b) osób lub przedmiotów związanych z bezpieczeństwem narodowym; c) przedmiotów niezbędnych do identyfikacji takich osób; (e) świadka w postępowaniu karnym, który wyraził zgodę na objęcie go nadzorem w celu ujawnienia popełnienia przez inną osobę jednego z przestępstw wymienionych w sekcji 12(3) (przestępstwa te obejmują przestępstwa terrorystyczne, przetrzymywanie zakładników, handel ludźmi, branie i dawanie łapówek oraz bycie przywódcą lub członkiem gangu przestępczego).

[„By section 12(1) to (3) of the 1997 Act, special means of surveillance may be used with respect to (a) persons suspected of, or unwittingly used for, the preparation or commission of one or more of the above-mentioned <<serious intentional offences>>; (b) persons or objects related to national security; (c) objects necessary to identify such persons; (d) persons who have agreed to being placed under surveillance to protect their life or property; or (e) a witness in criminal proceedings who has agreed to being placed under surveillance in order to expose the commission of one of the offences listed in section 12(3) by another (those include terrorist offences, hostage holding, human trafficking, taking and giving a bribe, and being the leader or member of a criminal gang).”]

 

-Uregulowanie dotyczące tajemnicy adwokackiej

Zgodnie z art. 33 ust. 1 ustawy o adwokaturze z 2004 r. dokumenty adwokackie, akta, dokumenty elektroniczne, sprzęt komputerowy i inne nośniki danych są „nietykalne” i nie podlegają inspekcji, kopiowaniu, kontroli ani zajęciu. Na mocy art. 33 ust. 2 korespondencja pomiędzy adwokatami a klientami, niezależnie od sposobu komunikacji, elektronicznego lub innego, również nie podlega inspekcji, kopiowaniu, kontroli ani zajęciu. Zgodnie z § 33 ust. 3, rozmowy pomiędzy adwokatem a klientem nie mogą być przechwytywane i nagrywane, a ewentualne nagrania takich rozmów nie mogą być wykorzystane jako dowód i podlegają natychmiastowemu zniszczeniu. Zgodnie z art. 136 § 2 kodeksu postępowania karnego, stosowanie specjalnych środków inwigilacji w odniesieniu do adwokatów podlega wymogom ustawy z 2004 r. Najwyższy Sąd Kasacyjny orzekł, że pomimo dosłownego brzmienia art. 33 ust. 3 ustawy z 2004 r., ustanowiony w nim zakaz nie musi być bezwzględny we wszystkich przypadkach, z uwagi m.in. na interes publiczny w wykrywaniu przestępstw popełnianych przez adwokatów. Ustawa z 1997 r. nie zawiera żadnych przepisów odnoszących się konkretnie do inwigilacji prawników lub przechwytywania ich komunikacji w wyniku inwigilacji ich klientów. Wydaje się, że kwestia ta została poruszona wyłącznie w instrukcji wydanej przez Prokuratora Generalnego w dniu 11 kwietnia 2011 r. w ramach wykonywania jego uprawnień na mocy art. 138 ust. 4 (od sierpnia 2016 r. art. 138 ust. 6) ustawy o sądownictwie z 2007 r. do wydawania instrukcji regulujących pracę organów prokuratorskich. W preambule instrukcji stwierdzono, że jej wydanie jest konieczne w celu powstrzymania niespójnych praktyk i zapobieżenia naruszeniom art. 33 ustawy z 2004 r. Punkt 12 instrukcji stanowi, że specjalne środki nadzoru mogą być stosowane wobec adwokatów tylko wtedy, gdy istnieją informacje, które mogą stanowić podstawę do uzasadnionego podejrzenia, że popełnili oni, sami lub z innymi, przestępstwo. Wniosek o nadzór musi wyraźnie wskazywać, że nadzór będzie skierowany przeciwko prawnikowi. Punkt 13 instrukcji mówi, że jeśli w trakcie inwigilacji władze zarejestrują rozmowę adwokata z klientem lub z innym adwokatem, a rozmowa ta dotyczy obrony klienta, nie wolno im na jej podstawie przygotowywać materiałów dowodowych, chyba że inwigilacja ujawni, że adwokat sam zaangażował się w działalność przestępczą.

[„By section 33(1) of the Bar Act 2004, lawyerspapers, files, electronic documents, computer equipment and other data carriers are „inviolable” and are not subject to inspection, copying, checks or seizure. By section 33(2), correspondence between lawyers and clients, regardless of the means of communication, electronic or otherwise, is not subject to inspection, copying, checks or seizure either. By section 33(3), conversations between a lawyer and a client cannot be intercepted and recorded, and any possible recordings of such conversations cannot be used as evidence and are subject to immediate destruction. By Article 136 § 2 of the Code of Criminal Procedure, the use of special means of surveillance with respect to lawyers is subject to the requirements of the 2004 Act. The Supreme Court of Cassation has held that in spite of the literal terms of section 33(3) of the 2004 Act, the prohibition which it lays down is not necessarily absolute in all cases, in view of, among other things, the public interest in detecting offences committed by lawyers. The 1997 Act does not contain any provisions specifically dealing with the surveillance of lawyers or the interception of their communications as a result of the surveillance of their clients. The issue appears to have been touched upon solely in an instruction issued by the Chief Prosecutor on 11 April 2011 in the exercise of his power under section 138(4) (since August 2016, section 138(6)) of the Judiciary Act 2007 to make instructions governing the work of the prosecuting authorities. The instructions preamble said that its issuing was necessary to halt inconsistent practices and avert breaches of section 33 of the 2004 Act. Point 12 of the instruction says that special means of surveillance can be used with respect to lawyers only if there is information which can provide grounds for a reasonable suspicion that they have, alone or with others, committed an offence. The surveillance request must expressly mention that the surveillance will be directed against a lawyer. Point 13 of the instruction says that if in the course of a surveillance operation the authorities record the conversation of a lawyer with a client or with another lawyer, and that conversation touches upon a clients defence, they must not prepare evidentiary material on its basis, unless the surveillance reveals that the lawyer has him- or herself engaged in criminal activity.”]

 

-Podmioty uprawnione do wystąpienia o wykorzystanie specjalnych środków inwigilacji

Poza ramami już toczącego się postępowania karnego, o wykorzystanie takich środków mogą ubiegać się wyłącznie: (a) różne dyrekcje Ministerstwa Spraw Wewnętrznych (policja krajowa, zwalczanie przestępczości zorganizowanej, straż graniczna, sprawy wewnętrzne, dyrekcje regionalne i różne dyrekcje specjalistyczne); (b) dyrekcje terytorialne i jednostki Państwowej Agencji Bezpieczeństwa Narodowego; (c) służby wojskowo-wywiadowcze i wojskowo-policyjne przy Ministrze Obrony; (d) Agencję Wywiadu; (e) prokuratury regionalne (tylko w odniesieniu do poważnych przestępstw wyborczych); oraz (f) wyspecjalizowaną dyrekcję antykorupcyjną (sekcja 13 ust. 1 ustawy z 1997 r.). W trakcie postępowania karnego może to zrobić prokurator odpowiedzialny za nadzorowanie postępowania przygotowawczego (sekcja 13 ust. 2 ustawy z 1997 r. i art. 173 § 1 kodeksu postępowania karnego). W celu zapobiegania przestępstwom o charakterze terrorystycznym (w tym przygotowawczym) wniosek może złożyć Prokurator Generalny, szef Państwowej Agencji Bezpieczeństwa Narodowego, szef Agencji Wywiadu, szef wywiadu wojskowego (lub ich odpowiednio upoważnieni zastępcy) lub główny sekretarz Ministerstwa Spraw Wewnętrznych (sekcja 13(4) ustawy z 1997 r.).  Szczególne zasady regulują przestępstwa, których popełnienie zarzuca się prezesom sądów, sędziom, prokuratorom lub śledczym (sekcja 13 ust. 3 ustawy z 1997 r. i art. 174 § 5 kodeksu postępowania karnego). Żadne inne organy nie mogą ubiegać się o zastosowanie specjalnych środków inwigilacji (art. 13 ust. 6 ustawy z 1997 r.).

[„Outside the framework of already pending criminal proceedings, the use of such means may only be sought by: (a) various directorates of the Ministry of Internal Affairs (national police, fight against organised crime, border police, internal affairs, regional directorates and various specialised directorates); (b) the territorial directorates and units of the State Agency for National Security; (c) the military-intelligence and military-police services attached to the Minister of Defence; (d) the Intelligence Agency; (e) regional prosecutors offices (only in relation to serious electoral offences); and (f) the specialised anti-corruption directorate (section 13(1) of the 1997 Act). In the course of criminal proceedings, that may be done by the public prosecutor in charge of supervising the pre-trial investigation (section 13(2) of the 1997 Act and Article 173 § 1 of the Code of Criminal Procedure). For the prevention of terrorist offences (including preparatory ones), the request may be made by the Chief Prosecutor, the head of State Agency for National Security, the head of the Intelligence Agency, the head of the military intelligence service (or their duly authorised deputies), or the chief secretary of the Ministry of Internal Affairs (section 13(4) of the 1997 Act).  Special rules govern offences alleged to have been committed by court presidents, judges, public prosecutors or investigators (section 13(3) of the 1997 Act and Article 174 § 5 of the Code of Criminal Procedure). No other authorities may seek the use of special means of surveillance (section 13(6) of the 1997 Act).”]

 

-Maksymalne okresy stosowania specjalnych środków inwigilacji

Na mocy art. 21 ust. 1 i 2 ustawy z 1997 r. oraz art. 175 §§ 3 i 4 k.p.k. maksymalny okres, w którym mogą być stosowane specjalne środki inwigilacji, wynosi: (a) do dwudziestu dni, gdy są stosowane w celu identyfikacji osób; może to być przedłużone, w drodze wniosków o przedłużenie, na okres do łącznie sześćdziesięciu dni; (b) do dwóch lat, gdy są stosowane w związku z działaniami dotyczącymi bezpieczeństwa narodowego, w celu zapobiegania poważnym umyślnym przestępstwom przeciwko Republice; może to być przedłużone, w drodze wniosków o przedłużenie, na okres do łącznie trzech lat; (c) do dwóch miesięcy we wszystkich innych przypadkach- może to być przedłużone, w drodze wniosków o przedłużenie, na okres do łącznie sześciu miesięcy. W sprawozdaniu rocznym za 2018 rok Biuro Narodowe stwierdziło, że dwuletni okres obowiązywania terminu na inwigilację ze względu na bezpieczeństwo narodowe był jedną z możliwych przyczyn zmniejszonej liczby wniosków o inwigilację składanych przez Państwową Agencję Bezpieczeństwa Narodowego od 2015 roku. Bieg terminu rozpoczyna się od daty określonej w nakazie nadzoru (art. 21 ust. 4 ustawy z 1997 r.).

[„By section 21(1) and (2) of the 1997 Act and Article 175 §§ 3 and 4 of the Code of Criminal Procedure, the maximum amount of time during which special means of surveillance may be used is: (a)  up to twenty days, when used to identify persons; this may be prolonged, by way of renewal applications, for up to a total of sixty days; (b)  up to two years, when used in relation to activities pertaining to national security, to prevent serious intentional offences against the Republic; this may be prolonged, by way of renewal applications, for up to a total of three years; (c)  up to two months in all other cases- this may be prolonged, by way of renewal applications, for up to a total of six months. In its annual report for 2018, the National Bureau said that the twoyear duration of the time-limit for surveillance on national-security grounds was one of the possible reasons for the reduced number of surveillance applications made by the State Agency for National Security since 2015. The time-limit starts to run from the date set out in the surveillance warrant (section 21(4) of the 1997 Act).”]

 

-Przetwarzanie danych osobowych pozyskanych w wyniku zastosowania specjalnych środków inwigilacji

W pierwszej kolejności środek jest sporządzany i poddawany edycji umożliwiającej dalsze wykorzystanie (§ 87-89). Na podstawie środka, jeżeli okazał się przydatny, przygotowuje się na jego podstawie środek dowodowy (§ 90-93). Po stworzeniu środka dowodowego, specjalne środki inwigilacji podlegają zniszczeniu (§ 94-99).

Jeżeli w wyniku inwigilacji uzyskano wyniki wykraczające poza cel, dla którego pierwotnie go prowadzono, szef Agencji Działań Technicznych lub Państwowej Agencji Bezpieczeństwa Narodowego (w zależności od tego, która z nich prowadziła nadzór) musi poinformować o tych nadwyżkach odpowiedni organ wnioskujący w ciągu dwudziestu czterech godzin (art. 30 ust. 1 ustawy z 1997 r.). Organ wnioskujący musi z kolei poinformować właściwy organ w ciągu kolejnych dwudziestu czterech godzin (sekcja 30 ust. 2). Szczególna zasada reguluje sytuację, gdy nadwyżka wyników dotyczy funkcjonariusza, który wnioskował o inwigilację, lub przełożonego tego funkcjonariusza: w takim przypadku szef (lub wyraźnie upoważniony zastępca) odpowiedniego organu nadzoru (Agencji Operacji Technicznych, Państwowej Agencji Bezpieczeństwa Narodowego lub Ministerstwa Spraw Wewnętrznych) musi niezwłocznie przesłać nadwyżkę materiałów nadzoru Prokuratorowi Generalnemu lub wyraźnie upoważnionemu zastępcy (art. 30 ust. 3). Takie nadwyżki wyników mogą być wykorzystane jako dowód w postępowaniu karnym tylko wtedy, gdy dotyczą innego istotnego poważnego przestępstwa umyślnego (art. 177 §§ 2 i 3 k.k.).

[„If the surveillance yields results which surpass the purpose for which it was originally sought, the head of the Technical Operations Agency or of the State Agency for National Security (depending on which one of the two has carried out the surveillance) must inform the relevant requesting authority of those surplus results within twenty-four hours (section 30(1) of the 1997 Act). The requesting authority must in turn inform the relevant authority within a further twenty-four hours (section 30(2)). A special rule governs the situation when the surplus results relate to the officer who has requested the surveillance or a superior of that officer: in that case, the head (or an expressly authorised deputy) of the relevant surveillance authority (the Technical Operations Agency, the State Agency for National Security, or the Ministry of Internal Affairs) must immediately send the surplus surveillance materials to the Chief Prosecutor or an expressly authorised deputy (section 30(3)). Such surplus results may be used as evidence in criminal proceedings only if they concern another relevant serious intentional offence (Article 177 §§ 2 and 3 of the Code of Criminal Procedure).”]

 

-Odpowiedzialność

Państwo odpowiada cywilnie, za wyrządzone szkody (§ 136-144). Ponadto urzędnik państwowy bezprawnie stosujący specjalne środki inwigilacyjne odpowiada karnie (§ 145).

 

-Następcza decyzja w sprawie wyrażenia zgody na zastosowanie specjalnych środków inwigilacji

W przypadkach bezpośredniego zagrożenia popełnieniem przestępstwa terrorystycznego (w tym przygotowania) środek może zostać zastosowany bez uprzedniego nakazu sądowego (sekcja 251d1 ust. 1 ustawy z 2007 r.). W tych przypadkach wniosek o dostęp musi określać: a) podstawę prawną dostępu; b) dane, które mają być udostępnione; c) okres czasu, w odniesieniu do którego dane mają być udostępnione, który musi być <<rozsądny>>; oraz d) urzędnika, któremu dane mają być udostępnione (sekcja 251d1 ust. 2).

[„In cases of an immediate danger of the commission of a terrorist offence (including a preparatory one), access may be provided without a prior judicial warrant (section 251d1(1) of the 2007 Act). In those cases, the (direct) access request must set out (a) the legal ground for access; (b) the data which is to be made available; (c) the period of time with respect to which data is to be provided, which must be <<reasonable>>; and (d) the official to whom the data is to be made available (section 251d1(2)).”]

słowa kluczowe:

Inwigilacja; art. 8 EKPCz; podsłuch; dane osobowe; przetwarzanie danych osobowych

autor omówienia:

Michał Macidłowski