Izba

Przewlekłość postępowania głównego i egzekucyjnego

Art. 6 ust. 1 EKPCz
„Każdy ma prawo do sprawiedliwego i publicznego rozpatrzenia jego sprawy w rozsądnym terminie przez niezawisły i bezstronny sąd ustanowiony ustawą przy rozstrzyganiu o jego prawach i obowiązkach o charakterze cywilnym albo o zasadności każdego oskarżenia w wytoczonej przeciwko niemu sprawie karnej. Postępowanie przed sądem jest jawne, jednak prasa i publiczność mogą być wyłączone z całości lub części rozprawy sądowej ze względów obyczajowych, z uwagi na porządek publiczny lub bezpieczeństwo państwowe w społeczeństwie demokratycznym, gdy wymaga tego dobro małoletnich lub gdy służy to ochronie życia prywatnego stron albo też w okolicznościach szczególnych, w granicach uznanych przez sąd za bezwzględnie konieczne, kiedy jawność mogłaby przynieść szkodę interesom wymiaru sprawiedliwości”

Art. 13 EKPCz
„Każdy, czyje prawa i wolności zawarte w niniejszej konwencji zostały naruszone, ma prawo do skutecznego środka odwoławczego do właściwego organu państwowego także wówczas, gdy naruszenia dokonały osoby wykonujące swoje funkcje urzędowe”

J. Glavinić jest mieszkanką Rijeki.

W 2003 r. przeciwko Skarżącej i trzem innym pozwanym wniesiono powództwo o ustalenie nieważności umowy darowizny przed Sądem Rejonowym w m. Zadar. 10 lipca 2014 r. Sąd ten oddalił powództwo. Orzeczenie to stało się prawomocne 20 kwietnia 2015 r.

W trakcie postępowania Skarżąca złożyła wniosek o przesłuchanie jej w charakterze świadka w rozsądnym terminie. Wniosek ten został rozpatrzony pozytywnie, a prezes sądu zobowiązał sąd do przeprowadzenia przesłuchania w ciągu 6 miesięcy. W tym czasie przesłuchanie się nie odbyło a Skarżąca złożyła wniosek o odszkodowanie z powodu przewlekłości postępowania. Odszkodowanie to przyznano 23 października 2014 r. w wysokości 1000 kun chorwackich (HRK). Złożenie środka odwoławczego od tego orzeczenia okazało się bezskuteczne.

A. Marković jest mieszkańcem Zagrzebia.

W 2012 r. Skarżący wystąpił do Sądu Rejonowego w m. Karlovac w celu uzyskania tytułu wykonawczego na podstawie orzeczenia z 2010 r. nakazującego spółce T. wykonanie prac budowlanych przywracających nieruchomość Skarżącego do stanu poprzedniego. 14 lutego 2013 r. Sąd ten wydał orzeczenie nadające tytuł wykonawczy orzeczeniu z 2010 r. Skarżący to orzeczenie zaskarżył. 10 lutego 2017 r. Sąd Okręgowy w m. Karlovac uchylił zaskarżone orzeczenie i przekazał sprawę do ponownego rozpatrzenia. 5 lipca 2017 r. Sąd Rejonowy w m. Karlovac wydał ponowne orzeczenie w tej sprawie. Wcześniej, 10 kwietnia 2017 r., Sąd Gospodarczy w Zagrzebiu wydał postanowienie o wszczęciu postępowania upadłościowego w stosunku do spółki A., której spółką powiązaną była spółka T. Skutkiem tego wszelkie postępowania egzekucyjne względem spółki T. zostały z mocy prawa zawieszone, a wszystkie wierzytelności przeciw niej przekształciły się w wierzytelności pieniężne. Skarżący zgłosił do syndyka spółek A. i T. wierzytelność na kwotę 1 400 000 HRK.

W trakcie postępowania Skarżący złożył wniosek o przesłuchanie go w charakterze świadka w rozsądnym terminie przed sądem prowadzącym postępowanie egzekucyjne. 3 listopada 2014 prezes Sądu Okręgowego w m. Karlovac oddalił ten wniosek. Środki odwoławcze złożone do Sądu Najwyższego i Sądu Konstytucyjnego okazały się bezskuteczne.

• Istnienie przewlekłości postępowania podlega ocenie w świetle charakterystyki sprawy i w odniesieni do kryteriów: złożoności sprawy, zachowania stron sprawy i właściwych organów, interesu prawnego i faktycznego stron. Ponadto w celu oceny przewlekłości postępowania egzekucyjnego Trybunał bada charakter orzeczenia. (§ 78)

• Skuteczność krajowych środków odwoławczych podlega ocenie in concreto w każdej sprawie, dlatego nie ma znaczenia, że dany środek został w przeszłości uznany przez Trybunał za skuteczny, tym bardziej jeśli od tamtej pory stwierdzano naruszenia art. 13 EKPCz w sprawach, w których środek ten był stosowany. (§ 91)

• O nieskuteczności krajowego środka prawnego może świadczyć również fakt, że właściwy sąd bezpodstawnie go odrzucił lub w sposób nieuzasadniony nie doprowadził do jego merytorycznego rozpatrzenia. (§ 91–92)

• Środek prawny służący ochronie przed naruszeniem warunku rozsądnego czasu rozpatrzenia sprawy zawartego w art. 6 ust. 1 EKPCz nie może być uznany za skuteczny, jeśli nie ma skutku zapobiegawczego ani kompensacyjnego w stosunku do postępowania, którego dotyczy. Jeśli środek prawny o charakterze przyspieszającym jest stosowany w postępowaniu, które już w momencie jego wniesienia jest obarczone przewlekłością, to nie będzie uznany za skuteczny, chyba że towarzyszy mu jakaś forma kompensacji. (§ 94)

Konstytucja Republiki Chorwacji (Dz. U. nr 56/90 ze zm.)
-Art. 29 ust. 1
„Każdy ma prawo do uzyskania rozstrzygnięcia w zakresie swoich praw i obowiązków albo podejrzenia lub oskarżenia o przestępstwo w sposób sprawiedliwy i niezwłoczny przed niezależnym i bezstronnym sądem ustanowionym ustawą”
[„Everyone is entitled to have [the case concerning] their rights or obligations, or [concerning] a suspicion or accusation of a criminal offence, decided fairly and within a reasonable time by an independent and impartial court established by law”]

Ustawa Konstytucyjna o Sądzie Konstytucyjnym Republiki Chorwacji (Dz. U. nr 99/1999 ze zm.)
-Art. 62
„1. Każdy może wnieść skargę konstytucyjną do Trybunału Konstytucyjnego, jeżeli uważa, że decyzja organu państwowego, samorządu terytorialnego lub osoby prawnej posiadającej władzę publiczną, dotycząca jego praw lub obowiązków, lub dotycząca podejrzenia lub oskarżenia o popełnienie przestępstwa, naruszyła jego prawa człowieka lub podstawowe wolności, lub zagwarantowane w konstytucji prawo do samorządu terytorialnego („prawa konstytucyjne”) …”.
2. Jeżeli w odniesieniu do naruszenia praw konstytucyjnych [na które złożono skargę] dostępny jest inny środek prawny, skargę konstytucyjną można złożyć dopiero po wyczerpaniu tego środka.
3. W sprawach, w których dostępne jest postępowanie administracyjne lub, w przypadku postępowania cywilnego i niespornego, odwołanie dotyczące kwestii prawnych, środki prawne uznaje się za wyczerpane dopiero po wydaniu decyzji w sprawie tych środków prawnych”
[“(1) Anyone may lodge a constitutional complaint with the Constitutional Court if he or she deems that the decision of a State authority, local or regional government, or a legal person vested with public authority, on his or her rights or obligations, or as regards suspicion or accusation of a criminal offence, has violated his or her human rights or fundamental freedoms, or the right to local or regional government, guaranteed by the Constitution (‘constitutional rights’) …
(2) If another legal remedy is available in respect of the violation of the constitutional rights [complained of], the constitutional complaint may be lodged only after this remedy has been exhausted.
(3) In matters in which an administrative action or, in civil and non-contentious proceedings, an appeal on points of law is available, remedies shall be considered exhausted only after a decision on these legal remedies has been given”]
-Art. 63
„1. Trybunał Konstytucyjny rozpatruje skargę konstytucyjną nawet przed wyczerpaniem wszystkich środków prawnych, jeżeli właściwy sąd nie rozstrzygnął w rozsądnym terminie o prawach lub obowiązkach strony [postępowania] lub o podejrzeniu lub oskarżeniu o popełnienie przestępstwa…”.
2. Jeżeli Trybunał Konstytucyjny uzna skargę konstytucyjną dotyczącą braku rozstrzygnięcia w rozsądnym terminie, o którym mowa w ust. 1 niniejszej sekcji, za uzasadnioną, wyznacza termin, w którym właściwy sąd musi rozstrzygnąć sprawę co do istoty sprawy …
3. W orzeczeniu wydanym na podstawie ust. 2 Trybunał Konstytucyjny przyznaje skarżącemu odpowiednie odszkodowanie za naruszenie jego konstytucyjnego prawa … na przesłuchanie w rozsądnym terminie. Odszkodowanie jest wypłacane z budżetu państwa w terminie trzech miesięcy od daty złożenia wniosku o wypłatę”.
[“(1) The Constitutional Court shall examine a constitutional complaint even before all legal remedies have been exhausted if the relevant court has failed to decide within a reasonable time on the rights or obligations of a party [to the proceedings] or as regards a suspicion or accusation of a criminal offence …
(2) If it finds the constitutional complaint regarding failure to decide within a reasonable time referred to in paragraph 1 of this section well-founded, the Constitutional Court shall set a time-limit within which the relevant court must decide the case on the merits …
(3) In a decision issued under paragraph 2 of this section, the Constitutional Court shall award appropriate compensation to the complainant for the violation of his or her constitutional right … to a hearing within a reasonable time. The compensation shall be paid from the State budget within three months of the date on which a request for payment is lodged”]

Ustawa o sądach (Dz. U. nr 28/13)
-Art. 63
„Strona postępowania sądowego, która uważa, że właściwy sąd nie podjął w rozsądnym terminie decyzji o swoich prawach lub obowiązkach albo o podejrzeniu lub oskarżeniu o popełnienie przestępstwa, ma prawo do ochrony sądowej zgodnie z niniejszym aktem”
[„A party to judicial proceedings which considers that the competent court did not decide within a reasonable time on its rights or obligations, or on a suspicion or accusation of a criminal offence, shall have the right to judicial protection in accordance with this Act”]
-Art. 64
„(1) Środki prawne służące ochronie prawa do wysłuchania w rozsądnym terminie są następujące:
1. wniosek o ochronę prawa do przesłuchania w rozsądnym terminie,
2. wniosek o wypłatę odpowiedniego odszkodowania za naruszenie prawa do przesłuchania w rozsądnym terminie.
(2) W postępowaniu o podjęcie decyzji w sprawie wniosków, o których mowa w ust. 1 niniejszej sekcji, zasady postępowania niespornego stosuje się odpowiednio i co do zasady nie przeprowadza się przesłuchania”
[“(1)  The legal remedies for protection of the right to a hearing within a reasonable time are:
1.  a request for protection of the right to a hearing within a reasonable time,
2.  a request for payment of appropriate compensation for the violation of the right to a hearing within a reasonable time.
(2)  In the proceedings for deciding the requests referred to in paragraph 1 of this section the rules of non-contentious procedure shall apply mutatis mutandis, and, in principle, no hearing shall be held”]
-Art. 65
„(1) Wniosek o ochronę prawa do przesłuchania w rozsądnym terminie składa się do sądu, przed którym toczy się postępowanie.
(2) O wniosku decyduje prezes sądu, chyba że jest on sędzią rozpatrującym sprawę, w którym to przypadku o wniosku decyduje wiceprezes sądu.
(3) W terminie piętnastu dni od otrzymania wniosku prezes sądu zwraca się do sędziego rozpatrującego sprawę o przedstawienie sprawozdania na temat czasu trwania postępowania, powodów, dla których nie zostało ono zakończone, oraz opinii na temat terminu, w którym sprawa może zostać rozstrzygnięta. Prezes sądu może sam zapoznać się z aktami sprawy.
(4) Sędzia rozpatrujący sprawę składa sprawozdanie niezwłocznie, lecz nie później niż w terminie piętnastu dni od dnia, w którym prezes sądu zwrócił się do niego o jego sporządzenie.
(5) Rozpatrując wniosek, prezes sądu uwzględnia w szczególności rodzaj sprawy, jej złożoność faktyczną i prawną, zachowanie stron i postępowanie sądu.
(6) Prezes sądu rozstrzyga wniosek w terminie sześćdziesięciu dni od jego otrzymania”
[“(1)  A request for protection of the right to a hearing within a reasonable time shall be lodged with the court before which the proceedings are pending.
(2)  The request shall be decided by the president of the court, unless he or she is the judge hearing the case, in which situation the request shall be decided by the vicepresident of the court.
(3)  The president of the court shall, within fifteen days of receipt of the request, ask the judge hearing the case [to submit] a report on the length of the proceedings, the reasons why [they] have not been concluded, and an opinion on the period [of time] within which the case may be decided. The president of the court may inspect the case file him or herself.
(4)  The judge hearing the case shall submit the report immediately, but no later than fifteen days from the date the president of the court has asked him or her to do so.
(5)  In deciding the request, the president of the court shall specifically take into account the type of the case, [its] factual and legal complexity, the conduct of the parties and the conduct of the court.
(6)  The president of the court shall decide the request within sixty days of receipt”]
-Art. 66
„(1) Jeżeli prezes sądu uzna wniosek za uzasadniony, wyznacza on termin, co do zasady, nie dłuższy niż sześć miesięcy, w którym sędzia musi rozstrzygnąć sprawę, chyba że okoliczności sprawy uzasadniają dłuższy termin. Decyzja uznająca wniosek za uzasadniony nie musi być uzasadniona i nie można się od niej odwołać.
(2) Jeżeli sędzia nie podejmie decyzji w wyznaczonym terminie, przedstawia prezesowi sądu w ciągu piętnastu dni od upływu tego terminu pisemne sprawozdanie, w którym podaje powody, dla których tego nie uczynił. Prezes sądu niezwłocznie przekazuje sprawozdanie sędziego i jego uwagi prezesowi sądu bezpośrednio wyższego i Ministerstwu Sprawiedliwości”
[“(1)  If the president of the court finds the request well-founded, he or she shall specify a time-limit of, as [a general] rule, a maximum of six months within which the judge must decide the case, unless the circumstances of the case warrant a longer time-limit. The decision finding the request well-founded need not be reasoned and cannot be appealed against.
(2)  If the judge does not decide the case within the specified time-limit, he or she shall, within fifteen days of its expiry, submit a written report to the president of the court giving reasons for not having done so. The president of the court shall without delay forward the judge’s report and his or her [own] observations to the president of the immediately higher court and the Ministry of Justice”]
-Art. 67
„(1) Jeżeli prezes sądu uzna wniosek za bezzasadny, oddala go w drodze decyzji, od której strona [wnioskująca] ma prawo się odwołać w terminie ośmiu dni od otrzymania decyzji.
(2) Strona [wnioskująca] ma również prawo do odwołania się, jeżeli prezes sądu w terminie sześćdziesięciu dni od otrzymania wniosku nie podejmie decyzji.
(3) Decyzja w sprawie odwołania podejmowana jest przez prezesa sądu wyższej instancji. Jeżeli wniosek odnosi się do postępowania toczącego się przed Sądem Najwyższym, odwołanie rozstrzyga zespół trzech sędziów tego sądu. Prezes niezwłocznie wyższego sądu lub składu orzekającego może oddalić odwołanie jako bezzasadne i utrzymać w mocy decyzję podjętą w pierwszej instancji lub uchylić tę decyzję”
[“(1)  If the president of the court finds the request unfounded, he or she shall dismiss it by a decision against which the [requesting] party shall have the right to appeal within eight days of receipt of the decision.
(2)  The [requesting] party shall also have the right to appeal if the president of the court, within sixty days of receipt, does not decide the request.
(3)  The appeal shall be decided by the president of the immediately higher court. If the request relates to proceedings pending before the Supreme Court, the appeal shall be decided by a panel of three judges of that court. The president of the immediately higher court or the panel may dismiss the appeal as unfounded and uphold the firstinstance decision or reverse [that] decision”]
-Art. 68
„(1) Jeżeli sąd nie rozpozna sprawy, o której mowa w ust. 65 niniejszej ustawy, w wyznaczonym terminie, strona [wnioskująca] może w ciągu kolejnych sześciu miesięcy złożyć w sądzie wyższej instancji wniosek o zapłatę stosownego odszkodowania za naruszenie prawa do wysłuchania w rozsądnym terminie.
(2) Jeżeli wniosek odnosi się do postępowania toczącego się przed Najwyższym Sądem Gospodarczym, Najwyższym Sądem Administracyjnym lub Najwyższym Sądem ds. Przestępstw Administracyjnych. wniosek rozpatruje Sąd Najwyższy.
(3) Wniosek, o którym mowa w ust. 1 niniejszej sekcji, rozstrzyga Sąd Najwyższy w składzie jednego sędziego.
(4) Jeżeli wniosek dotyczy postępowania toczącego się przed Sądem Najwyższym, decyzję w sprawie wniosku podejmuje skład trzech sędziów tego sądu.
(5) Sąd Najwyższy rozpatruje wniosek w terminie sześciu miesięcy”
[“(1)  If the court does not decide the case referred to in section 65 of this Act within the specified time-limit, the [requesting] party may, within a further period of six months, lodge a request for payment of appropriate compensation for the violation of the right to a hearing within a reasonable time with the immediately higher court.
(2)  If the request relates to proceedings pending before the High Commercial Court, the High Administrative Court or the High Court for Administrative Offences, the request shall be decided by the Supreme Court.
(3)  The request referred to in paragraph 1 of this section shall be decided by a single judge.
(4)  If the request relates to proceedings pending before the Supreme Court, the request shall be decided by a panel of three judges of that court.
(5)  The immediately higher court shall decide the request within six months”]
-Art. 69
„(1) Sąd wyższej instancji lub zespół Sądu Najwyższego niezwłocznie określa termin, w którym sąd, przed którym toczy się postępowanie, musi rozstrzygnąć sprawę, oraz przyznaje [wnioskodawcy] odpowiednie odszkodowanie za naruszenie jego prawa do wysłuchania w rozsądnym terminie.
(2) Łączna kwota odpowiedniego odszkodowania przyznana w jednej sprawie nie może przekroczyć 35 000 kun chorwackich.
(3) Odwołanie od decyzji w sprawie wniosku o wypłatę stosownego odszkodowania za naruszenie prawa do przesłuchania można wnieść do Sądu Najwyższego w terminie ośmiu dni. Odwołanie rozstrzyga zespół trzech sędziów tego sądu, a jeżeli decyzja została wydana przez zespół Sądu Najwyższego, o którym mowa w [art. 68 ust. 4] niniejszej ustawy, odwołanie rozstrzyga zespół pięciu sędziów tego sądu.
(4) Decyzję o przyznaniu odpowiedniego odszkodowania za naruszenie prawa do wysłuchania w rozsądnym terminie przekazuje się niezwłocznie po uprawomocnieniu się orzeczenia prezesowi sądu, przed którym nastąpiło naruszenie prawa do wysłuchania w rozsądnym terminie, prezesowi Sądu Najwyższego oraz Ministerstwu Sprawiedliwości.
(5) Odszkodowanie, o którym mowa w ustępie 1 niniejszego artykułu, jest wypłacane z budżetu państwa.
(6) Jeżeli sprawa, o której mowa w ustępie 1 niniejszego artykułu, nie zostanie rozstrzygnięta w określonym terminie, prezes sądu w ciągu piętnastu dni składa prezesowi sądu najwyższego i Ministerstwu Sprawiedliwości pisemne sprawozdanie, w którym podaje powody, dla których tego nie uczyniono”
[“(1) The immediately higher court or the panel of the Supreme Court shall specify the time-limit within which the court before which the proceedings are pending must decide the case, and shall award [the requesting party] appropriate compensation for the violation of his or her right to a hearing within a reasonable time.
(2) The total amount of appropriate compensation awarded in a single case may not exceed 35,000 Croatian kunas.
(3) An appeal may be lodged with the Supreme Court within eight days against a decision on the request for payment of appropriate compensation for the violation of the right to a hearing within a reasonable time. The appeal shall be decided by a panel of three judges of that court, and, if the decision was given by the panel of the Supreme Court referred to in [section 68(4)] of this Act, the appeal shall be decided by a panel of five judges of that court.
(4) The decision awarding appropriate compensation for the violation of the right to a hearing within a reasonable time shall immediately after becoming final be forwarded to the president of the court before which the violation of the right to a hearing within a reasonable time occurred, the president of the Supreme Court, and the Ministry of Justice.
(5) The compensation referred to in paragraph 1 of this section shall be paid from the State budget.
(6) If the case referred to in paragraph 1 of this section is not decided within the specified time-limit, the court president shall, within fifteen days, submit a written report to the president of the immediately higher court and the Ministry of Justice giving reasons for not having done so”]

Przewlekłość; prawo do sądu; skuteczny środek odwoławczy

http://hudoc.echr.coe.int/eng?i=001-203976