Izba

Termin złożenia skargi konstytucyjnej w sprawie reprywatyzacyjnej

Art. 6 ust. 1 EKPCz
„Każdy ma prawo do sprawiedliwego i publicznego rozpatrzenia jego sprawy w rozsądnym terminie przez niezawisły i bezstronny sąd ustanowiony ustawą przy rozstrzyganiu o jego prawach i obowiązkach o charakterze cywilnym albo o zasadności każdego oskarżenia w wytoczonej przeciwko niemu sprawie karnej. Postępowanie przed sądem jest jawne, jednak prasa i publiczność mogą być wyłączone z całości lub części rozprawy sądowej ze względów obyczajowych, z uwagi na porządek publiczny lub bezpieczeństwo państwowe w społeczeństwie demokratycznym, gdy wymaga tego dobro małoletnich lub gdy służy to ochronie życia prywatnego stron albo też w okolicznościach szczególnych, w granicach uznanych przez sąd za bezwzględnie konieczne, kiedy jawność mogłaby przynieść szkodę interesom wymiaru sprawiedliwości”

Art. 1 Protokołu nr 1 do EKPCz
„Każda osoba fizyczna i prawna ma prawo do poszanowania swego mienia. Nikt nie może być pozbawiony swojej własności, chyba że w interesie publicznym i na warunkach przewidzianych przez ustawę oraz zgodnie z ogólnymi zasadami prawa międzynarodowego.
Powyższe postanowienia nie będą jednak w żaden sposób naruszać prawa państwa do stosowania takich ustaw, jakie uzna za konieczne do uregulowania sposobu korzystania z własności zgodnie z interesem powszechnym lub w celu zabezpieczenia uiszczania podatków bądź innych należności lub kar pieniężnych”

Skarżący jest jednym ze spadkobierców byłych właścicieli zwróconych przez Skarb Państwa (zreprywatyzowanych) nieruchomości w pobliżu m. Kranj – działek nr 444/18 i 444/29. 3 lipca 1996 r. Skarżący został kuratorem („trustee for special cases”) zarządzającym nieruchomościami w zastępstwie wszystkich spadkobierców. 23 października 2008 r. i 2 czerwca 2011 r. jednostka administracji w m. Kranj wydała decyzje w sprawie przywrócenia własności i posiadania spadkobiercom odpowiednio działek nr 444/18 i 444/29. Miejscowa gmina nie zgłosiła uwag ani sprzeciwu do tych czynności.

8 kwietnia 2016 Ministerstwo Środowiska i Planowania Przestrzennego notyfikowało lokalną jednostkę administracji, o fakcie posiadania przez dwie ścieżki przebiegające przez zwrócone nieruchomości statusu dróg publicznych, a w związku z tym poinformowało, że dokonanie zwrotu rzeczonych nieruchomości było niezgodne z prawem. 19 lipca 2016 r. jednostka wydająca decyzje zwrotowe dokonała ich samokontroli i uchylenia z uwagi na to, że wspomniane ścieżki posiadały status dróg publicznych od 2004 r. na mocy aktu wykonawczego gminy. 17 marca 2017 Ministerstwo uwzględniło odwołanie od decyzji z 2016 r. i przekazało sprawę lokalnej jednostce administracyjnej do ponownego rozpatrzenia. 9 kwietnia 2018 r. Sąd Rejonowy w m. Škofja Loka wydał orzeczenie w sprawie spadkobrania po spadkobiercach byłych właścicieli nieruchomości, jednym z kolejnych spadkobierców został Skarżący.

19 sierpnia 2016 r. Skarżący wniósł skargę konstytucyjną, w której domagał się stwierdzenia niezgodności z Konstytucją aktów wykonawczych gminy z 2004 r. ustalających przebieg drogi publicznej w obrębie działek podlegających zwrotowi. 20 lutego 2018 r. Sąd Konstytucyjny skargę tę odrzucił z uwagi na przekroczenie terminu do jej wniesienia. Sąd stwierdził, że termin do wniesienia skargi o stwierdzenie niezgodności przepisów wykonawczych upływa rok od chwili ich wejścia w życie, a Skarżący nie dostarczył wystarczającego uzasadnienia dla faktu dlaczego nie wiedział lub nie mógł się dowiedzieć o konsekwencjach wywołanych przez te przepisy wcześniej niż w chwili wydania decyzji o cofnięciu zwrotu nieruchomości (w okresie od 2004 do 2016 r.).

• Ani ustawa krajowa, ani orzecznictwo krajowe nie stanowi o obowiązku uzasadnienia przez osobę wnoszącą skargę konstytucyjną wyboru powołanego przez nią konkretnego momentu dowiedzenia się o negatywnych skutkach przepisów będących przedmiotem skargi, który ma znaczenie z punktu widzenia terminu wniesienia skargi, ani uzasadnienia z jakiego powodu skarga nie została wniesiona wcześniej tzn. z zachowaniem zwykłego terminu, którego początkiem jest wejście tych przepisów w życie. (§ 29)

• Wymaganie spełnienia obowiązków tego rodzaju stanowi nadmierny ciężar dla osoby wnoszącej skargę i w sposób nieproporcjonalny do ich założonego celu ogranicza i narusza prawo dostępu do sądu. (§ 30)

• Jest w pierwszej kolejności rolą władz krajowych decydowanie o dopuszczalności i wadze materiału dowodowego. (§ 30).

• Państwa-strony nie mają obowiązku odpowiadania przed sądem międzynarodowym za działania jego organów dopóki istnieje możliwość rozpatrzenia danej sprawy przez krajowy system prawny, zaś ci, którzy życzą sobie kontroli orzeczniczej Trybunału w zakresie ich skarg przeciwko państwu-stronie są w pierwszej kolejności zobowiązani do korzystania z środków prawnych, które przewiduje krajowy system prawny. (§ 36)

Ustawa o Sądzie Konstytucyjnym (Dz. U. nr 15/94 ze zm.)
– art 24 ust. 3
„Jeśli przepisy wykonawcze lub ogólny środek prawny zastosowany w wykonywaniu władzy publicznej ma bezpośredni skutek ingerencji w prawa jednostki, jej interes prawny lub pozycję prawną, skargę konstytucyjną składa się w terminie jednego roku od momentu wejścia w życie tych przepisów lub zastosowania tego środka lub w terminie jednego roku od momentu, w którym jednostka ta dowiedziała się o konsekwencjach tych przepisów lub tego środka”
[When an executive regulation or a general measure adopted [providing for] the exercise of public authority has direct effects and interferes with rights, legal interests or legal position of a [person], an application [for constitutional review] may be lodged within one year after its entry into force or within one year from the date on which the [person lodging the application] learned of the occurrence of adverse consequences]
– art. 24b
„1. Skarga winna zawierać następujące informacje:
(…)
– informacje dotyczące wypełnienia ustawowych wymagań złożenia skargi”
[(1) A request shall contain the following information:
(…)
information regarding the fulfilment of the statutory conditions for lodging a request]

Ustawa o denacjonalizacji (Dz. U. nr 27/91 ze zm.)
Różne przepisy
Mienie znacjonalizowane winno być przywrócone we własność i posiadanie właściwym beneficjentom denacjonalizacyjnym w drodze restytucji właściwego tytułu prawnego lub przywrócenie właściwego udziału we współwłasności. Restytucja nieruchomości nie jest dopuszczalna m.in. w przypadku wyłączenia nieruchomości z obrotu komercyjnego lub jeśli tytuł do takiej nieruchomości nie może być przeniesiony (art. 19 ust. 1). Jeżeli restytucja nieruchomości nie jest możliwa na rzecz beneficjenta, beneficjent ten jest uprawniony do odszkodowania w drodze przeniesienia na niego własności:
– udziału większościowego w osobie prawnej należącej do Skarbu Państwa,
– udziałów lub akcji Skarbu Państwa lub obligacji wyemitowanych przez Skarb Państwa w szczególnym celu (art. 42).
Jeśli postępowanie spadkowe dotyczące beneficjenta denacjonalizacyjnego zostało prawomocnie zakończone i nie orzeczono o masie spadkowej po beneficjencie denacjonalizacyjnym, w stosunku do części masy spadkowej zawierającej mienie denacjonalizowane wszczyna się ponowne postępowanie (art. 74).
[Nationalised property shall be restored to be owned and possessed by the denationalisation beneficiary in question by the restoration of the relevant title or the recovery of the relevant ownership stake. The restitution of immovable property may not be possible, inter alia, if it is excluded from legal transactions, or if title thereto cannot be acquired (section 19(1)). If it is not possible to restore immovable property to the ownership of and possession by the beneficiary, that beneficiary shall be entitled to compensation through the establishment of an ownership stake in a legal person, in shares held by the Republic of Slovenia or in bonds issued for such a purpose (section 42). If inheritance proceedings regarding a denationalisation beneficiary have been finally concluded and no decision has been adopted on the inheritance of the property that belongs to that person in accordance with the denationalisation decision, new inheritance proceedings shall be conducted regarding that property (section 74)]

Reprywatyzacja; droga publiczna; wywłaszczenie; nacjonalizacja; prawo do sądu

http://hudoc.echr.coe.int/eng?i=001-203483

Sprawa została rozpatrzona wyłącznie pod kątem prawa do sądu (art. 6 Konwencji), ponieważ postępowanie zwrotowe przed organem administracji nie zakończyło się w chwili wydawania orzeczenia przez Trybunał.