EUROPEJSKI TRYBUNAŁ PRAW CZŁOWIEKA

Kislov v. Rosja
3598/10

WYROK ETPCz z dnia 09-07-2019 r.
skład trybunału:

Izba

przedmiot:

Ekstradycja w świetle prawa do wolności i bezpieczeństwa osobistego

wzorce kontroli:

Art. 5 EKPCz

„1. Każdy ma prawo do wolności i bezpieczeństwa osobistego. Nikt nie może być pozbawiony

wolności, z wyjątkiem następujących przypadków i w trybie ustalonym przez prawo:

a) zgodnego z prawem pozbawienia wolności w wyniku skazania przez właściwy sąd;

b) zgodnego z prawem zatrzymania lub aresztowania w przypadku niepodporządkowania się wydanemu zgodnie z prawem orzeczeniu sądu lub w celu zapewnienia wykonania określonego w ustawie obowiązku;

c) zgodnego z prawem zatrzymania lub aresztowania w celu postawienia przed właściwym organem, jeżeli istnieje uzasadnione podejrzenie popełnienia czynu zagrożonego karą, lub, jeśli jest to konieczne, w celu zapobieżenia popełnieniu takiego czynu lub uniemożliwienia ucieczki po jego dokonaniu;

d) pozbawienia nieletniego wolności na podstawie zgodnego z prawem orzeczenia w celu ustanowienia nadzoru wychowawczego lub zgodnego z prawem pozbawienia nieletniego wolności w celu postawienia go przed właściwym organem;

e) zgodnego z prawem pozbawienia wolności osoby w celu zapobieżenia szerzeniu przez nią choroby zakaźnej, osoby umysłowo chorej, alkoholika, narkomana lub włóczęgi;

f) zgodnego z prawem zatrzymania lub aresztowania osoby, w celu zapobieżenia jej nielegalnemu wkroczeniu na terytorium państwa, lub osoby, przeciwko której toczy się postępowanie o wydalenie lub ekstradycję.

2. Każdy, kto został zatrzymany, powinien zostać niezwłocznie i w zrozumiałym dla niego języku poinformowany o przyczynach zatrzymania i o stawianych mu zarzutach.

3. Każdy zatrzymany lub aresztowany zgodnie z postanowieniami ustępu 1 lit. c) niniejszego artykułu powinien zostać niezwłocznie postawiony przed sędzią lub innym urzędnikiem uprawnionym przez ustawę do wykonywania władzy sądowej i ma prawo być sądzony w rozsądnym terminie albo zwolniony na czas postępowania. Zwolnienie może zostać uzależnione od udzielenia gwarancji zapewniających stawienie się na rozprawę.

4. Każdy, kto został pozbawiony wolności przez zatrzymanie lub aresztowanie, ma prawo odwołania się do sądu w celu ustalenia bezzwłocznie przez sąd legalności pozbawienia wolności i zarządzenia zwolnienia, jeżeli pozbawienie wolności jest niezgodne z prawem.

5. Każdy, kto został pokrzywdzony przez niezgodne z treścią tego artykułu zatrzymanie lub aresztowanie, ma prawo do odszkodowania”

rozstrzygnięcie:

  • Naruszenie art. 5§1 EKPCz [jednomyślnie]

 

  • Naruszenie art. 5§4 EKPCz [jednomyślnie]

 

  • Naruszenie art. 5§5 EKPCz [jednomyślnie]

stan faktyczny:

Pan Kislov, pracujący jako szef białoruskiej organizacji pozarządowej „Potrebsoyuz”, został oskarżony o przekupstwo i fałszowanie dokumentów.

 

Skarżący udowodnił, że w czasie procesu miał miejsce szereg nieprawidłowości. Jako najpoważniejsze uchybienia należy wskazać odmowę dopuszczenia świadka do głosu i nie przesłanie dokumentów z rozprawy do obrońcy Skarżącego.

 

Skarżący uciekł do Rosji, chociaż nie ubiegał się o nadanie statusu uchodźcy. Miejscowy prokurator zadecydował o aresztowaniu Skarżącego, co wedle sądu drugiej instancji było sprzeczne z prawem. Pomimo wyżej wymienionego orzeczenia, Kislov nie został ani wypuszczony, ani wydany sądom białoruskim.

główne tezy:
  • Organ inny niż sąd nie może decydować o przedłużeniu terminu aresztu, ponieważ zaciera to różnice między środkiem aresztu i karą pozbawienia wolności.

   

  • Ówczesne przepisy (art. 125 Kodeksu Postępowania Karnego Federacji Rosyjskiej) pozwalają sądom orzekać w kwestii legalności zastosowanego aresztu, a zatem istniał skuteczny środek pozwalający na przerwanie stanu naruszenia prawa.

  

  • Strona postępowania musi udowodnić brak naruszenia art. 5 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka, aby Trybunał nie mógł orzec odszkodowania. Jeżeli Państwo nie odnosi się do zarzutów, to nie ma podstaw do odmowy zasądzenia odszkodowania.
odszkodowanie:

koszty postępowania:

powiązane sprawy:

Zokhidov v. Rosja (67286/10)

Shcherbina v. Rosja (41970/11)

Kholmurodov v. Rosja (58923/14)

akty normatywne:

Kodeks Postępowania Karnego Federacji Rosji

Art. 1

„…Normy wynikające z ratyfikowanych przez Federację Rosji aktów prawa międzynarodowego mają pierwszeństwo przed normami krajowymi”   

[„…If an international treaty to which the Russian Federation is a party has laid down rules different from those stipulated by the CCrP, the rules of the international treaty must be applied”]

Art. 464

„… Nie ma zgody na ekstradycję, jeżeli dotyczy ona obywatela Federacji Rosji, albo osoby, która otrzymała w niej azyl, jeżeli dotyczy represji ze względu na rasę, wyznanie, światopogląd lub poglądy polityczne”   

[„…extradition must be refused where the person concerned is a Russian citizen or has been granted asylum in Russia on account of possible persecution on grounds of race or religious beliefs, or on account of his membership of a particular social group or his political views”]

słowa kluczowe:

Kodeks Postępowania Karnego Federacji Rosyjskiej; ekstradycja; Rosja

autor omówienia:

Michał Macidłowski