Izba

Obowiązek umieszczenia nazwiska ojca dziecka przed nazwiskiem matki

Art. 8 EKPCz

„1. Każdy ma prawo do poszanowania swojego życia prywatnego i rodzinnego, swojego mieszkania i swojej korespondencji.

2. Niedopuszczalna jest ingerencja władzy publicznej w korzystanie z tego prawa z wyjątkiem przypadków przewidzianych przez ustawę i koniecznych w demokratycznym społeczeństwie z

uwagi na bezpieczeństwo państwowe, bezpieczeństwo publiczne lub dobrobyt gospodarczy kraju, ochronę porządku i zapobieganie przestępstwom, ochronę zdrowia i moralności lub ochronę praw i wolności osób.”

Art. 14 EKPCz

„Korzystanie z praw i wolności wymienionych w niniejszej Konwencji powinno być zapewnione bez dyskryminacji wynikającej z takich powodów jak płeć, rasa, kolor skóry, język, religia, przekonania polityczne i inne, pochodzenie narodowe lub społeczne, przynależność do mniejszości narodowej, majątek, urodzenie bądź z jakichkolwiek innych przyczyn.”

Art. 1 Protokołu nr 12 do EKPCz

„1. Korzystanie z każdego prawa ustanowionego przez prawo powinno być zapewnione bez dyskryminacji wynikającej z takich powodów, jak płeć, rasa, kolor skóry, język, religia, przekonania polityczne lub inne, pochodzenie narodowe lub społeczne, przynależność do mniejszości narodowej, majątek, urodzenie lub z jakichkolwiek innych przyczyn.

2. Nikt nie może być dyskryminowany przez jakiekolwiek władze publiczne z któregokolwiek z powodów wymienionych w ustępie 1.”

Skarżąca w latach 2004-2005 pozostawała w związku z J.S.T.S., po którego zakończeniu dowiedziała się, że jest w ciąży. Zdaniem skarżącej, J.S.T.S. żądał usunięcia ciąży oraz wywierał negatywny wpływ na jej zdrowie psychiczne, w związku z czym zerwała z nim kontakt. W listopadzie 2005 roku skarżąca urodziła córkę, C.V., której nadano dwa nazwiska po matce.

W 2006 roku J.S.T.S. wniósł o ustalenie jego ojcostwa, co w 2007 roku zakończyło się powodzeniem. W takiej sytuacji sąd zdecydował, że zgodnie z ówcześnie obowiązującym prawem, C.V. nosić będzie nazwisko ojca poprzedzające nazwisko matki.

Skarżąca bezskutecznie odwołała się od powyższego wyroku, wnosząc, aby to jej nazwisko figurowało jako pierwsze, zaś w 2009 roku jej skarga kasacyjna została oddalona. Skarżąca zwróciła się również do Trybunału Konstytucyjnego wskazując, że prawo, które nakazuje pozostawić nazwisko ojca przed ojcem matki w przypadku braku porozumienia między nimi co do kolejności, dyskryminuje kobiety. Do postępowania przyłączył się prokurator, jednak TK odrzucił skargę jako niewykazującą w dostatecznym stopniu zagadnień konstytucyjnych.

• Jeśli ogólna polityka lub środek ma nieproporcjonalnie niekorzystne skutki dla grupy osób, nie można wykluczyć, że może być uznana za dyskryminującą, nawet jeśli nie jest skierowana konkretnie do tej grupy. Ponadto, tylko bardzo silne względy mogą skłonić Trybunał do uznania różnicy w traktowaniu opartej wyłącznie na płci za zgodną z Konwencją. (§ 64)

• Oprócz pewnego wpływu, jaki środek o takim czasie trwania może mieć na osobowość i tożsamość dziecka, które będzie musiało nosić najpierw nazwisko ojca, z którym jest jedynie biologicznie spokrewnione, Trybunał nie może pominąć reperkusji w życiu skarżącej: jako jej przedstawiciel prawny, który dzielił życie córki od jej narodzin, skarżąca codziennie odczuwa skutki dyskryminacji spowodowanej niemożnością zmiany nazwiska jej dziecka. Należy tu przypomnieć, że należy odróżnić skutki ustalenia nazwiska przy urodzeniu od możliwości zmiany nazwiska w trakcie życia. (§ 67)

• O ile zasada, że nazwisko ojca ma być nadawane jako pierwsze w przypadku braku porozumienia między rodzicami może być konieczna w praktyce i niekoniecznie jest sprzeczna z Konwencją (zob. mutatis mutandis, Losonci Rose i Rose), o tyle brak możliwości odstępstwa od niej jest nadmiernie sztywny i dyskryminuje kobiety. (§ 68)

Prawo stanu cywilnego:

– Art. 55 w brzmieniu nadanym przez ustawę 40/1999 z 5 listopada 1999:

„Rodzicielstwo determinuje nazwiska. W przypadku, gdy znane jest pochodzenie tylko od jednego rodzica, rodzic, którego pochodzenie jest ustalone, określa kolejność nazwisk w momencie rejestracji. (…)”

Po osiągnięciu przez dziecko pełnoletności, można wnioskować o zmianę kolejności nazwisk.”

[« La filiation détermine les noms de famille. Dans le cas de figure où seule une filiation est reconnue, le parent dont le lien de filiation est établi détermine l’ordre des noms de famille lors de l’inscription. (…)»]

Une fois la majorité atteinte par l’enfant, le changement de l’ordre des noms de famille pourra être demandé ».]

Ustawa 20/2011 – prawo stanu cywilnego z 21 lipca 2011:

– Art. 49 § 2

„Rodzicielstwo determinuje nazwiska rodowe.

Jeżeli pokrewieństwo jest ustalone w obu liniach, ojciec i matka mogą przed wpisem do rejestru ustalić za obopólną zgodą kolejność nadawania nazwisk.

W przypadku braku porozumienia lub gdy nazwiska nie zostały podane we wniosku o rejestrację, sędzia stanu cywilnego zobowiązuje rodziców lub osoby prawnie reprezentujące małoletniego do przekazania w ciągu trzech dni informacji o kolejności nazwisk dziecka. Jeżeli termin ten upłynie, a nie nastąpiło żadne powiadomienie, sędzia ustala kolejność nazwisk zgodnie z najlepszym interesem dziecka”

[« La filiation détermine les noms de famille.

Si la filiation est déterminée par les deux lignées, le père et la mère pourront décider de commun accord l’ordre de transmission de leurs noms de famille, avant l’inscription au Registre.

Lorsqu’il y a désaccord ou si les noms de famille ne furent pas inscrits dans la pétition d’inscription, le juge chargé de l’état civil exige des parents, ou à ceux qui représentent légalement le mineur, de communiquer dans un délai de trois jours, l’ordre des noms de famille de l’enfant. Si le délai échoit et qu’aucune communication s’est produite, le juge détermine l’ordre des noms de famille dans l’intérêt supérieur du mineur ».]

dyskryminacja; płeć; macierzyństwo; dobro dziecka; tożsamość, nazwisko, nazwisko ojca

https://hudoc.echr.coe.int/eng?i=001-212688