Izba

Efektywność postępowania karnego w sprawie molestowania seksualnego dziecka

Art. 3 EKPCz
„Nikt nie może być poddany torturom ani nieludzkiemu lub poniżającemu traktowaniu albo karaniu”

Art. 8 EKPCz
„1. Każdy ma prawo do poszanowania swojego życia prywatnego i rodzinnego, swojego mieszkania i swojej korespondencji
2. Niedopuszczalna jest ingerencja władzy publicznej w korzystanie z tego prawa, z wyjątkiem przypadków przewidzianych przez ustawę i koniecznych w demokratycznym społeczeństwie z uwagi na bezpieczeństwo państwowe, bezpieczeństwo publiczne lub dobrobyt gospodarczy kraju, ochronę porządku i zapobieganie przestępstwom, ochronę zdrowia i moralności lub ochronę praw i wolności innych osób”

M.M.B. jest dziewczynką urodzoną w 2008 r. W 2012 r. M.M.B. i jej matka odwiedziły prywatną poradnię psychologiczną; psychologowie stwierdzili, że M.M.B. prawdopodobnie padła ofiarą molestowania. Matka poinformowała o tym policję, a ojciec dziewczynki opuścił dom (w rezultacie nałożenia środka zapobiegawczego w postaci nakazu opuszczenia mieszkania i zakazu kontaktów). Zasięgnięto opinii biegłego psychologa, który stwierdził, że nic nie wskazuje na możliwość molestowania. Postępowanie zostało zatem umorzone w 2013 r.

W 2014 r. matka złożyła kolejne zawiadomienie o przestępstwie, stwierdzając, że M.M.B. podczas sesji z psychologiem opisała okoliczności molestowania dość dokładnie. Zamówiono cztery opinie biegłych, w których stwierdzono, że dziecko nie przejawia zachowań typowych dla ofiar molestowania (i mogło zostać zmanipulowane), ojciec nie cierpi na żadne zaburzenia seksualne, natomiast matka ma tendencję do manipulowania dzieckiem oraz przypisywania neutralnym zachowaniom seksualnych konotacji. Matka złożyła jednak opinię prywatną, potwierdzającą molestowanie. Śledczy zatem zamówili kolejną opinię, w której stwierdzono, że dziecko nie zmyśliło opisywanych wydarzeń ani nie zostało zmanipulowane.

W kwietniu 2015 r. ojcu został postawiony zarzut wykorzystywania seksualnego, jednakże już w maju 2015 r. prokuratura rejonowa cofnęła zarzuty, a w październiku 2015 r. postępowanie umorzono. Stwierdzono, że sytuacja w zasadzie się nie zmieniła od czasu pierwszego postępowania karnego (umorzonego w 2013 r.), a biegli w ostatniej opinii nie wypowiedzieli się w sposób całkowicie pewny (a ponadto zachodziła sprzeczność z poprzednimi opiniami).

W 2016 r. M.M.B. wniosła skargę konstytucyjną. Została ona oddalona jako oczywiście bezzasadna.

• Jeżeli sąd konstytucyjny nie odrzucił skargi konstytucyjnej jako niewyczerpującej środków zaskarżenia, to strona rządowa nie może się powoływać na fakt, że skarżący nie wyczerpał środków krajowych stojących niżej w hierarchii, jak np. skargi na umorzenie postępowania karnego. Byłoby to przejawem nadmiernego formalizmu (§ 46).

• Nie można wymagać od skarżącego, aby zaskarżał każde postanowienie wpadkowe w postępowaniu przygotowawczym. Dla wyczerpana środków krajowych wymagane jest zaskarżenie decyzji o umorzeniu postępowania karnego, w której zmaterializowały się błędy prowadzące do naruszenia praw skarżącego (§ 47).

• W przypadku wykorzystywania seksualnego nieletnich obowiązkiem pozytywnym państwa-strony jest kryminalizacja oraz efektywne przeprowadzenie postępowania karnego. W tego typu sprawach – dotykających najbardziej intymnych aspektów ludzkiej egzystencji – margines oceny państwa-strony jest zawężony (§ 58–60).

• Nie jest rolą ETPCz zastępowanie organów krajowych w ocenie faktów i dowodów oraz przesądzanie o odpowiedzialności karnej (§ 77).

• W realiach sprawy nie była problemem szybkość postępowania, ani jakość zebranych dowodów, ale raczej sposób ich oceny w kontekście dwóch alternatywnych wersji wydarzeń. Była to ocena wybiórcza, pomijająca pewne dowody, nieprowadząca do przekonującego wyjaśnienia wątpliwości, mało argumentacyjna (§ 67, 70–71, 74–77).

Kodeks karny Słowacji
– Art. 201 ust. 1
Kto obcuje płciowo z osobą poniżej lat 15 lub dopuszcza się wobec takiej osoby innej czynności seksualnej, podlega karze pozbawienia wolności od lat 3 do lat 10.
[Whoever performs sex with a person less than fifteen years of age or whoever engages sexually in any way with such person shall be punished by imprisonment for three to ten years]

Kodeks postępowania karnego Słowacji
– Art. 215 ust. 1
Prokurator umarza postępowanie karne, jeżeli:
a) czynu nie popełniono.
[1) A prosecutor shall discontinue the criminal proceedings, if
a) there is no doubt that the act for which criminal prosecution is being carried out did not occur]

Molestowanie seksualne; efektywne postępowanie karne; prawo do ochrony życia prywatnego; ocena dowodów; obowiązek pozytywny

http://hudoc.echr.coe.int/eng?i=001-198636