Izba

Automatyczne stosowanie reżimu dla więźniów niebezpiecznych w stosunku do skazanych na karę dożywotniego pozbawienia wolności

Art. 3 EKPCz

„Nikt nie może być poddany torturom ani nieludzkiemu lub poniżającemu traktowaniu albo karaniu”

Skarżący od 2010 r. odbywał karę dożywotniego pozbawienia wolności w kolonii karnej nr 56. Stosowano wobec niego środki związane ze specjalnym reżimem dla więźniów skazanych na karę dożywotniego pozbawienia wolności, tj. skuwano go kajdankami za plecami za każdym razem, gdy opuszczał on celę. Dość często przebywał on także w celi pojedynczej.

• Art. 3 EKPCz może zostać naruszony w warunkach pozbawienia wolności wówczas, gdy poziom cierpienia stanowi zbędne przekroczenie progu bólu, który w sposób nieunikniony wiąże się z wykonywaniem kary pozbawienia wolności (§ 39).

• Brak zamiaru wywołania nadmiernego bólu jest istotnym czynnikiem, który należy brać pod uwagę przy ocenie, czy art. 3 EKPCz został naruszony. Nie zwalnia to jednak państw-stron od starań mających na celu poszanowanie godności więźniów, niezależnie od możliwych trudności logistycznych i finansowych (§ 40).

• Umieszczenie w celi izolacyjnej (a także umieszczenie w celi podwójnej, jeżeli więźniowie nie mają niemal żadnych szerszych kontaktów społecznych) może być usprawiedliwione jedynie względami bezpieczeństwa. Samo skazanie na karę dożywotniego pozbawienia wolności nie może stanowić takiego usprawiedliwienia (§ 44–46).

• Za naruszeniem art. 3 EKPCz mogą także przemawiać inne instytucje reżimu specjalnego pogłębiające poczucie samotności, bezczynności i nudy (takie jak brak otwarcia cel, korzystania ze spacerniaka, czy ograniczenie wizyt), co przekłada się na utratę umiejętności społecznych oraz degradację osobowości (§ 48–52).

• Samo używanie kajdanek w warunkach izolacji więziennej, jeżeli ma charakter systematyczny i nieusprawiedliwiony in concreto względami bezpieczeństwa, może stanowić naruszenie art. 3 EKPCz (§ 54–56).

• Poza kontrolą wykonania wyroku w Komitecie Ministrów, ETPCz może wskazać możliwe sposoby usunięcia naruszenia, w szczególności systemowego. Sam zaostrzony reżim dla niebezpiecznych więźniów nie jest per se zabroniony, ale może być zastosowany jedynie po indywidualnej ocenie zagrożenia i tak długo, jak istnieje to zagrożenie (§ 67–70).

Zgodnie z art. 58 § 1 rosyjskiego Kodeksu karnego więźniowie skazani na karę dożywotniego pozbawienia wolności odbywają karę w specjalnym zakładzie karnym, w oddzieleniu od innych więźniów, przynajmniej przez pierwsze 10 lat odbywania kary. Zgodnie z przepisami rosyjskiego Kodeksu karnego wykonawczego w tego typu zakładach więźniowie przebywają w celach maksymalnie dwuosobowych, a wychodzić mogą jedynie z rękoma skutymi za plecami. Wykonywać pracę mogą jedynie w celi. Rozmowy telefoniczne są dozwolone jedynie w wyjątkowych przypadkach. Poza tym obowiązują pewne ograniczenia dotyczące otrzymywania paczek, wydatków, korzystania ze spacerniaka oraz wizyt.

Izolacja; cela izolacyjna; nieludzkie traktowanie; wykonywanie kary pozbawienia wolności; tortury

http://hudoc.echr.coe.int/eng?i=001-202633