Izba

Brak ochrony osób LGBT przed homofobicznymi atakami

Art. 3 EKPCz

„Nikt nie może być poddany torturom ani nieludzkiemu lub poniżającemu traktowaniu albo karaniu”. 

Art. 8 EKPCz

„1. Każdy ma prawo do poszanowania swojego życia prywatnego i rodzinnego, swojego mieszkania i swojej korespondencji.

2. Niedopuszczalna jest ingerencja władzy publicznej w korzystanie z tego prawa, z wyjątkiem przypadków przewidzianych przez ustawę i koniecznych w demokratycznym społeczeństwie z uwagi na bezpieczeństwo państwowe, bezpieczeństwo publiczne lub dobrobyt gospodarczy kraju, ochronę porządku i zapobieganie przestępstwom, ochronę zdrowia i moralności lub ochronę praw i wolności innych osób”.
   

Art. 13 EKPCz 

„Każdy, czyje prawa i wolności zawarte w niniejszej konwencji zostały naruszone, ma prawo do skutecznego środka odwoławczego do właściwego organu państwowego także wówczas, gdy naruszenia dokonały osoby wykonujące swoje funkcje urzędowe”. 

Art. 14 EKPCz 

„Korzystanie z praw i wolności wymienionych w niniejszej konwencji powinno być zapewnione bez dyskryminacji wynikającej z takich powodów, jak płeć, rasa, kolor skóry, język, religia, przekonania polityczne i inne, pochodzenie narodowe lub społeczne, przynależność do mniejszości narodowej, majątek, urodzenie bądź z jakichkolwiek innych przyczyn”.

Skarżąca jest aktywistką ruchu LGBT i prowadziła klub DIY dla osób LGBT. W 2011 r. Skarżąca udzieliła kilku wywiadów, krytykując stan ochrony praw człowieka w Armenii. Skarżąca oraz goście jej klubu stali się obiektem neonazistowskich ataków. 8 maja 2012 r. A.K., H.K. i G.K., członkowie neonazistowskiej grupy, podpalili klub (A.K. był na nagraniach z miejsca zdarzenia, które zdobyła Skarżąca od właścicieli sąsiedniego lokalu, ponieważ policja nie przeprowadziła stosownych czynności samodzielnie). A.K. i H.K., przyznając się policji, stwierdzili, że dokonali podpalenia klubu ze względu na to, że było to miejsce spotkań osób LGBT. Postawiono im zarzut zniszczenia mienia o znacznej wartości. Oskarżeni (A.K. i H.K.) zostali skazani na 2 lata pozbawienia wolności w zawieszeniu na 2 lata oraz orzeczono wobec nich obowiązek naprawienia szkody. Skarżąca – działająca jako oskarżyciel posiłkowy – wniosła apelację, podnosząc, że sąd pierwszej instancji nie uwzględnił homofobicznego charakteru przestępstwa. Apelacja została jednak oddalona. 

Po podpaleniu pozostałości klubu były dalej niszczone. Skarżącej dalej grożono (głównie w internecie), a przedstawiciele różnych partii (w tym rządzącej) wychwalali czyn A.K., H.K. i G.K. Skarżącej przyznano ochronę policyjną (8 dni po tym, jak złożyła o to wniosek), ale następnie ją cofnięto po 5 dniach. W związku z powyższym Skarżąca wyjechała do Szwecji, gdzie uzyskała azyl polityczny.

• W zależności od sytuacji obowiązek pozytywny do zbadania przez organy ścigania i sądy dyskryminacyjnych motywów przemocy może być oceniany przez pryzmat art. 3, 8 lub 14 EKPCz. (§ 77) W realiach sprawy stosowne stało się zbadanie naruszenia art. 3 w związku z art. 14 EKPCz. (§ 78) 

• Złe traktowanie musi przekraczać pewien próg surowości (zależny od wielu czynników, takich jak długość i natura tego traktowania, skutki psychiczne i fizyczne, a niekiedy także właściwości osobiste ofiary), aby art. 3 EKPCz znalazł zastosowanie. (§ 79) Nie tylko zachowania zadające cierpienia fizyczne lub psychiczne wchodzą w zakres art. 3 EKPCz, lecz także poniżające traktowanie, cechujące się brakiem poszanowania dla godności ludzkiej lub wywołujące strach, udręczenie lub poczucie niższości. (§ 80) Homofobiczne obelgi z pewnością przyczyniają się do poniżenia ofiary. (§ 81) 

• Obowiązek z art. 3 EKPCz oznacza, że państwa-strony muszą podjąć starania na rzecz ograniczenia naruszeń art. 3 EKPCz także w wymiarze horyzontalnym. Państwo-strona odpowiada za naruszenie art. 3 EKPCz, jeżeli organy państwa wiedziały (lub wiedzieć powinny) o realnym i nagłym zagrożeniu, a nie wdrożyły środków, które mogły posłużyć do zredukowania tego zagrożenia. (§ 82–83)

• Z art. 3 EKPCz wynika także obowiązek starannego działania w zakresie prowadzonego postępowania karnego. (§ 84) Organy państwa mają obowiązek ujawnienia dyskryminacyjnych motywów sprawców naruszeń. (§ 85) Identyczne traktowanie przestępstw z komponentem dyskryminacyjnym i bez takiego komponentu może stanowić naruszenie art. 14 EKPCz. (§ 86) 

• W realiach sprawy Skarżąca nie doznała fizycznego uszczerbku, jednakże nie stanowi to o braku zastosowania art. 3 EKPCz. (§ 88–90) Jest oczywiste, że Skarżąca padła ofiarą wielokrotnych, homofobicznych ataków, zarówno przed, jak i po spaleniu klubu. (§ 91–94) Przyczyniło się to do takiego poziomu cierpienia psychicznego, który zaktualizował zastosowanie art. 3 EKPCz. (§ 95–97) 

• Postępowanie karne w sprawie podpalenia zostało przeprowadzone odpowiednio szybko. (§ 98) Tym niemniej, postępowanie nie było efektywne. Po pierwsze, Skarżąca samodzielnie musiała zdobyć nagrania z sąsiedniego budynku, ponieważ policjanci tego nie zrobili. (§ 100) Po drugie, G.K. – wskazany przez oskarżonych jako trzeci sprawca – nie został oskarżony. (§ 101) Ze względu na niedostatki ustawodawstwa karnego, przestępstwo zostało potraktowane jako zwykłe zniszczenie mienia, bez podkreślenia homofobicznego charakteru. (§ 103) Brak takiego rozróżnienia pozwala na stwierdzenie naruszenia pozytywnego obowiązku z art. 3 EKPCz w związku z art. 14 EKPCz. (§ 106) 

• Opóźnienie w przyznaniu Skarżącej ochrony policyjnej po podpaleniu klubu oraz cofnięcie tej ochrony bez uzasadnienia stanowią niewłaściwą reakcję na obrazy kierowane w stosunku do Skarżącej. (§ 117–119) 

• Trybunał nie uznaje za zasadne wskazanie konkretnego sposobu naprawienia wadliwego sposobu legislacyjnej reakcji na homofobię w Armenii, pozostawiając rozwiązanie tej kwestii stronie rządowej. (§ 131–132) 

Art. 63 ust. 1 armeńskiego kodeksu karnego zawiera katalog okoliczności obciążających, w tym działanie z nienawiści etnicznej, rasowej lub religijnej. Art. 185 z kolei statuuje typy (podstawowy i kwalifikowane) przestępstwa zniszczenia mienia. Przestępstwo nawoływania do przemocy (art. 226[2]) ze względu na płeć, rasę, pochodzenie społeczne lub religijne, charakterystykę genetyczną, język, religię, światopogląd, poglądy polityczne lub inne, status majątkowy, przynależność do mniejszości etnicznej, urodzenie, niepełnosprawność oraz inne okoliczności osobiste lub społeczne podlega karze od 50- do 150-krotności minimalnego wynagrodzenia, aresztu do 2 miesięcy lub pozbawienia wolności do roku. [§ 57]

dyskryminacja ze względu na orientację seksualną; homofobia; LGBT; obowiązki pozytywne

https://hudoc.echr.coe.int/eng?i=001-217250