EUROPEJSKI TRYBUNAŁ PRAW CZŁOWIEKA

R.V. i Inni v. Włochy
37748/13

WYROK ETPCz z dnia 18-07-2019 r.
skład trybunału:

Izba

przedmiot:

Umieszczenie małoletnich dzieci w pieczy zastępczej na okres prawie 10 lat oraz ograniczenie rodziców w kontaktach z dziećmi

wzorce kontroli:

Art. 8 EKPCz

„1. Każdy ma prawo do poszanowania swojego życia prywatnego i rodzinnego, swojego mieszkania i swojej korespondencji.
2. Niedopuszczalna jest ingerencja władzy publicznej w korzystanie z tego prawa z wyjątkiem przypadków przewidzianych przez ustawę i koniecznych w demokratycznym społeczeństwie z uwagi na bezpieczeństwo państwowe, bezpieczeństwo publiczne lub dobrobyt gospodarczy kraju, ochronę porządku i zapobieganie przestępstwom, ochronę zdrowia i moralności lub ochronę praw i wolności osób”

rozstrzygnięcie:

  • Naruszenie art. 8 EKPCz [jednogłośnie]

stan faktyczny:

Skarżąca miała dwoje dzieci z małżeństwa z S. M. Mąż skarżącej oraz jej matka byli zaniepokojeni zachowaniem skarżącej, u której podejrzewali bulimię. Matka przejawiała budzące wątpliwości zachowania względem swoich dzieci. S. M. oraz matka skarżącej poinformowali o tej sytuacji władze publiczne. W celu ochrony dzieci Prokuratura skierowała do sądu opiekuńczego („youth court„) wniosek o zastosowanie środków pieczy zastępczej na czas wyjaśnienia sprawy. Decyzją z 7 listopada 2005 r. dzieci skarżącej zostały umieszczone w pieczy zastępczej z uwagi na zagrażające dzieciom zachowanie skarżącej. Rozpoczął się tym samym okres, w którym dzieci przebywały zmiennie w pieczy zastępczej instytucjonalnej oraz pod opieka babki. Pomimo przedłużającego się postępowania organy sięgały po opinie biegłych, którzy podtrzymywali swoje twierdzenia o słabej kondycji psychicznej matki. Próby skarżącej, mające na celu połączenie jej z dziećmi, okazywały sie bezskuteczne, nawet w sytuacji, gdy do postępowania wprowadzono opinię innego biegłego, który wskazał, że takie zachowanie organów oraz charakter postępowania wpływają destrukcyjnie na więź rodziców oraz dzieci. W trakcie postępowania ograniczeniu podlegały również formy kontaktowania się matki z dziećmi, ponadto rodzina zastępcza rezydowała w odległości przeszło 100 km od miejsca zamieszkania skarżącej, co uniemożliwiało jej spotykanie się z dziećmi. We wszczynanych przez matkę postępowaniach, mających na celu przywrócenie skarżącej pełni kontaktów z dziećmi, małoletnim odmawiano nawet składania zeznań.

główne tezy:
  • Umieszczenie dziecka w pieczy zastępczej powinno być środkiem tymczasowym i trwać nie dłużej niż wymagają tego okoliczności.
  • Celem pieczy zastępczej jest ponowne połączenie dziecka z rodzicami i to powinno przesądzać o charakterze środków stosowanych w ramach pieczy zastępczej.
  • Dobór środków stosowanych w ramach pieczy zastępczej powinien być dokonywany zgodnie z najlepszym interesem dziecka.
  • Od samego początku trwania pieczy zastępczej na uprawnionych organach spoczywa obowiązek podejmowania możliwych i odpowiednich środków mających na celu reunifikację dziecka i rodziców.
  • Proces stosowania środków w ramach pieczy zastępczej powinien być sprawiedliwy i mieć na względzie należyte poszanowanie wartości chronionych art. 8 EKPCz.
  • Właściwe poszanowanie życia rodzinnego wymaga, aby przyszłe relacje rodziców z dzieckiem ustalane były na podstawie całokształtu okoliczności, a nie jedynie determinowane były przez upływ czasu.
  • W sprawach dotyczących relacji rodzica z dzieckiem organy powinny postępować sprawnie przy zachowaniu należytej staranności tak, by upływ czasu nie wpłynął destrukcyjnie na przedmiot sprawy.
odszkodowanie:

33000 EUR

koszty postępowania:

17000 EUR

powiązane sprawy:

Jansen v. Norway (2822/16)
Covezzi and Morselli v. Italy (52763/99)
R.M.S.v. Spain (28775/12)
Kutzner v. Germany (46544/99)
K.A. v. Finland (27751/95)
Cincimino v. Italy (68884/13)
Ignaccolo-Zenide v. Romania (31679/96)
D’Alconzo v. Italy (64297/12)
Barnea and Caldararu v. Italy (37931/15)
Kautzor v. Germany (23338/09)

akty normatywne:
słowa kluczowe:

piecza zastępcza; należyta staranność; władza rodzicielska;
R.V. and Others v. Italy; R. V. I inni przeciwko Włochom

autor omówienia:

Arkadiusz Domasat