Izba

Brak rozstrzygnięcia w przedmiocie przywrócenia terminu do wniesienia apelacji

Art. 2 Protokołu nr 7 do EKPCz
„1. Każdy, kto został uznany przez sąd za winnego popełnienia przestępstwa, ma prawo do rozpatrzenia przez sąd wyższej instancji jego sprawy, tak w przedmiocie orzeczenia o winie, jak i co do kary. Korzystanie z tego prawa, a także jego podstawy, reguluje ustawa.
2. Wyjątki od tego prawa mogą być stosowane w przypadku drobnych przestępstw, określonych w ustawie, lub w przypadkach, gdy dana osoba była sądzona w pierwszej instancji przez Sąd Najwyższy lub została uznana za winną i skazana w wyniku zaskarżenia wyroku uniewinniającego sądu pierwszej instancji.”

Skarżący jest Francuzem, który mieszkał w Rosji. W 2014 r. na pewnej stronie internetowej opublikowano nagie zdjęcia pięcioletniej córki Skarżącego. W wyniku zawiadomienia o podejrzeniu popełnienia przestępstwa, mieszkanie Skarżącego przeszukano i ujawniono 49 zdjęć nagich zdjęć córki Skarżącego.

W toku postępowania Skarżący przebywał w areszcie, ale został z niego wypuszczony. W czerwcu 2016 r. rozpoczął się proces przed sądem pierwszej instancji. We wrześniu 2016 r. Skarżący uciekł z Rosji, toteż dalsze postępowanie toczyło się bez jego udziału. 26 grudnia 2016 r. Skarżący został skazany in absentia na 15 lat pozbawienia wolności. Adwokat Skarżącego stawił się na ogłoszeniu wyroku i otrzymał odpis orzeczenia, jednak nie zdecydował się na złożenie apelacji w 10-dniowym terminie od ogłoszenia wyroku.

8 marca 2017 r. Skarżący złożył apelację wraz z wnioskiem o przywrócenie terminu do jej złożenia. 28 marca 2017 r. Prezes Sądu Rejonowego, który skazał Skarżącego, wysłał mu za pośrednictwem konsulatu Francji list, w którym stwierdził, że art. 247 rosyjskiego kodeksu postępowania karnego zabrania wzruszenia orzeczenia wydanego in absentia, jeżeli nie ustały przyczyny nieobecności Skarżącego w Rosji.

• List Prezesa Sądu do Skarżącego należy traktować jako wydany poza przepisami procedury karnej. Skoro Prezes Sądu nie skierował sprawy o przywrócenie terminu na posiedzenie jawne (zgodnie z przepisami krajowymi) oraz poinformował, że od wyroku skazującego apelacja nie przysługuje, to należy uznać, że Skarżący nie miał obowiązku odwoływania się od takiego pisma, a zatem zarzut strony rządowej o niewyczerpaniu krajowych środków zaskarżenia należy oddalić. (§ 33–37)

• Chociaż państwa-strony dysponują szerokim marginesem oceny co do ukształtowania prawa do odwołania w sprawach karnych, to wszelkie ograniczenia prawa z art. 2 Protokołu nr 7 muszą mieć słuszny cel i nie naruszać istoty tego prawa. (§ 40) W tym zakresie Skarżący powinien mieć możliwość zaufania wymiarowi sprawiedliwości, dokonującemu sprawiedliwego wyważenia interesów państwa oraz jednostki. (§ 41)

• Skoro Skarżący wybrał drogę przywrócenia terminu do wniesienia apelacji, jako właściwą do wzruszenia wyroku Sądu pierwszej instancji, to obowiązkiem władzy sądowniczej jest odniesienie się do takiego wniosku w sposób przewidziany prawem krajowym. Chociaż prawo krajowe musi przewidywać gwarancje stawiennictwa stron w ramach postępowania karnego, to postępowanie o przywrócenie terminu do wniesienia apelacji w świetle prawa krajowego nie wymaga obecności stron. List Prezesa Sądu w tym kontekście w zasadzie pozbawił Skarżącego prawa do odwołania w sprawach karnych. (§ 42–45)

Zgodnie z art. 389[4] rosyjskiego kodeksu postępowania karnego Skarżący może złożyć apelację w terminie 10 dni od daty ogłoszenia wyroku. Art. 389[5] przewiduje możliwość przywrócenia terminu w razie jego uchybienia, po przeprowadzeniu posiedzenia jawnego. Art. 247 § 5 przewiduje, że można wydać wyrok pod nieobecność oskarżonego, zwłaszcza jeżeli oskarżony zbiegł. Jeżeli ustaną przyczyny nieobecności oskarżonego, ma on prawo do ponownego procesu; ponowny proces zarządza się po złożeniu przez oskarżonego skargi kasacyjnej (art. 247 § 7 w związku z art. 401[15]). Skarga kasacyjna ma na celu zbadanie poważnych naruszeń prawa materialnego lub procesowego. (§ 25–27)

Prawo do odwołania w sprawach karnych; kontrola instancyjna; apelacja; art. 2 Protokołu nr 7

http://hudoc.echr.coe.int/eng?i=001-211367