Wniosek o wydanie, na podstawie art. 267 TFUE, orzeczenia w trybie prejudycjalnym, złożony przez Eparchiako Dikastirio Larnakas (sąd rejonowy w Larnace, Cypr), dotyczy wykładni decyzji z dnia 15 maja 2014 r. wprowadzającej uproszczony system kontroli osób na granicach zewnętrznych Bułgarii, Chorwacji, Cypru i Rumunii (Dz.U. 2014, L 157, s. 23), art. 4 i 13 rozporządzenia (WE) nr 562/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 15 marca 2006 r. ustanawiającego wspólnotowy kodeks zasad regulujących przepływ osób przez granice (kodeks graniczny Schengen) (Dz.U. 2006, L 105, s. 1; sprostowania: Dz.U. 2010, L 275, s. 11; Dz.U. 2015, L 191, s. 8), zmienionego rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 610/2013 z dnia 26 czerwca 2013 r. (Dz.U. 2013, L 182, s. 1; sprostowanie Dz.U. 2014, L 225, s. 91) (zwanego dalej „kodeksem granicznym Schengen”), a także art. 4 ust. 3, art. 14 i 15 rozporządzenia (WE) nr 261/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 lutego 2004 r. ustanawiającego wspólne zasady odszkodowania i pomocy dla pasażerów w przypadku odmowy przyjęcia na pokład albo odwołania lub dużego opóźnienia lotów, uchylającego rozporządzenie (EWG) nr 295/91 (Dz.U. L 46, s. 1).

Czy art. 3 ust. 1 decyzji nr 565/2014 należy interpretować w ten sposób, że wywołuje on skutek bezpośredni i przyznaje obywatelom państw trzecich prawa, na które mogą się oni powoływać wobec państwa członkowskiego przeznaczenia, w szczególności na prawo do niepodlegania obowiązkowi wizowemu w celu wjazdu do tego państwa członkowskiego, w przypadku gdy posiadają oni wizę lub zezwolenie na pobyt wymienione w wykazie dokumentów korzystających z wzajemnego uznania, którą to państwo członkowskie zobowiązało się stosować zgodnie ze wspomnianą decyzją?

 Artykuł 3 ust. 1 decyzji nr 565/2014 wprowadzającej uproszczony system kontroli osób na granicach zewnętrznych oparty na jednostronnym uznawaniu przez Bułgarię, Chorwację, Cypr i Rumunię niektórych dokumentów za równorzędne z ich wizami krajowymi na przejazd tranzytem przez ich terytorium lub planowany pobyt na ich terytorium nieprzekraczający 90 dni w każdym okresie 180-dniowym oraz uchylającej decyzje nr 895/2006/WE i nr 582/2008/WE powinien być interpretowany w ten sposób, że wywołuje on skutek bezpośredni i przyznaje obywatelom państw trzecich prawa, na które mogą się oni powoływać wobec państwa członkowskiego przeznaczenia, w szczególności na prawo do niepodlegania obowiązkowi wizowemu w celu wjazdu do tego państwa członkowskiego, w przypadku gdy wspomniani obywatele posiadają wizę lub zezwolenie na pobyt wymienione w wykazie dokumentów korzystających z wzajemnego uznania, którą to państwo członkowskie zobowiązało się stosować zgodnie ze wspomnianą decyzją.

Czy prawo Unii należy interpretować w ten sposób, że przewoźnik lotniczy, który sam albo za pośrednictwem swoich przedstawicieli i upoważnionych w porcie lotniczym państwa członkowskiego wylotu odmawia przyjęcia na pokład pasażera, powołując się na odmowę wjazdu udzieloną mu przez organy państwa członkowskiego przeznaczenia, działa jako emanacja rzeczonego państwa członkowskiego, w związku z czym poszkodowany pasażer może powołać się wobec tego przewoźnika lotniczego przed sądem państwa członkowskiego wylotu na decyzję nr 565/2014 w celu uzyskania odszkodowania z powodu naruszenia przysługującego mu prawa wjazdu bez wizy wydanej przez to państwo?

 Prawo Unii należy interpretować w ten sposób, że przewoźnik lotniczy, który sam albo za pośrednictwem swoich przedstawicieli i upoważnionych w porcie lotniczym państwa członkowskiego wylotu odmawia przyjęcia na pokład pasażera, powołując się na odmowę wjazdu udzieloną mu przez organy państwa członkowskiego przeznaczenia, nie działa jako emanacja rzeczonego państwa członkowskiego, w związku z czym poszkodowany pasażer nie może powołać się wobec tego przewoźnika lotniczego przed sądem państwa członkowskiego wylotu na decyzję nr 565/2014 w celu uzyskania odszkodowania z powodu naruszenia przysługującego mu prawa wjazdu bez wizy wydanej przez to państwo.

Czy prawo Unii, a w szczególności art. 13 kodeksu granicznego Schengen, należy interpretować w ten sposób, że stoi on na przeszkodzie temu, aby przewoźnik lotniczy mógł odmówić przyjęcia na pokład obywatela państwa trzeciego na podstawie decyzji organów państwa członkowskiego przeznaczenia o odmowie wjazdu na terytorium tego państwa członkowskiego, bez uprzedniego doręczenia wspomnianemu obywatelowi uzasadnionej decyzji o odmowie wjazdu na piśmie?

Prawo Unii, a w szczególności art. 13 rozporządzenia (WE) nr 562/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 15 marca 2006 r. ustanawiającego wspólnotowy kodeks zasad regulujących przepływ osób przez granice (kodeks graniczny Schengen), zmienionego rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 610/2013 z dnia 26 czerwca 2013 r. stoi na przeszkodzie temu, aby przewoźnik lotniczy mógł odmówić przyjęcia na pokład obywatela państwa trzeciego na podstawie decyzji organów państwa członkowskiego przeznaczenia o odmowie wjazdu na terytorium tego państwa członkowskiego, bez uprzedniego doręczenia wspomnianemu obywatelowi uzasadnionej decyzji o odmowie wjazdu na piśmie.

 Czy rozporządzenie nr 261/2004, a w szczególności jego art. 2 lit. j), należy interpretować w ten sposób, że w sytuacji gdy przewoźnik lotniczy odmawia przyjęcia na pokład pasażera ze względu na to, iż przedstawił on niewłaściwe dokumenty podróży, taka odmowa skutkuje pozbawieniem tego pasażera ochrony przewidzianej w tym rozporządzeniu, czy też do sądu właściwego należy dokonanie oceny, z uwzględnieniem okoliczności danej sprawy, czy odmowa ta jest racjonalnie uzasadniona w świetle tego przepisu?

  Rozporządzenie (WE) nr 261/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 lutego 2004 r. ustanawiającego wspólne zasady odszkodowania i pomocy dla pasażerów w przypadku odmowy przyjęcia na pokład albo odwołania lub dużego opóźnienia lotów, uchylające rozporządzenie (EWG) nr 295/91, należy interpretować w ten sposób, że w sytuacji gdy przewoźnik lotniczy odmawia przyjęcia na pokład pasażera ze względu na to, iż przedstawił on niewłaściwe dokumenty podróży, taka odmowa sama w sobie nie pozbawia tego pasażera ochrony przewidzianej we wspomnianym rozporządzeniu. W razie zakwestionowania tej odmowy przez tego pasażera do właściwego sądu należy bowiem dokonanie oceny, z uwzględnieniem okoliczności danej sprawy, czy wspomniana odmowa jest racjonalnie uzasadniona w świetle tego przepisu.

Czy rozporządzenie nr 261/2004, a w szczególności jego art. 15, należy interpretować w ten sposób, że stoi ono na przeszkodzie klauzuli zawartej w ogólnych i wcześniej opublikowanych warunkach wykonywania lub świadczenia usług przewoźnika lotniczego, która ogranicza lub wyklucza jego odpowiedzialność w przypadku odmowy przyjęcia na pokład pasażera z przyczyn związanych z niewłaściwymi dokumentami podróży, pozbawiając w ten sposób owego pasażera ewentualnego prawa do odszkodowania?

 Rozporządzenie nr 261/2004, a w szczególności jego art. 15, należy interpretować w ten sposób, że stoi ono na przeszkodzie klauzuli zawartej w ogólnych i wcześniej opublikowanych warunkach wykonywania lub świadczenia usług przewoźnika lotniczego, która ogranicza lub wyklucza jego odpowiedzialność w przypadku odmowy przyjęcia na pokład pasażera z przyczyn związanych z niewłaściwymi dokumentami podróży, pozbawiając w ten sposób owego pasażera ewentualnego prawa do odszkodowania.

D.Z., obywatel Republiki Kazachstanu, udał się na lotnisko w Larnace w celu wejścia na pokład samolotu rumuńskiego przewoźnika lotniczego Blue Air i odbycia lotu do Bukaresztu, gdzie planował przebywać do dnia 12 września 2015 r. celem wzięcia udziału w egzaminach zorganizowanych przez Association of Chartered Certified Accountants (Stowarzyszenie Dyplomowanych Biegłych Księgowych).

D.Z. przedstawił pracownikom spółki działającej w charakterze pełnomocnika Blue Air na lotnisku w Larnace swoje dokumenty podróży, paszport oraz czasowy dokument pobytowy wydany przez Republikę Cypryjską, których ważność upływała w dniu 6 kwietnia 2016 r. Przedstawił on również wniosek o wizę wjazdową na terytorium rumuńskie, który wcześniej złożył drogą elektroniczną w ministerstwie spraw zagranicznych Rumunii, a także odpowiedź tego ministerstwa, udzieloną za pośrednictwem jego strony internetowej, zgodnie z którą wiza taka nie była konieczna do pobytu nieprzekraczającego 90 dni w każdym okresie 180-dniowym, ponieważ zainteresowany posiadał już czasowy dokument pobytowy wydany przez Republikę Cypryjską.

Natomiast personel obsługi naziemnej spółki Blue Air na lotnisku w Bukareszcie odmówił D.Z. odbycia lotu, ponieważ  nie posiadał on wizy lub karty pobytu. Odmowa nie była przedstawiona na piśmie i żadna decyzja dot. odmowy wjazdu nie została przekazana.

D.Z. wniósł powództwo przeciwko Blue Air.

• Art. 267 TFUE przyznaje sądom krajowym jak najszersze uprawnienie do wystąpienia do Trybunału, jeśli uznają one, że w zawisłej przed nimi sprawie pojawiły się pytania związane z wykładnią lub oceną ważności przepisów prawa Unii wymagające udzielenia odpowiedzi w celu rozstrzygnięcia rozpatrywanego przez te sądy sporu. (nb 38)
• Zadaniem Trybunału nie jest zbadanie, czy wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym został przyjęty zgodnie z krajowymi przepisami dotyczącymi organizacji i procedury sądowej. (nb 41)
• Pytania dotyczące wykładni prawa Unii, z którymi zwrócił się sąd krajowy korzystają z domniemania, iż mają one znaczenie dla sprawy. (nb 46)
• Z art. 2 ust. 3 decyzji nr 565/2014 wynika bowiem, że państwa członkowskie będące adresatami tej decyzji, które zdecydowały się na jej zastosowanie, są zobowiązane do uznania co do zasady wszystkich dokumentów, o których mowa w art. 2 ust. 1 i 2 tej decyzji, wydanych przez państwa członkowskie, które w pełni wdrażają dorobek Schengen. (nb 56)
• Cel decyzji nr 565/2014, który polega na ustanowieniu uproszczonego systemu kontroli osób na granicach zewnętrznych, opartego na uznawaniu przez uczestniczące w nich państwa członkowskie niektórych dokumentów podróży za równorzędne z ich wizami krajowymi. (nb 61)
• Gdyby państwa członkowskie będące adresatami decyzji nr 565/2014, które postanowiły stosować jej art. 3, korzystały z możliwości wprowadzenia odstępstw w poszczególnych przypadkach od uproszczonego systemu kontroli przewidzianego w tej decyzji, system ten nie mógłby być skutecznie wdrożony. (nb 62)
• Jednostki mogą powoływać się na przepisy decyzji Unii, której są adresatami w zakresie, w jakim obowiązki jakie przewidują te przepisy względem tego państwa członkowskiego są bezwarunkowe i wystarczająco jasne. (nb 64)
• Okoliczność, iż dana decyzja umożliwia, w określonych warunkach, które mogą być przedmiotem kontroli sądowej, państwom członkowskim będącym jej adresatami dokonanie odstępstwa od jasnych i precyzyjnych przepisów tej decyzji, sama w sobie nie pozbawia tych przepisów bezpośredniej skuteczności. (nb 67)
• Jednostki mogą powoływać się na obowiązek przewidziany w art. 3 ust. 1 decyzji nr 565/2014 wobec państwa członkowskiego będącego adresatem tej decyzji, które postanowiło skorzystać z możliwości przewidzianej w tym przepisie. (nb 68)
• Jednostki mogą powoływać się na bezwarunkowe i wystarczająco jasne przepisy dyrektywy nie tylko wobec państwa członkowskiego i wszystkich organów jego administracji, ale także wobec instytucji lub podmiotów, nawet prywatnych, które podlegają zwierzchnictwu lub kontroli władzy publicznej lub którym państwo członkowskie powierzyło wykonywanie zadania leżącego w interesie publicznym i które dysponują w tym celu uprawnieniami wykraczającymi poza normy obowiązujące w stosunkach między jednostkami. (nb 72)
• Powyższe stwierdzenie można zastosować w drodze analogii do bezwarunkowych i wystarczająco jasnych przepisów decyzji Unii, takich jak te zawarte w art. 3 ust. 1 decyzji nr 565/2014. (nb 73)
• Nie można uznać, iż przewoźnikowi lotniczemu lub jego pełnomocnikowi państwo członkowskie przeznaczenia powierzyło wykonywanie zadań w zakresie kontroli granicznej zgodnie z art. 7 ust. 3 kodeksu granicznego Schengen, ani że dysponuje on w tym celu odpowiednimi uprawnieniami. (nb 79)
• Pasażer, któremu przewoźnik lotniczy odmówił przyjęcia na pokład, nie może powołać się wobec niego na decyzję nr 565/2014 ze względu na to, że organy państwa członkowskiego przeznaczenia odmówiły temu pasażerowi wjazdu na jego terytorium. (nb 80)
• Art. 13 ust. 3 kodeksu granicznego Schengen stoi na przeszkodzie temu, by wobec braku decyzji o odmowie wjazdu wydanej i doręczonej zgodnie z art. 13 ust. 2 tego kodeksu przewoźnik lotniczy mógł, w celu uzasadnienia odmowy przyjęcia pasażera na pokład, powołać się wobec niego na jakąkolwiek odmowę wjazdu na terytorium państwa członkowskiego przeznaczenia, gdyż w przeciwnym wypadku pasażer taki zostałby pozbawiony w szczególności możliwości skutecznego skorzystania z przysługującego mu prawa do obrony. (nb 85)
• W przypadku odmowy przyjęcia na pokład pasażera spełniającego warunki ustanowione w art. 3 ust. 2 rozporządzenia nr 261/2004 wbrew jego woli ma on prawo do odszkodowania i pomocy od obsługującego przewoźnika lotniczego, chyba że odmowa ta jest racjonalnie uzasadniona, na przykład z przyczyn związanych z niewłaściwymi dokumentami podróży. (nb 91)
• Sformułowanie „chyba że odmowa przyjęcia na pokład jest racjonalnie uzasadniona” zawarte w art. 2 lit. j) rozporządzenia nr 261/2004 świadczy o tym, że prawodawca Unii nie zamierzał przyznać przewoźnikowi lotniczemu uprawnienia do oceny i samodzielnego ustalenia w sposób ostateczny czy dokumenty podróży są właściwe. (nb 92)
• W związku z tym w przypadku sprzeciwu ze strony pasażera, któremu odmówiono przyjęcia na pokład, do właściwego sądu należy ocena, z uwzględnieniem istotnych okoliczności danej sprawy, czy ewentualnie jego dokumenty podróży są niewłaściwe i ostatecznie racjonalnego uzasadnienia tej odmowy. (nb 95)
• Z uwagi na użycie w art. 15 ust. 1 rozporządzenia nr 261/2004 przysłówka „w szczególności” i mając na względzie leżący u podstaw tego przepisu i rozporządzenia nr 261/2004 cel zapewnienia wysokiego poziomu ochrony pasażerów lotniczych, należy uznać, iż niedopuszczalne są nie tylko wyłączenia zawarte w umowie przewozu, do której przystąpił pasażer, stanowiącej akt o charakterze dwustronnym, ale również wyłączenia zawarte w innych dokumentach o charakterze jednostronnym pochodzące od przewoźnika, na które mógłby się on powołać wobec danych pasażerów. (nb 102)

Giovanniego Pitruzelli

http://curia.europa.eu/orzg_C-584/18…

Decyzja nr 565/2014 (Dz.U. L 243 z 15.9.2009)

Art.1

Art.2

Art.3

Art.5

Art.8

Rozporządzenie nr 261/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 lutego 2004 r. ustanawiającego wspólne zasady odszkodowania i pomocy dla pasażerów w przypadku odmowy przyjęcia na pokład albo odwołania lub dużego opóźnienia lotów, uchylającego rozporządzenie (EWG) nr 295/91 (Dz.U. L 46, s. 1).

https://eur-lex.europa.eu/rozporządzenie nr 261/2004…

Art.1

Art.2

Art.3

Art.4

Art.15

Kodeks graniczny Schengen (Dz.U. 2006, L 105, s. 1; sprostowania: Dz.U. 2010, L 275, s. 11; Dz.U. 2015, L 191, s. 8) zmieniony rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 610/2013 z dnia 26 czerwca 2013 r. (Dz.U. 2013, L 182, s. 1; sprostowanie Dz.U. 2014, L 225, s. 91)

Art.2

Art.5

Art.7

Art.13

Art.15

http://curia.europa.eu/C-584/18…