Wniosek o wydanie, na podstawie art. 267 TFUE, orzeczenia w trybie prejudycjalnym dotyczy wykładni art. 56 TFUE, złożony przez Nejvyšší správní soud (najwyższy sąd administracyjny, Czechy)

Czy art. 56 TFUE należy interpretować w ten sposób, że znajduje on zastosowanie do sytuacji spółki mającej siedzibę w państwie członkowskim, która utraciła zezwolenie na prowadzenie gier losowych w następstwie wejścia w życie w tym państwie członkowskim przepisów określających miejsca, w których dozwolone jest organizowanie takich gier, które stosuje się bez rozróżnienia do wszystkich usługodawców wykonujących działalność na tym terytorium, bez względu na to, czy ci usługodawcy świadczą usługi obywatelom danego państwa członkowskiego czy obywatelom innych państw członkowskich, w sytuacji gdy spółka ta podnosi, że część jej klienteli pochodzi z innego państwa członkowskiego niż państwo jej siedziby?

Artykuł 56 TFUE należy interpretować w ten sposób, że znajduje on zastosowanie do sytuacji spółki mającej siedzibę w danym państwie członkowskim, która utraciła zezwolenie na prowadzenie gier losowych w następstwie wejścia w życie w tym państwie członkowskim uregulowania określającego miejsca, w których dozwolone jest organizowanie takich gier, mającego zastosowanie bez rozróżnienia do wszystkich usługodawców prowadzących działalność na terytorium tego państwa członkowskiego, bez względu na to, czy ci usługodawcy świadczą usługi obywatelom danego państwa członkowskiego czy obywatelom innych państw członkowskich, w sytuacji gdy część jej klienteli pochodzi z państwa członkowskiego innego niż państwo jej siedziby.

BONVER WIN jest spółką handlową z siedzibą w Czechach, która prowadzi gry losowe. Ministerstwo finansów cofnęło zezwolenie, z którego spółka korzystała do tej pory w zakresie prowadzenia gier losowych w zakładzie znajdującym się na terytorium miasta Děčín, ze względu na to, że miejsce prowadzenia działalności nie figurowało wśród miejsc dopuszczonych do prowadzenia gier losowych i loterii w ówcześnie obowiązującym zarządzeniu ministerstwa.

Spółka podniosła zarzut, że uregulowanie krajowe jest niezgodne z prawem Unii Europejskiej. BONVER twierdzi, że potwierdzona okoliczność, iż część klientów jej zakładu w Děčínie, mieście położonym w odległości około 25 km od granicy niemieckiej, składała się z obywateli innych państw członkowskich, prowadzi do zastosowania art. 56 TFUE.

Skarga została odrzucona przez praski sąd rejonowy. Spółka wniosła skargę kasacyjną do sądu pytającego. Ten wskazał na istnienie rozbieżności w orzecznictwie w przedmiocie możliwości zastosowania postanowień TFUE dotyczących swobody świadczenia usług do sytuacji porównywalnych z sytuacją rozpatrywaną w postępowaniu głównym. Sąd pytający podkreślił, że uregulowanie takie jak rozpatrywane w postępowaniu głównym może stanowić źródło ograniczenia swobody usługobiorców.

Najwyższy Sąd Administracyjny uważa, że Trybunał nie rozstrzygnął jeszcze jednoznacznie, czy art. 56 TFUE ma zastosowanie tylko dlatego, że grupa obywateli innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej może uzyskać lub uzyskuje w danym państwie członkowskim usługę, która jest świadczona głównie na rzecz obywateli tego państwa.

Ponadto sąd pytający zastanawia się, nad tym, czy nie byłoby zasadne ustanowienie w dziedzinie swobody świadczenia usług, na podobieństwo tego, co istnieje w dziedzinie swobody przepływu towarów, zasady de minimis, opartej na istnieniu wystarczającego związku między spornymi przepisami a swobodą świadczenia usług, a także, czy należy wykluczyć z zakresu stosowania art. 56 TFUE środki stosowane bez rozróżnienia, które oddziałują w ten sam sposób, pod względem prawnym i faktycznym, na wszystkich usługodawców prowadzących działalność na terytorium krajowym.

Wątpliwości te poskutkowały skierowaniem pytania do Trybunału.

• Przepisy krajowe, które stosuje się bez zróżnicowania do obywateli różnych państw członkowskich, mogą co do zasady być objęte postanowieniami dotyczącymi zagwarantowanych w TFUE swobód podstawowych, wyłącznie w zakresie, w jakim przepisy te znajdują zastosowanie do stanów faktycznych mających związek z wymianą handlową pomiędzy państwami członkowskimi. (nb. 16)
• Usługi świadczone przez usługodawcę posiadającego siedzibę w jednym państwie członkowskim, bez przemieszczania się, usługobiorcy posiadającemu siedzibę lub miejsce zamieszkania w innym państwie członkowskim, stanowią transgraniczne świadczenie usług w rozumieniu art. 56 TFUE. Istnienia sytuacji transgranicznej nie można jednak domniemywać tylko na tej podstawie, że obywatele Unii pochodzący z innych państw członkowskich mogą skorzystać z oferowanych w ten sposób usług (nb. 19, 24)
• Swoboda świadczenia usług dotyczy nie tylko ograniczeń wprowadzonych przez państwo przyjmujące, ale również ustanowionych w państwie pochodzenia. (nb. 20)
• Okoliczności takie jak liczba klientów zagranicznych, którzy korzystali z usługi, ilość świadczonych usług lub ograniczony zasięg geograficzny potencjalnego ograniczenia w swobodnym świadczeniu usług, pod względem geograficznym lub materialnym, nie mają wpływu na stosowanie art. 56 TFUE. (nb. 27)
• Nie można przyjąć stanowiska, zgodnie z którym przepis o charakterze generalnym zakazujący, poza określonymi w nim wyjątkami, organizowania gier losowych na terytorium gminy państwa członkowskiego, który pod względem prawnym oddziałuje w ten sam sposób na wszystkich usługodawców mających siedzibę na terytorium tego państwa członkowskiego, bez względu na to, czy ci usługodawcy świadczą usługi obywatelom danego państwa członkowskiego czy obywatelom innych państw członkowskich, nie jest objęty zakresem stosowania art. 56 TFUE. (nb. 30)

Macieja Szpunara

http://curia.europa.eu/orzg_C-311/19…

Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (Dz. Urz. UE 2016 C 202, s. 1)

https://eur-lex.europa.eu/TFUE…

Art. 56

W ramach poniższych postanowień ograniczenia w swobodnym świadczeniu usług wewnątrz Unii są zakazane w odniesieniu do obywateli Państw Członkowskich mających swe przedsiębiorstwo w Państwie Członkowskim innym niż Państwo odbiorcy świadczenia.

Parlament Europejski i Rada, stanowiąc zgodnie ze zwykłą procedurą ustawodawczą, mogą rozszerzyć korzyści wynikające z postanowień niniejszego rozdziału na obywateli państwa trzeciego świadczących usługi i mających swe przedsiębiorstwa wewnątrz Unii.

Prawo czeskie

Powszechnie obowiązujące zarządzenie nr 3/2013 miasta Děčín w sprawie uregulowania prowadzenia gier losowych, loterii i innych podobnych gier przyjęte przez radę miasta Děčín na podstawie art. 50 ust. 4 ustawy nr 202/1990 o loteriach i innych podobnych grach

Art. 1 ust. 1

Na całym obszarze miasta Děčín, z wyłączeniem kasyn położonych w miejscach wymienionych w załączniku 1 do niniejszego zarządzenia, zakazane jest prowadzenie:

a) gier losowych, o których mowa w art. 2 lit. i), l), m) i n) ustawy o loteriach,

b) loterii i innych podobnych gier, o których mowa w art. 2 lit. j) ustawy o loteriach,

c) loterii i innych podobnych gier, o których mowa w art. 50 ust. 3 ustawy o loteriach.

http://curia.europa.eu/C-311/19…