Wniosek o wydanie, na podstawie art. 267 TFUE, orzeczenia w trybie prejudycjalnym dotyczący wykładni art. 5 ust. 1 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1215/2012 z dnia 12 grudnia 2012 r. w sprawie jurysdykcji i uznawania orzeczeń sądowych oraz ich wykonywania w sprawach cywilnych i handlowych (dalej: „rozporządzenie nr 1215/2012”) w związku z motywem 3 tego rozporządzenia, złożony przez Sofiyski Rayonen sad (sąd rejonowy w Sofii, Bułgaria)

Czy art. 5 ust. 1 rozporządzenia nr 1215/2012 w związku z motywem 3 tego rozporządzenia należy interpretować w ten sposób, że znajduje on zastosowanie do celów ustalenia jurysdykcji międzynarodowej sądów państwa członkowskiego do rozpoznania sporu między pracownikiem pochodzącym z jednego państwa a konsulatem tego państwa członkowskiego znajdującym się na terytorium innego państwa członkowskiego?

Artykuł 5 ust. 1 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1215/2012 z dnia 12 grudnia 2012 r. w sprawie jurysdykcji i uznawania orzeczeń sądowych oraz ich wykonywania w sprawach cywilnych i handlowych w związku z motywem 3 tego rozporządzenia należy interpretować w ten sposób, że znajduje on zastosowanie do celów ustalenia jurysdykcji międzynarodowej sądów państwa członkowskiego do rozpoznania sporu między pracownikiem pochodzącym z jednego państwa, niewykonującym funkcji objętych zakresem wykonywania władzy publicznej, a urzędem konsularnym tego państwa członkowskiego znajdującym się na terytorium innego państwa członkowskiego.

Obywatelka Bułgarii ZN, świadczyła w Hiszpanii usługi związane z działalnością konsulatu generalnego. Wytoczyła ona powództwo przeciwko konsulatowi generalnemu żądając, po pierwsze, ustalenia, że była ona stroną umowy o pracę, a po drugie, wypłaty ekwiwalentu za niewykorzystany coroczny urlop wypoczynkowy. Skarżąca podnosi, że zgodnie z ustawą o służbie dyplomatycznej placówki zagraniczne Republiki Bułgarii mogą zatrudniać osoby wyłącznie w oparciu o umowy o pracę, które formalizują stosunek pomiędzy pracodawcą i pracownikiem. W tym kontekście ZN precyzuje, że zawarte umowy spełniają wymogi związane z zawarciem umowy o pracę zgodnie z prawem bułgarskim.

Konsulat generalny kwestionuje właściwość sądów bułgarskich do orzekania w przedmiocie sporu stanowiącego przedmiot postępowania głównego i powołuje się na właściwość sądów hiszpańskich jako sądów, w których obszarze właściwości ZN wykonywała pracę.

Sąd pytający zastanawia się, czy w niniejszej sprawie do określenia jurysdykcji sądu państwa właściwego zastosowanie mają przepisy rozporządzenia UE nr 1215/2012, czy też spór powinien zostać rozstrzygnięty zgodnie z krajowymi przepisami dotyczącymi jurysdykcji państwa wspólnego pochodzenia stron.

• Zgodnie z art. 1 ust. 1 zdanie pierwsze rozporządzenia nr 1215/2012 rozporządzenie to ma zastosowanie w sprawach cywilnych i handlowych. Wykładnia pojęcia „sprawy cywilne i handlowe” doprowadziła do wyłączenia z zakresu stosowania tego rozporządzenia sytuacji, gdy działania organu władzy publicznej wchodzą w zakres wykonywania władztwa publicznego. (nb. 25-26)
• Funkcje ambasady, tak jak zostały one określone w art. 3 Konwencji wiedeńskiej o stosunkach dyplomatycznych, zawartej w Wiedniu w dniu 18 kwietnia 1961 r., obejmują zasadniczo reprezentowanie państwa wysyłającego, ochronę jego interesów oraz promowanie stosunków z państwem przyjmującym. Przy wykonywaniu tych funkcji ambasada, jak każdy inny podmiot publiczny, może działać iure gestionis, nabywając prawa i zaciągając zobowiązania o charakterze cywilnoprawnym, w szczególności w wyniku zawierania umów prywatnoprawnych. Ma to miejsce w przypadku, gdy dochodzi do zawarcia umowy o pracę z osobami, które nie wykonują funkcji objętych zakresem wykonywania władzy publicznej. Jest tak, a fortiori, również w przypadku sporu pomiędzy konsulatem generalnym i osobą świadczącą usługi polegające na indywidualnym wykonywaniu pracy, która nie jest objęta zakresem wykonywania władzy publicznej i w odniesieniu do których nie istnieje prawdopodobieństwo, by mogły one naruszyć interesy Republiki Bułgarii w dziedzinie bezpieczeństwa. (nb. 27-28)
• Art. 3 ust. 1 rozporządzenia (WE) nr 1896/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 12 grudnia 2006 r. ustanawiającego postępowanie w sprawie europejskiego nakazu zapłaty definiuje pojęcie „sprawy transgranicznej” jako spór, w którym przynajmniej jedna ze stron ma miejsce zamieszkania lub miejsce stałego pobytu w państwie członkowskim innym niż państwo członkowskie siedziby sądu rozpoznającego sprawę. (nb. 31)
• Gdy chodzi o umowy o pracę zawierane przez ambasadę w imieniu państwa, ambasada jest „oddziałem” w rozumieniu art. 18 ust. 2 rozporządzenie Rady (WE) nr 44/2001 z dnia 22 grudnia 2000 r. w sprawie jurysdykcji i uznawania orzeczeń sądowych oraz ich wykonywania w sprawach cywilnych i handlowych, gdy obowiązki pracowników, z którymi ambasada zawiera te umowy, są związane z wykonywaniem przez ambasadę w państwie przyjmującym działalności w zakresie zarządzania. Wniosek ten narzuca się a fortiori, gdy umowa o pracę została zawarta nie przez ambasadę, lecz przez konsulat generalny (nb. 34-35)
• Będąc terytorialną jednostką organizacyjną ministerstwa spraw zagranicznych, konsulat generalny sprawia pozory trwałości jako skierowane na zewnątrz przedłużenie tego ministerstwa. Konsulat generalny reprezentuje ministerstwo w państwie przyjmującym, jest kierowany przez konsula generalnego i może w autonomiczny sposób nabywać prawa i zaciągać zobowiązania o charakterze cywilnoprawnym. Z tego wynika, że konsulat może być postrzegany jako trwały ośrodek działalności. (nb. 36)

brak

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1215/2012 z dnia 12 grudnia 2012 r. w sprawie jurysdykcji i uznawania orzeczeń sądowych oraz ich wykonywania w sprawach cywilnych i handlowych (Dz.U. 2012, L 351, s. 1)

https://eur-lex.europa.eu/rozporządzenie nr 1215/2012…

Motyw 3

Unia Europejska wyznaczyła sobie za cel utrzymanie i dalszy rozwój przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości, między innymi poprzez ułatwienie dostępu do wymiaru sprawiedliwości, w szczególności przy pomocy zasady wzajemnego uznawania orzeczeń sądowych i pozasądowych w sprawach cywilnych. W celu stopniowego tworzenia takiej przestrzeni Unia ma przyjąć środki w zakresie współpracy sądowej w sprawach cywilnych mających skutki transgraniczne, szczególnie jeżeli jest to niezbędne do prawidłowego funkcjonowania rynku wewnętrznego.

Motyw 4

Różnice pomiędzy przepisami poszczególnych państw o jurysdykcji i uznawaniu orzeczeń utrudniają należyte funkcjonowanie rynku wewnętrznego. Dlatego nieodzowne jest wydanie przepisów celem ujednolicenia przepisów o jurysdykcji w sprawach cywilnych i handlowych, aby zapewnić szybkie i nieskomplikowane uznawanie i wykonywanie orzeczeń wydanych w jednym z państw członkowskich.

Motyw 5

Przepisy takie wchodzą w zakres współpracy sądowej w sprawach cywilnych w rozumieniu art. 81 TFUE.

Art. 1 ust. 1

Niniejsze rozporządzenie ma zastosowanie w sprawach cywilnych i handlowych, niezależnie od rodzaju sądu. Nie obejmuje ono w szczególności spraw podatkowych, celnych, administracyjnych ani spraw dotyczących odpowiedzialności państwa za działania lub zaniechania w wykonywaniu władzy publicznej (acta iure imperii).

Art. 5 ust. 1

Osoby mające miejsce zamieszkania na terytorium państwa członkowskiego mogą być pozywane przed sądy innego państwa członkowskiego tylko zgodnie z przepisami ustanowionymi w sekcjach 2–7 niniejszego rozdziału.

Art. 20 ust. 2

Jeżeli pracodawca, z którym pracownik zawarł indywidualną umowę o pracę, nie ma miejsca zamieszkania, względnie siedziby, na terytorium państwa członkowskiego, ale posiada filię, agencję lub inny oddział w państwie członkowskim, to będzie traktowany w sporach dotyczących ich działalności jak gdyby miał miejsce zamieszkania na terytorium tego państwa członkowskiego.

Prawo bułgarskie

Kodeks pracy

Art. 362

(…).Spory pracownicze między pracownikami lub urzędnikami będącymi bułgarskimi obywatelami, którzy pracują za granicą, a bułgarskimi pracodawcami za granicą należą do właściwości odpowiedniego sądu w Sofii, a gdy pracownik lub urzędnik jest stroną pozwaną – spory te należą do właściwości odpowiedniego sądu miejsca jego zamieszkania w kraju.

https://curia.europa.eu/C-280/20…