TRYBUNAŁ SPRAWIEDLIWOŚCI UNII EUROPEJSKIEJ

INSS
C-130/20

WYROK TSUE
z dnia 12-05-2021 r.
EU:C:2021:381
przedmiot:

Wniosek o wydanie, na podstawie art. 267 TFUE, orzeczenia w trybie prejudycjalnym dotyczy wykładni art. 4 ust. 1 dyrektywy Rady 79/7/EWG z dnia 19 grudnia 1978 r. w sprawie stopniowego wprowadzania w życie zasady równego traktowania kobiet i mężczyzn w dziedzinie zabezpieczenia społecznego (dalej: „dyrektywa 79/7”), złożony przez Juzgado e lo Social n° 3 de Barcelona (sąd pracy nr 3 w Barcelonie, Hiszpania)

rostrzygnięcie:

Czy wykładni art. 4 ust. 1 dyrektywy 79/7 należy dokonywać w ten sposób, że stoi on na przeszkodzie przepisowi krajowemu ustanawiającemu na rzecz kobiet, które miały co najmniej dwoje dzieci biologicznych lub przysposobionych, dodatek macierzyński do emerytury w sytuacji przejścia na emeryturę w wieku ustawowym lub wcześniejszego przejścia na emeryturę z określonych powodów przewidzianych w ustawie, ale nie w wypadku wcześniejszego przejścia na emeryturę na wniosek osoby zainteresowanej?

Dyrektywa Rady 79/7/EWG z dnia 19 grudnia 1978 r. w sprawie stopniowego wprowadzania w życie zasady równego traktowania kobiet i mężczyzn w dziedzinie zabezpieczenia społecznego nie znajduje zastosowania do przepisu krajowego ustanawiającego na rzecz kobiet, które miały co najmniej dwoje dzieci biologicznych lub przysposobionych, dodatek macierzyński do emerytury w sytuacji przejścia na emeryturę w wieku ustawowym lub przejścia na wcześniejszą emeryturę z określonych powodów przewidzianych w ustawie, ale nie w wypadku przejścia na wcześniejszą emeryturę na wniosek osoby zainteresowanej.

stan faktyczny:

YJ, obywatelka Hiszpanii, na mocy decyzji właściwego organy – INSS – uzyskała możliwość wcześniejszego przejścia na emeryturę. Odwołała się jednak od tej decyzji podnosząc, że do emerytury przysługuje jej dodatek macierzyński przewidziany w hiszpańskiej ustawie w związku z tym, że miała troje dzieci. INSS odwołanie oddalił podnosząc, że dodatek nie ma zastosowania w przypadku wcześniejszego przejścia na emeryturę.

 

W związku ze wskazaną okolicznością YJ wniosła skargę do sądu pytającego podnosząc, że taka regulacja stanowi dyskryminację kobiet, które zdecydowały się na wcześniejszą emeryturę.

 

Sąd pytający ma wątpliwości, czy przepis hiszpańskiej ustawy mający zastosowanie w niniejszym stanie faktycznym, nie stanowi dyskryminacji bezpośredniej ze względu na płeć zakazanej przez dyrektywę 79/7. Sąd pytający zauważa, że na gruncie wspomnianego hiszpańskiego przepisu zapadł już wyrok TSUE (C-450/18) i zastanawia się, czy zapadłe wówczas orzeczenie należy stosować odpowiednio do niniejszej sprawy.

główne tezy:
  • Konwencja piśmiennicza zdefiniowana w art. 1 dyrektywy 79/7 potwierdza, że wyrażenie „zasada równego traktowania” użyte w pozostałej części tej dyrektywy należy rozumieć jako odnoszące się skrótowo do „zasady równego traktowania kobiet i mężczyzn w dziedzinie zabezpieczenia społecznego”. (nb. 20)
  • Art. 4 ust. 1 dyrektywy 79/7 nie może być postrzegany jako przepis prawa Unii gwarantujący równość traktowania w szerokim znaczeniu, to znaczy również między osobami należącymi do tej samej płci. Przeciwnie, pojęcie „bezpośredniej dyskryminacji ze względu na płeć”, o którym mowa w tym przepisie, oznacza sytuację, w której pracownicy są traktowani mniej korzystnie ze względu na swą przynależność do płci męskiej lub żeńskiej w porównaniu z innymi pracownikami płci przeciwnej w porównywalnej sytuacji. (nb. 22)
  • W niniejszej sprawie nie znajduje zastosowania wyrok C‑450/18, nawet jeśli sprawa zakończona tym wyrokiem dotyczyła tego samego przepisu krajowego, który jest rozpatrywany w postępowaniu głównym. W tamtej sprawie skarżący w postępowaniu głównym był bowiem pracownikiem płci męskiej uważającym, że jest traktowany mniej korzystnie niż pracownicy płci żeńskiej, ponieważ odmówiono mu przyznania dodatku macierzyńskiego do emerytury ze względu na jego przynależność do płci męskiej. W wyroku tym Trybunał mógł zatem oprzeć swoje rozumowanie na dyrektywie 79/7 w zakresie, w jakim określone w ten sposób naruszenie równego traktowania dotyczyło pracowników płci męskiej w porównaniu z pracownikami płci żeńskiej i w konsekwencji było oparte na płci danego pracownika, co nie ma miejsca w niniejszej sprawie. (nb. 25)
opinia rzecznika generalnego:

brak

powiązane sprawy:

  • Wyrok z dnia 26 czerwca 2018 r., MB (Zmiana płci a emerytura), C‑451/16, EU:C:2018:492
  • Wyrok z dnia 12 grudnia 2019 r., Instituto Nacional de la Seguridad Social (Dodatek do emerytury dla matek), C‑450/18, EU:C:2019:1075
  • Wyrok z dnia 3 marca 2020 r., Gómez del Moral Guasch, C‑125/18, EU:C:2020:138

akty prawne:

Dyrektywa Rady 79/7/EWG z dnia 19 grudnia 1978 r. w sprawie stopniowego wprowadzania w życie zasady równego traktowania kobiet i mężczyzn w dziedzinie zabezpieczenia społecznego (Dz.U. 1979, L 6, s. 24)

https://eur-lex.europa.eu/dyrektywa 79/7…

Art. 1

Celem niniejszej dyrektywy jest stopniowe wprowadzenie w życie, w dziedzinie zabezpieczenia społecznego i innych elementów ochrony socjalnej przewidzianych w art. 3, zasady równego traktowania kobiet i mężczyzn w dziedzinie zabezpieczenia społecznego, nazywanej dalej »zasadą równego traktowania.

Art. 4

1. Zasada równego traktowania oznacza brak jakiejkolwiek dyskryminacji ze względu na płeć, bądź bezpośrednio, bądź pośrednio, poprzez odwołanie zwłaszcza do stanu cywilnego lub rodzinnego, w szczególności jeżeli chodzi o:

– zakres stosowania systemów i warunki objęcia systemami,

– obowiązek opłacania i obliczanie wysokości składek,

– obliczanie wysokości świadczeń, w tym podwyżek należnych z tytułu małżonka i na osobę będącą na utrzymaniu, oraz jeżeli chodzi o warunki dotyczące okresu wypłaty świadczeń i zachowanie prawa do świadczeń.

2. Zasada równego traktowania nie narusza przepisów dotyczących ochrony kobiet ze względu na macierzyństwo.

Art. 7

1. Niniejsza dyrektywa nie narusza prawa państw członkowskich do wyłączenia z jej zakresu:

a) ustalenia wieku emerytalnego dla celów przyznania rent i emerytur oraz skutków mogących z tego wypływać w odniesieniu do innych świadczeń;

b) przywilejów przyznawanych w systemach ubezpieczenia emerytalnego osobom, które wychowywały dzieci; nabycia praw do świadczeń na podstawie okresów przerwy w wykonywaniu pracy ze względu na wychowywanie dzieci;

(…).

 

 

Prawo hiszpańskie

Królewski dekret ustawodawczy 8/2015 zatwierdzający tekst jednolity powszechnej ustawy o zabezpieczeniu społecznym z dnia 30 października 2015 r.

Art. 60

1. Kobietom mającym dzieci biologiczne lub przysposobione i otrzymującym na jakichkolwiek zasadach z systemu zabezpieczenia społecznego świadczenia składkowe z tytułu emerytury, wdowieństwa lub trwałej niezdolności do pracy przysługuje ze względu na ich wkład demograficzny w zabezpieczenie społeczne dodatek do emerytury lub renty.

Dodatek ten, który ma pod każdym względem charakter prawny publicznego świadczenia składkowego, oblicza się poprzez dodanie do kwoty bazowej wspomnianych świadczeń określonej wartości procentowej, która zależy od liczby dzieci według następującej skali:

a) w wypadku dwojga dzieci: 5%;

b) w wypadku trojga dzieci: 10%;

c) w wypadku czworga lub większej liczby dzieci: 15%.

W celu ustalenia prawa do dodatku oraz jego wysokości uwzględniane są wyłącznie dzieci urodzone lub przysposobione przed wystąpieniem zdarzenia, w związku z którym należne jest odpowiednie świadczenie.

(…).

4. Dodatek do świadczenia emerytalnego lub rentowego nie ma zastosowania w wypadku przejścia przez zainteresowaną osobę na wcześniejszą emeryturę na jej wniosek ani w wypadku częściowej emerytury, o których mowa, odpowiednio, w art. 208 i 215.

Niezależnie od powyższego odpowiedni dodatek do świadczenia emerytalnego lub rentowego przyznaje się w wypadku przejścia z częściowej emerytury na pełną emeryturę po osiągnięciu odpowiedniego wieku.

(…).

słowa kluczowe:

Pytanie prejudycjalne; zasada równości; równość traktowania kobiet i mężczyzn w dziedzinie zabezpieczenia społecznego; dyrektywa 79/7/EWG; dyskryminacja ze względu na płeć, świadczenie emerytalne, wcześniejsze przejście na emeryturę, dodatek macierzyński do emerytury

autor omówienia:

Jakub Dziadur