Wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym dotyczący wykładni art. 2 ust. 1 oraz art. 11 ust. 1 i 4 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2006/126/WE z dnia 20 grudnia 2006 r. w sprawie praw jazdy (dalej: „dyrektywa 2006/126”), złożony przez Verwaltungsgericht Aachen (sąd administracyjny w Akwizgranie, Niemcy)

Czy art. 2 ust. 1 dyrektywy 2006/126 należy interpretować w ten sposób, że przewidziane w nim wzajemne uznawanie, bez żadnych formalności, znajduje zastosowanie do prawa jazdy wydanego w następstwie wymiany na podstawie art. 11 ust. 1 tej dyrektywy?

Artykuł 2 ust. 1 dyrektywy 2006/126/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 20 grudnia 2006 r. w sprawie praw jazdy należy interpretować w ten sposób, że przewidziane w nim wzajemne uznawanie, bez żadnych formalności, znajduje zastosowanie do prawa jazdy wydanego w następstwie wymiany na podstawie art. 11 ust. 1 tej dyrektywy, z zastrzeżeniem wyjątków przewidzianych w tej samej dyrektywie.

Czy art. 11 ust. 4 akapit drugi dyrektywy 2006/126 należy interpretować w ten sposób, że pozwala on państwu członkowskiemu na odmowę uznania prawa jazdy wydanego w przewidzianej w art. 11 ust. 1 tej dyrektywy procedurze wymiany, ze względu na to, że przed tą wymianą wskazane państwo członkowskie cofnęło uprawnienie do kierowania pojazdami posiadaczowi prawa jazdy przedstawionego do wymiany?

Artykuł 11 ust. 4 akapit drugi dyrektywy 2006/126 należy interpretować w ten sposób, że pozwala on państwu członkowskiemu na odmowę uznania prawa jazdy, które było przedmiotem wymiany na podstawie art. 11 ust. 1 tej dyrektywy, ze względu na to, że przed tą wymianą wskazane państwo członkowskie cofnęło uprawnienie do kierowania pojazdami przyznane posiadaczowi tego prawa jazdy.

W 2008 r. władze niemieckie wydały Mavinowi M. prawo jazdy kategorii AM i B, a w 2015 r. – prawo jazdy kategorii T. Podczas kontroli drogowej przeprowadzonej w dniu 9 czerwca 2016 r. stwierdzono, że Marvin M. prowadził pojazd pod wpływem środków odurzających. Dwa miesiące później został on poinformowany o zamiarze odebrania mu przez właściwe organy niemieckie uprawnienia do kierowania pojazdami. Mavin M. poinformował owe organy, że nie ma już miejsca zamieszkania w Niemczech, a następnie, w październiku zameldował się w nowym miejscu zamieszkania w Niderlandach, gdzie 1 listopada złożył wniosek o wymianę swego niemieckiego prawa jazdy na prawo jazdy niderlandzkie. Natychmiast wykonalną decyzją porządkową z dnia 9 listopada Kreis Heinsberg (powiat Heinsberg) cofnął zainteresowanemu uprawnienie do kierowania pojazdami i wezwał go do niezwłocznego zwrotu dokumentu prawa jazdy.

Po stwierdzeniu ważności prawa jazdy Marvina M. w świetle informacji zawartych w bazie danych Europejskiej sieci praw jazdy (RESPER) niderlandzkie organy właściwe w zakresie wymiany praw jazdy w dniu 17 listopada 2016 r. wydały Marvinowi M. niderlandzkie prawo jazdy w zamian za jego niemieckie prawo jazdy. Wymiana ta została zgłoszona do powiatu Heinsberg pismem, do którego załączono niemieckie prawo jazdy Marvina M. Władze niderlandzkie zostały następnie poinformowane przez powiat Heinsberg o cofnięciu niemieckiego uprawnienia do kierowania pojazdami w odniesieniu do Marvina M., a w odpowiedzi na przedstawione zapytanie wskazały, że utrzymują w mocy nowy dokument prawa jazdy, ponieważ w dniu złożenia wniosku o wymianę wspomniana baza danych nie zawierała żadnej wzmianki o ograniczeniu uprawnienia zainteresowanego do kierowania pojazdami.

W 2017 r., podczas kontroli drogowej przeprowadzonej w Niemczech, policja stwierdziła, że Marvin M. nie posiada ważnego uprawnienia do kierowania pojazdami na terytorium tego państwa członkowskiego. Decyzją z dnia 5 września 2017 r. powat Heinsberg stwierdził, że prawo jazdy wydane Marvinowi M. w Niderlandach nie upoważnia go do kierowania pojazdami w Niemczech.

Marvin M. zaskarżył tę decyzję do sądu pytającego – Verwaltungsgericht Aachen (sąd administracyjny w Akwizgranie, Niemcy). Sąd ten, wobec wątpliwości co do zastosowania dyrektywy 2006/126, zwrócił się do Trybunału z pytaniami prejudycjalnymi.

• Z uwagi na to, że przepis art. 2 ust. 1 dyrektywy 2006/126 nie wprowadza rozróżnienia w zależności od sposobu wydania prawa jazdy, to znaczy wydania go po pomyślnym ukończeniu egzaminów przewidzianych w art. 7 lub w następstwie wymiany na podstawie art. 11 ust. 1 tej dyrektywy, zasada wzajemnego uznawania obowiązuje również w odniesieniu do prawa jazdy wydanego w wyniku takiej wymiany, z zastrzeżeniem wyjątków przewidzianych w tej dyrektywie. (nb. 26)
• Ponieważ wzajemne uznawanie, bez żadnych formalności, przewidziane w art. 2 ust. 1 dyrektywy 2006/126 znajduje zastosowanie do prawa jazdy wydanego przez dane państwo członkowskie w następstwie wymiany na podstawie art. 11 ust. 1 tej dyrektywy, pozostałe państwa członkowskie nie mogą co do zasady sprawdzić, czy spełnione są warunki wydania określone we wskazanej dyrektywie. Posiadanie prawa jazdy wydanego przez państwo członkowskie należy bowiem uważać za stanowiące dowód, że posiadacz tego prawa jazdy w dniu jego wydania spełniał te warunki. (nb. 33)
• Brzmienie przepisu art. 11 ust. 4 akapit drugi dyrektywy 2006/126 upoważnia każde państwo członkowskie, a nie jedynie państwo członkowskie zwykłego miejsca zamieszkania, do odmowy uznania ważności prawa jazdy wydanego przez inne państwo członkowskie. (nb. 38)
• Art. 11 ust. 4 akapit drugi dyrektywy 2006/126 dotyczy środków, które są podejmowane na podstawie prawa karnego, oraz uregulowań prawnych dotyczących policji państwa członkowskiego, które wpływają na ważność, na terytorium tego państwa członkowskiego, prawa jazdy wydanego przez inne państwo członkowskie. (nb. 40)
• Zobowiązanie państwa członkowskiego do uznania ważności prawa jazdy wydanego danej osobie przez inne państwo członkowskie, mimo że wobec osoby tej orzeczony został środek polegający na zakazie wydania w pierwszym z tych państw członkowskich prawa jazdy, uzasadniony okolicznościami, które miały miejsce przed wydaniem przez drugie z tych państw członkowskich wspomnianego prawa jazdy, zachęcałoby sprawców przestępstw lub wykroczeń popełnionych na terytorium państwa członkowskiego podlegających takiemu środkowi do udania się do innego państwa członkowskiego w celu uzyskania nowego prawa jazdy i uniknięcia administracyjnych lub karnych konsekwencji wspomnianych przestępstw lub wykroczeń, a ostatecznie zniszczyłoby zaufanie, na jakim opiera się system wzajemnego uznawania praw jazdy. (nb. 41)
• Państwo członkowskie, które odmawia uznania ważności prawa jazdy w przypadku gdy wobec posiadacza tego prawa jazdy zastosowano środek ograniczający, jest właściwe do określenia warunków, jakie posiadacz prawa jazdy musi spełnić, by odzyskać uprawnienie do kierowania pojazdami na terytorium tego państwa. (nb. 43 i 44)
• Jeśli okaże się, że dana osoba uzyskała prawo jazdy w procedurze wymiany na podstawie art. 11 ust. 1 dyrektywy 2006/126 w wyniku oszustwa, to osoba ta nie może w żadnym momencie domagać się uznania w państwie członkowskim uzyskanego w ten sposób prawa jazdy. (nb. 48)

brak

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2006/126/WE z dnia 20 grudnia 2006 r. w sprawie praw jazdy (Dz.U. 2006, L 403, s. 18)

https://eur-lex.europa.eu/dyrektywa 2006/126…

Art. 1 ust. 1

Państwa członkowskie wprowadzają krajowe prawo jazdy oparte na wzorze wspólnotowym określonym w załączniku I, zgodnie z przepisami niniejszej dyrektywy. Emblemat umieszczony na pierwszej stronie wspólnotowego wzoru prawa jazdy zawiera znak wyróżniający państwa członkowskiego, które wydało prawo jazdy.

Art. 2 ust. 1

Prawa jazdy wydawane przez państwa członkowskie są wzajemnie uznawane.

Art. 11

1. Posiadacz ważnego krajowego prawa jazdy wydanego przez jedno państwo członkowskie, który ma zwykłe miejsce zamieszkania w innym państwie członkowskim, może złożyć wniosek z prośbą o wymianę jego prawa jazdy na prawo jazdy równoważne. Obowiązkiem państwa członkowskiego wydającego prawo jazdy równoważne jest sprawdzenie, jakiej kategorii uprawnienia faktycznie zachowują ważność na mocy przedstawionego prawa jazdy.

2. Przy zachowaniu zasady terytorialności prawa karnego i przepisów prawnych dotyczących policji, państwa członkowskie zwykłego miejsca zamieszkania posiadacza prawa jazdy wydanego przez inne państwo członkowskie mogą stosować wobec niego własne przepisy krajowe w zakresie ograniczania, zawieszania, cofania lub unieważniania uprawnień do kierowania pojazdami i ewentualnie dokonać w tym celu wymiany jego prawa jazdy.

3. Państwo członkowskie dokonujące wymiany zwraca stare prawo jazdy władzom państwa członkowskiego, które je wystawiło, z podaniem uzasadnienia swojego działania.

4. Państwo członkowskie odmawia wydania prawa jazdy osobie, której prawo jazdy podlega ograniczeniu, zawieszeniu lub cofnięciu w innym państwie członkowskim.
Państwo członkowskie odmawia uznania ważności jakiegokolwiek prawa jazdy wydanego przez inne państwo członkowskie osobie, której prawo jazdy podlega ograniczeniu, zawieszeniu lub cofnięciu na terytorium wydającego państwa członkowskiego.
(…)

Art. 15 w brzmieniu obowiązującym w dniu zaistnienia okoliczności faktycznych badanych w postępowaniu głównym, stanowił:

Państwa członkowskie wspierają się wzajemnie we wdrażaniu niniejszej dyrektywy i wymieniają informacje na temat praw jazdy przez siebie wydanych, wymienionych, zastąpionych, przedłużonych lub cofniętych. Korzystają z ustanowionej w tym celu Europejskiej sieci praw jazdy (…).

Prawo niemieckie:

Verordnung über die Zulassung von Personen zum Straßenverkehr (rozporządzenia w sprawie dopuszczenia osób do ruchu drogowego), w brzmieniu mającym zastosowanie do sporu rozpatrywanego w postępowaniu głównym:

§ 29 ust. 1 i 3

1. Posiadacze zagranicznego prawa jazdy są uprawnieni do kierowania w kraju pojazdami mechanicznymi w zakresie posiadanych uprawnień, jeżeli nie mają tu zwykłego miejsca zamieszkania zgodnie z § 7.

3. Uprawnienie, o którym mowa w ust. 1, nie przysługuje posiadaczom zagranicznego prawa jazdy:

(…)

3) których uprawnienie do kierowania pojazdami zostało w Niemczech odebrane tymczasowo lub prawomocnie przez sąd lub ze skutkiem natychmiastowej wykonalności lub ostatecznie przez organ administracyjny.

(…)

W przypadkach, o których mowa w zdaniu pierwszym, organ może wydać akt administracyjny ustalający brak uprawnienia.

http://curia.europa.eu/C-112/19…