Wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym (art. 267 TFUE) dotyczy wykładni art. 6 ust. 1 decyzji ramowej Rady 2002/584/WSiSW z dnia 13 czerwca 2002 r. w sprawie europejskiego nakazu aresztowania i procedury wydawania osób między państwami członkowskimi, zmienionej decyzją ramową Rady 2009/299/WSiSW z dnia 26 lutego 2009 r. (dalej: „decyzja ramowa 2002/584”), złożony przez Kammergericht Berlin (Wyższy Sąd Krajowy w Berlinie)

Czy związanie prokuratury poleceniami wyklucza możliwość skutecznego wydania przez nią europejskiego nakazu aresztowania także wtedy, gdy decyzja ta podlega wszechstronnej kontroli sądowej przed wykonaniem europejskiego nakazu aresztowania?

Pojęcie „europejskiego nakazu aresztowania”, o którym mowa w art. 1 ust. 1 decyzji ramowej Rady 2002/584/WSiSW z dnia 13 czerwca 2002 r. w sprawie europejskiego nakazu aresztowania i procedury wydawania osób między państwami członkowskimi, zmienionej decyzją ramową Rady 2009/299/WSiSW z dnia 26 lutego 2009 r., należy interpretować w ten sposób, że obejmuje ono europejskie nakazy aresztowania wydane przez prokuratury państwa członkowskiego, mimo że owe prokuratury są w kontekście wydawania tych nakazów aresztowania narażone na ryzyko bezpośredniego lub pośredniego podlegania indywidualnym poleceniom lub instrukcjom ze strony władzy wykonawczej, takiej jak minister sprawiedliwości, pod warunkiem że te nakazy aresztowania, by mogły zostać przekazane przez te prokuratury, obligatoryjnie podlegają zatwierdzeniu przez sąd, który w ramach tej procedury kontroluje – w sposób niezależny i obiektywny, posiadając dostęp całości akt sprawy karnej, do których dołączane są ewentualne indywidualne polecenia i instrukcje ze strony władzy wykonawczej – przesłanki wydania oraz proporcjonalność wspomnianych nakazów aresztowania, podejmując w ten sposób autonomiczną decyzję, nadającą im ostateczną formę.

Wiedeńska Prokuratura wszczęła postępowanie karne przeciwko NJ w związku z czterema czynami, które sąd pytający kwalifikuje jako kradzież stanowiącą stałe źródło dochodu, podlegającą w państwie członkowskim wydającym nakaz, jak podkreśla Sąd, karze, której górna granica wynosi przynajmniej trzy lata w rozumieniu art. 2 ust. 2 decyzji ramowej 2002/584. Powyższy sąd wskazuje, że pozostałe czyny zarzucane NJ, takie jak zmuszanie, podlegają zarówno w państwie członkowskim wydającym nakaz, jak i wykonującym nakaz karze, której górna granica wynosi przynajmniej 12 miesięcy. W celu ścigania tych czynów, w dniu 16 maja 2019 r. wiedeńska prokuratura wydała europejski nakaz aresztowania (dalej: „ENA”) NJ, który został zatwierdzony 20 maja 2019 r. przez Sąd Okręgowy w Wiedniu.

W dniu 14 maja 2019 r. NJ został tymczasowo aresztowany w Berlinie w związku z wszczętym przeciwko niemu w Niemczech postępowaniem karnym o kradzież. Według sądu pytającego NJ w trakcie przesłuchania w dniu 24 maja 2019 r. odmówił zgody na uproszczoną ekstradycję.

Sąd pytający zauważa, że austriackie prokuratury podlegają indywidualnym poleceniom lub instrukcjom organów władzy wykonawczej. W związku z tym zastanawia się nad zgodnością procedury wydania ENA w Austrii z wymogami wynikającymi z wyroku z dnia 27 maja 2019 r., OG i PI (prokuratury w Lubece i w Zwickau) (C-508/18 i C-82/19 PPU, EU:C:2019:456). W szczególności sąd ten ma wątpliwości co do statusu prokuratury w Wiedniu jako „organu sądowego”. W odróżnieniu od okoliczności faktycznych leżących u podstaw tamtego wyroku, prokuratury austriackie nie wydają samodzielnie ENA, ponieważ art. 29 ustawy o współpracy sądowej w sprawach karnych przewiduje zatwierdzenie takiego nakazu przez sąd.

Mimo to postanowieniem z dnia 29 maja 2019 r. sąd pytający, w świetle wątpliwości przedstawionych w poprzednim punkcie, nakazał jedynie umieszczenie NJ w areszcie w celu przekazania go władzom austriackim. W tych okolicznościach Wyższy Sąd Krajowy w Berlinie) zawiesił postępowanie i zwrócił się do Trybunału z pytaniem prejudycjalnym.

• W przypadku, gdy ENA zostaje wydany w celu zatrzymania i przekazania osoby poszukiwanej przez inne państwo członkowskie na potrzeby przeprowadzenia postępowania karnego, osoba ta już od pierwszego etapu postępowania powinna mieć możliwość korzystania z gwarancji procesowych i praw podstawowych, których ochronę powinny zapewnić organy sądowe wydającego nakaz państwa członkowskiego zgodnie z prawem krajowym właściwym, w szczególności, do celów wydania krajowego nakazu aresztowania. (33)
• Wydanie ENA może naruszać, zapisane w art. 6 KPP, prawo do wolności zainteresowanej osoby. (35)
• Kontrola przeprowadzana przy wydawaniu ENA powinna obejmować badanie przestrzegania warunków koniecznych do wydania tego nakazu aresztowania oraz tego, czy w świetle szczególnych okoliczności danego przypadku wspomniane wydanie ma charakter proporcjonalny. Ponadto, powyższa kontrola powinna być sprawowana w sposób obiektywny, z uwzględnieniem wszystkich dowodów obciążających i odciążających, a także w sposób niezależny, co zakłada istnienie przepisów ustawowych i organizacyjnych wykluczających wszelkie ryzyko, że podjęcie decyzji o wydaniu takiego nakazu aresztowania może podlegać zewnętrznym instrukcjom, w szczególności ze strony władzy wykonawczej. (37, 38)

Eleanor V.E. Sharpston

http://curia.europa.eu/orzg_C-489/19 PPU…

Decyzja ramowa Rady 2002/584/WSiSW z dnia 13 czerwca 2002 r. w sprawie europejskiego nakazu aresztowania i procedury wydawania osób między Państwami Członkowskimi (Dz. U. 2002, L 190, str. 1)

(https://eur-lex.europa.eu/decyzjaramowa2002/584…)

Art. 1

1. Europejski nakaz aresztowania stanowi decyzję sądową wydaną przez państwo członkowskie w celu aresztowania i przekazania przez inne państwo członkowskie osoby, której dotyczy wniosek, w celu przeprowadzenia postępowania karnego lub wykonania kary pozbawienia wolności bądź środka zabezpieczającego.

2. Państwa członkowskie wykonują każdy europejski nakaz aresztowania w oparciu o zasadę wzajemnego uznawania i zgodnie z przepisami niniejszej decyzji ramowej.

3. Niniejsza decyzja ramowa nie skutkuje modyfikacją obowiązku poszanowania praw podstawowych i podstawowych zasad prawa zawartych w art. 6 Traktatu o Unii Europejskiej.

Art. 2 ust. 1

Europejski nakaz aresztowania może zostać wydany w przypadku czynów, które w świetle prawa obowiązującego w wydającym nakaz państwie członkowskim zagrożone są karą pozbawienia wolności lub środkiem zabezpieczającym o maksymalnym wymiarze co najmniej 12 miesięcy, albo w przypadku, gdy zapadł wyrok lub wydano środek zabezpieczający o wymiarze co najmniej czterech miesięcy.

Art. 6

1. Wydającym nakaz organem sądowym jest organ sądowy wydającego nakaz państwa członkowskiego, właściwy dla wydania europejskiego nakazu aresztowania na mocy prawa obowiązującego w tym państwie.

2.Wykonującym nakaz organem sądowym jest organ sądowy wykonującego nakaz państwa członkowskiego, właściwy dla wykonania europejskiego nakazu aresztowania na mocy prawa obowiązującego w tym państwie.

3.Każde państwo członkowskie powiadamia Sekretariat Generalny Rady o właściwym w świetle jego prawa organie sądowym.

Art. 8 ust. 1 lit. c)

Europejski nakaz aresztowania zawiera następujące informacje, podawane zgodnie z formularzem znajdującym się w załączniku:

c) dowody istnienia podlegającego wykonaniu wyroku, środka zabezpieczającego lub jakiegokolwiek innego podlegającej wykonaniu orzeczenia sądowego mającego analogiczny skutek prawny, a wchodząc[ego] w zakres art. 1 i 2.

http://curia.europa.eu/C-489/19 PPU…