Wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym (art. 267 TFUE) dotyczący wykładni art. 2 lit. c) i art. 5 ust. 3 lit. d) dyrektywy 2001/29/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 22 maja 2001 r. w sprawie harmonizacji niektórych aspektów praw autorskich i pokrewnych w społeczeństwie informacyjnym (dalej: „dyrektywa 2001/29”) oraz art. 9 ust. 1 lit. b) i art. 10 ust. 2 akapit pierwszy dyrektywy 2006/115/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 12 grudnia 2006 r. w sprawie prawa najmu i użyczenia oraz niektórych praw pokrewnych prawu autorskiemu w zakresie własności intelektualnej (dalej: „dyrektyw 2006/115”), złożony przez Bundesgerichtshof (Federalny Trybunał Sprawiedliwości, Niemiec)

Czy art. 2 lit. c) dyrektywy 2001/29 należy, w świetle karty, interpretować w ten sposób, że wyłączne prawo przyznane producentowi fonogramu do zezwalania na zwielokrotnianie lub zakazywania zwielokrotniania jego fonogramu umożliwia mu sprzeciwianie się pobraniu przez osobę trzecią próbki dźwiękowej, nawet bardzo krótkiej, fonogramu do celów włączenia tej próbki do innego fonogramu?

Art. 2 lit. c) dyrektywy 2001/29 w świetle karty należy interpretować w ten sposób, że przyznane w tym przepisie na rzecz producenta fonogramów wyłączne prawo do zezwalania na zwielokrotnianie lub zakazywania zwielokrotniania jego fonogramu umożliwia mu sprzeciwienie się wykorzystaniu przez osobę trzecią próbki dźwiękowej, nawet bardzo krótkiej, pobranej z jego fonogramu w celu włączenia tej próbki do innego fonogramu, chyba że próbka ta zostanie na nim zamieszczona w zmienionej i nierozpoznawalnej dla ucha postaci.

Czy fonogram, który zawiera przeniesione z innego fonogramu minimalne urywki dźwiękowe, stanowi kopię innego fonogramu w rozumieniu art. 9 ust. 1 lit. b) dyrektywy 2006/115?

Art. 9 ust. 1 lit. b) dyrektywy 2006/115 należy interpretować w ten sposób, iż fonogram, który zawiera próbki muzyczne przeniesione z innego fonogramu, nie stanowi „kopii” tego fonogramu w rozumieniu tego przepisu, ponieważ nie obejmuje on całości lub istotnej części tego fonogramu.

Czy państwa członkowskie mogą ustanowić przepis, który precyzuje, że zakres ochrony wyłącznego prawa producenta fonogramów do zwielokrotniania [art. 2 lit. c) dyrektywy 2001/29] i rozpowszechnienia [art. 9 ust. 1 lit. b) dyrektywy 2006/115] jego fonogramu jest ograniczony w swej istocie w taki sposób, że samodzielny utwór stworzony poprzez swobodne wykorzystanie jego fonogramu może być przedmiotem eksploatacji bez jego zgody?

Państwo członkowskie nie może ustanowić w swoim prawie krajowym wyjątku lub ograniczenia w odniesieniu do przewidzianego w art. 2 lit. c) dyrektywy 2001/29 prawa producenta fonogramów innego, niż wyjątki lub ograniczenia przewidziane w art. 5 tej dyrektywy.

Czy utwór lub inny przedmiot ochrony w rozumieniu art. 5 ust. 3 lit. d) dyrektywy [2001/29] jest używany dla celów cytowania, gdy nie jest rozpoznawalne, że został wykorzystany cudzy utwór lub inny przedmiot ochrony?

Art. 5 ust. 3 lit. d) dyrektywy 2001/29 należy interpretować w ten sposób, że pojęcie „cytowania”, o którym mowa w tym przepisie, nie obejmuje sytuacji, w której niemożliwe jest zidentyfikowanie danego utworu poprzez rozpatrywany cytat.

Czy przepisy prawa Unii dotyczące prawa producenta fonogramów do zwielokrotniania i rozpowszechniania [art. 2 lit. c) dyrektywy 2001/29 i art. 9 ust. 1 lit. b) dyrektywy 2006/115] oraz wyjątków lub ograniczeń odnoszących się do tych praw (art. 5 ust. 2 i 3 dyrektywy 2001/29 i art. 10 ust. 2 akapit pierwszy dyrektywy 2006/115) pozostawiają zakres swobody w ramach ich transpozycji do prawa krajowego?

Art. 2 lit. c) dyrektywy 2001/29 należy interpretować w ten sposób, że stanowi on środek pełnej harmonizacji materialnej treści prawa, o którym jest mowa w tym artykule.

Ralf Hütter wraz z innymi członkowie zespołu muzycznego Kraftwerk, w 1977 r. wyprodukowali fonogram zawierający utwór muzyczny „Metall auf Metall”. W 1997 r. ukazał się utwór „Nur mir”, skomponowany przez Mosesa Pelhama i Martina Haasa, a wyprodukowany przez spółkę Pelham GmbH. Według twórców utworu „Metall auf Metall” proces produkcji oparty został na samplingu ich utworu (tj. skopiowaniu około dwusekundowego fragmentu, by następnie go powielić i w takiej postaci włączyć do utworu), mimo możliwości samodzielnego zagrania sekwencji. W związku z zaistniałą sytuacją żądaniem głównym członków zespołu Kraftwerk było stwierdzenie naruszenia prawa pokrewnego prawu autorskiemu, które przysługuje im jako producentom. Żądaniem ewentualnym było stwierdzenie naruszenia prawa własności intelektualnej, które przysługuje im jako artystom wykonawcom, a także prawa autorskiego R. Hüttera do utworu muzycznego. Dalsze żądanie ewentualne, to stwierdzenie naruszenia prawa do konkurencji. Postępowanie zostało wszczęte przed Landgericht Hamburg (sądem okręgowym w Hamburgu).

• Zwielokrotnianie przez użytkownika próbki dźwiękowej, nawet bardzo krótkiej, fonogramu powinno w zasadzie zostać uznane za zwielokrotnienie „w części” tego fonogramu, a zatem zwielokrotnianie takie wchodzi w zakres przyznanego producentowi takiego fonogramu prawa wyłącznego.

• W przypadku gdy użytkownik, korzystając z wolności sztuki, pobiera próbkę fonogramu, w celu jej wykorzystania w zmienionej i nierozpoznawalnej dla ucha postaci w nowym utworze, należy stwierdzić, że takie wykorzystanie nie stanowi „zwielokrotniania” w rozumieniu art. 2 lit. c) dyrektywy 2001/29.
• Gdy twórca nowego utworu muzycznego wykorzystuje próbkę dźwiękową pobraną z fonogramu (sample) i „rozpoznawalną dla ucha” w tym nowym utworze, wykorzystanie tej próbki dźwiękowej może, w zależności od okoliczności danego przypadku, stanowić „cytowanie” w myśl art. 5 ust. 3 lit. d) dyrektywy 2001/29 w świetle art. 13 KPP, o ile wspomniane wykorzystanie ma na celu nawiązanie dialogu z utworem, z którego próbka została pobrana oraz o ile spełnione są przesłanki przewidziane we wspomnianym art. 5 ust. 3 lit. d).
• Z art. 17 ust. 2 KPP, ani z orzecznictwa Trybunału w żaden sposób nie wynika, by ustanowione w tym postanowieniu prawo własności intelektualnej było nienaruszalne i by w konsekwencji powinno było zostać objęte bezwzględną ochroną. Należy bowiem wyważyć to prawo z innymi prawami podstawowymi, wśród których znajduje się zagwarantowana w art. 13 KPP wolność sztuki, która – w zakresie, w jakim jest objęta swobodą wypowiedzi chronioną na mocy art. 11 KPP i art. 10 ust. 1 EKPCz – pozwala uczestniczyć w publicznej wymianie informacji i idei kulturowych, politycznych i społecznych wszelkiego rodzaju.

Macieja Szpunara

http://curia.europa.eu/orzg_C-476/17…

Konwencja o ochronie producentów nagrań fonograficznych przed nieupoważnionym powielaniem ich nagrań fonograficznych, podpisanej w Genewie w dniu 29 października 1971 r.

Art.1

Na użytek niniejszej [konwencji] stosuje się następujące definicje:

a)      „fonogram” – wyłącznie dźwiękowe utrwalenie dźwięków danego wykonania lub innych dźwięków;

b)      „producent fonogramu” – osoba fizyczna lub prawna, która jako pierwsza utrwaliła dźwięki danego wykonania lub inne dźwięki;

c)      „kopia” – nośnik zawierający dźwięki pobrane bezpośrednio lub pośrednio z fonogramu, obejmujący całość lub istotną część dźwięków utrwalonych w tym fonogramie;

d)      „publiczne rozpowszechnianie” – każdy akt, którego przedmiotem jest oferowanie kopii, bezpośrednio lub pośrednio, ogólnie odbiorcom lub jakiejkolwiek ich części.

Art 2. Każde umawiające się państwo zobowiązuje się chronić producentów fonogramów będących obywatelami innych umawiających się państw przed produkcją kopii bez zgody producenta i przed przywozem takich kopii, w przypadku gdy produkcja lub przywóz odbywa się w celu publicznego rozpowszechniania, a także przed publicznym rozpowszechnianiem tych kopii.

Dyrektywa 2001/29/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 22 maja 2001 r. w sprawie harmonizacji niektórych aspektów praw autorskich i pokrewnych w społeczeństwie informacyjnym (Dz.U. 2001, L 167, s. 10)

(https://eur-lex.europa.eu/dyrektywa2001/29…)

Art. 2 lit. c)

Państwa członkowskie przewidują wyłączne prawo do zezwalania [na zwielokrotnianie] lub zabraniania bezpośredniego lub pośredniego, tymczasowego lub stałego zwielokrotniania utworu, przy wykorzystaniu wszelkich środków i w jakiejkolwiek formie, w całości lub częściowo dla producentów fonogramów – w odniesieniu do ich fonogramów.

Art. 5 ust. 3 lit. d)

Państwa członkowskie mogą przewidzieć wyjątki lub ograniczenia w odniesieniu dopraw określonych w art. 2 i 3 w następujących przypadkach: […] cytowania do celów takich jak słowa krytyki lub recenzj[e], o ile dotyczy ono utworu lub innego przedmiotu objętego ochroną, który został już prawnie [zgodnie z prawem] podany do publicznej wiadomości, o ile zostanie podane źródło, łącznie z nazwiskiem autora, poza przypadkami, w których okaże się to niemożliwe, oraz o ile korzystanie [to] odbywa się zgodnie z uczciwymi praktykami i w rozmiarze usprawiedliwionym przez szczególny cel.

Art. 3 ust. 5

Wyjątki i ograniczenia przewidziane w ust. 1, 2, 3 i 4 powinny być stosowane tylko w niektórych szczególnych przypadkach, które nie naruszają normalnego wykorzystania dzieła lub innego przedmiotu objętego ochroną ani nie powodują nieuzasadnionej szkody dla [nie naruszają w nieuzasadniony sposób] uzasadnionych interesów podmiotów praw autorskich.

Dyrektywa 2006/115/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 12 grudnia 2006 r. w sprawie prawa najmu i użyczenia oraz niektórych praw pokrewnych prawu autorskiemu w zakresie własności intelektualnej (Dz.U. 2006, L 376, s. 28)

(https://eur-lex.europa.eu/dyrektywa2006/115…)

Art. 1 ust. 1

Zgodnie z przepisami niniejszego rozdziału państwa członkowskie ustanawiają, z zastrzeżeniem art. 6, prawo zezwalające lub zakazujące najmu i użyczenia oryginałów i egzemplarzy powielonych utworów chronionych prawem autorskim oraz innych przedmiotów ochrony określonych w art. 3 ust. 1.

Art. 9 ust. 1 lit. b)

Państwa członkowskie ustanawiają wyłączne prawo udostępniania przedmiotów ochrony określonych w lit. a)–d) i ich kopii w drodze sprzedaży lub w inny sposób (zwane dalej „prawem rozpowszechniania”) na rzecz producentów fonogramów w stosunku do ich fonogramów.

Art. 10 ust. 2 akapit 1

[…] każde państwo członkowskie może ustanowić tego samego rodzaju ograniczenia w zakresie ochrony [artystów] wykonawców, producentów fonogramów, organizacji nadawczych i producentów pierwszych zapisów filmów, jakie przewidziane są dla ochrony prawa autorskiego w zakresie utworów literackich i artystycznych.

http://curia.europa.eu/C-476/17…

W kontekście powyższej sprawy Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej orzekł o wzajemnym stosunku praw zawartych w Karcie Praw Podstawowych Unii Europejskiej – prawa autorskiego do utworu i prawa wolności sztuki innych twórców do wykorzystania cudzego dzieła. Rozstrzygnięto na korzyść prawa autorskiego, co w efekcie będzie miało przełożenie na zwiększoną ochronę producentów utworów muzycznych, ograniczając próby samplowania ich utworów (tj. wykorzystania przez skopiowanie krótkiego fragmentu, a następnie powielania go), a przez to zabezpieczenie ich interesów majątkowych. Jednocześnie Trybunał orzekł, że zgody autora nie wymaga wykorzystanie fragmentu utworu przetworzonego w stopniu uniemożliwiającym rozpoznanie go „od razu”, co moim zdaniem stanowiło będzie w przyszłości główną linię obrony pozwanych w podobnych postępowaniach.