Wniosek o wydanie, na podstawie art. 267 TFUE, orzeczenia w trybie prejudycjalnym dotyczący wykładni art. 2 lit. c), art 7 i art. 11 ust. 1 lit. e) dyrektywy Rady 2004/83/WE z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie minimalnych norm dla kwalifikacji i statusu obywateli państw trzecich lub bezpaństwowców jako uchodźców lub jako osoby, które z innych względów potrzebują międzynarodowej ochrony oraz zawartości przyznawanej ochrony (dalej: „dyrektywa 2004/83”), złożony przez Upper Tribunal (Immigration and Asylum Chamber) [sąd wyższej instancji (wydział ds. imigracji i azylu), Zjednoczone Królestwo]

Czy art. 11 ust. 1 lit. e) dyrektywy 2004/83 należy interpretować w ten sposób, że „ochrona”, o której mowa w tym przepisie w kontekście utraty statusu uchodźcy, powinna spełniać te same wymogi co te, które w odniesieniu do nadania tego statusu wynikają z art. 2 lit. c) w związku z art. 7 ust. 1 i 2 tej dyrektywy?

Artykuł 11 ust. 1 lit. e) dyrektywy Rady 2004/83/WE z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie minimalnych norm dla kwalifikacji i statusu obywateli państw trzecich lub bezpaństwowców jako uchodźców lub jako osób, które z innych względów potrzebują międzynarodowej ochrony oraz zawartości przyznawanej ochrony należy interpretować w ten sposób, że „ochrona”, o której mowa w tym przepisie w kontekście utraty statusu uchodźcy, powinna spełniać te same wymogi co te, które w odniesieniu do nadania tego statusu wynikają z art. 2 lit. c) w związku z art. 7 ust. 1 i 2 tej dyrektywy.

Czy art. 11 ust. 1 lit. e) w związku z art. 7 ust. 2 dyrektywy 2004/83 należy interpretować w ten sposób, że ewentualne wsparcie socjalne i finansowe udzielane przez podmioty prywatne, takie jak rodzina lub klan danego obywatela państwa trzeciego, spełnia wymogi ochrony wynikające z tych przepisów i czy takie wsparcie jest istotne z punktu widzenia oceny skuteczności lub dostępności ochrony zapewnianej przez państwo w rozumieniu art. 7 ust. 1 lit. a) tej dyrektywy lub do celów ustalenia, na podstawie art. 11 ust. 1 lit. e) w związku z art. 2 lit. c) wspomnianej dyrektywy, dalszego istnienia uzasadnionej obawy przed prześladowaniem?

Artykuł 11 ust. 1 lit. e) w związku z art. 7 ust. 2 dyrektywy 2004/83 należy interpretować w ten sposób, że ewentualne wsparcie socjalne i finansowe udzielane przez podmioty prywatne, takie jak rodzina lub klan danego obywatela państwa trzeciego, nie spełnia wymogów ochrony wynikających z tych przepisów i nie jest w związku z tym istotne ani dla oceny skuteczności lub dostępności ochrony zapewnianej przez państwo w rozumieniu art. 7 ust. 1 lit. a) tej dyrektywy, ani do celów ustalenia, na podstawie art. 11 ust. 1 lit. e) w związku z art. 2 lit. c) wspomnianej dyrektywy, dalszego istnienia uzasadnionej obawy przed prześladowaniem.

Minister właściwy do spraw wewnętrznych w Zjednoczonym Królestwie cofnął status uchodźcy OA, który uzyskał go ponieważ był prześladowany w Mogadiszu w związku z przemocą stosowaną wobec klanu, do którego należał. Uzasadnienie decyzji było następujące: status uchodźcy należy cofnąć na podstawie art. 11 ust. 1 lit. e) dyrektywy 2004/83 w związku z trwałą zmianą okoliczności. Zdaniem ministra, w regionie Mogadiszu klany mniejszościowe nie podlegają już prześladowaniom ze strony klanów większościowych, a państwo zapewnia w tym regionie skuteczną ochronę.

OA kwestionuje te ustalenia i podnosi, że nadal obawia się prześladowań w Mogadiszu, a somalijskie władze państwowe nie są w stanie chronić go przed doznaniem poważnej krzywdy. W tym względzie powołuje się on na ocenę dokonaną przez Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych do spraw Uchodźców w czerwcu 2014 r., zgodnie z którą sytuacja w zakresie bezpieczeństwa w Mogadiszu budzi jeszcze poważne obawy.

• Do sądu pytającego należy zbadanie, czy w następstwie powrotu do swojego kraju jednostka może być narażona na ryzyko doznania aktów prześladowania. (nb. 32)
• W zakresie, w jakim art. 11 ust. 1 lit. e) dyrektywy 2004/83 stanowi, że dany obywatel „nie może dłużej kontynuować odmawiania” skorzystania z ochrony swego państwa pochodzenia, przepis ten zakłada, że owa „ochrona” jest równoważna ochronie, której do tej pory brakowało, a mianowicie ochronie przed aktami prześladowania przynajmniej z jednego z pięciu powodów wymienionych w art. 2 lit. c) tej dyrektywy. (nb. 35)
• Okoliczności wykazujące niezdolność lub – przeciwnie – zdolność państwa pochodzenia do zapewnienia ochrony przed aktami prześladowania stanowią decydujący element oceny prowadzącej do nadania lub w danym przypadku, w sposób symetryczny, do utraty statusu uchodźcy. (nb. 36)
• Aby właściwe organy mogły dojść do wniosku, że obawa danego uchodźcy przed prześladowaniem nie jest już uzasadniona, muszą one zweryfikować, w świetle art. 7 ust. 2 dyrektywy 2004/83, biorąc pod uwagę indywidualną sytuację tego uchodźcy, czy określone podmioty zapewniające ochronę w rozumieniu art. 7 ust. 1 tej dyrektywy podjęły racjonalne działania mające na celu zapobieżenie prześladowaniom, czy posiadają w szczególności sprawny system prawny pozwalający na wykrywanie, ściganie i karanie działań stanowiących prześladowania oraz czy w przypadku utraty statusu uchodźcy zainteresowany obywatel będzie miał możliwość dostępu do tej ochrony. (nb. 38)
• Ochrona wymagana przez art. 11 ust. 1 lit. e) w związku z art. 7 ust. 2 dyrektywy 2004/83 odnosi się do zdolności państwa trzeciego, którego obywatelem jest dana osoba, do zapobiegania aktom prześladowania lub karania za nie w rozumieniu tej dyrektywy. (nb. 44)
• Zwykłe wsparcie socjalne i finansowe udzielane danemu obywatelowi państwa trzeciego nie może samo w sobie zapobiec aktom prześladowania ani zapewnić wykrywania, ścigania i karania takich aktów, a tym samym nie można uznać, że zapewnia ono ochronę wymaganą przez art. 11 ust. 1 lit. e) w związku z art. 7 ust. 2 dyrektywy 2004/83. Jest tak w szczególności w przypadku, gdy wsparcie socjalne i finansowe wydaje się mieć na celu nie zapewnienie ochrony jednostki przed takimi aktami, lecz jej ponowne osiedlenie się w danym państwie. W świetle tego, wsparcia socjalnego i finansowego udzielanego przez rodzinę lub klan danego obywatela państwa trzeciego, nie można uznać za zapewnienie ochrony przed aktami prześladowania w rozumieniu tych przepisów. (nb. 46-47)
• Zwykłe trudności o charakterze ekonomicznym nie wchodzą co do zasady w zakres pojęcia prześladowania w rozumieniu art. 9 dyrektywy 2004/83, wobec czego wsparcie socjalne i finansowe mające na celu sprostanie takim trudnościom nie powinno z zasady mieć wpływu na ocenę, czy ochrona państwa przed aktami prześladowania jest wystarczająca. (nb. 49-50)
• Do celów ustalenia, czy obawa uchodźcy przed prześladowaniem nie jest już uzasadniona, podmiotem lub podmiotami zapewniającymi ochronę, przez pryzmat których należy dokonywać oceny rzeczywistego charakteru zmiany okoliczności w państwie pochodzenia, są na podstawie art. 7 ust. 1 lit. a) i b) dyrektywy 2004/83 albo samo państwo, albo partie lub organizacje, w tym organizacje międzynarodowe, kontrolujące państwo lub znaczącą część jego terytorium. (nb. 52)
• Jeżeli dany obywatel, ze względu na okoliczności panujące w jego kraju pochodzenia, żywi uzasadnioną obawę przed prześladowaniem swojej osoby z przynajmniej jednego z pięciu powodów wymienionych w art. 2 lit. c) dyrektywy 2004/83, to okoliczności te świadczą o tym, że owo państwo trzecie nie chroni swego obywatela przed aktami prześladowania. (nb. 57)
• Te same okoliczności wskazujące na to, że dane państwo trzecie nie chroni swego obywatela przed aktami prześladowania, stanowią przyczynę, dla której ten obywatel nie może skorzystać lub zasadnie odmawia skorzystania z ochrony swego państwa pochodzenia w rozumieniu wspomnianego przepisu, to znaczy w sensie zdolności tego państwa do zapobiegania aktom prześladowania lub karania za nie. Ochrona przed aktami prześladowania w państwie trzecim pozwala jednak na stwierdzenie braku uzasadnionej obawy przed prześladowaniem w rozumieniu tego przepisu tylko wtedy, gdy spełnia wymogi wynikające w szczególności z art. 7 ust. 2 tej dyrektywy. (nb. 58-60)

Gerarda Hogana

http://curia.europa.eu/orzg_C-255/19…

Dyrektywa Rady 2004/83/WE z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie minimalnych norm dla kwalifikacji i statusu obywateli państw trzecich lub bezpaństwowców jako uchodźców lub jako osoby, które z innych względów potrzebują międzynarodowej ochrony oraz zawartości przyznawanej ochrony (Dz.U. 2004, L 304, s. 12 – wyd. spec. w jęz. polskim, rozdz. 19, t. 7, s. 96).

https://eur-lex.europa.eu/dyrektywa 2004/83…

Art. 1

Art. 2 lit. c)-e)

Art. 7

Art. 9

Art. 11

Art. 15

Dyrektywa 2004/83 została uchylona ze skutkiem od dnia 21 grudnia 2013 r. dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/95/UE z dnia 13 grudnia 2011 r. w sprawie norm dotyczących kwalifikowania obywateli państw trzecich lub bezpaństwowców jako beneficjentów ochrony międzynarodowej, jednolitego statusu uchodźców lub osób kwalifikujących się do otrzymania ochrony uzupełniającej oraz zakresu udzielanej ochrony (Dz.U. 2011, L 337, s. 9).

Zgodnie z motywem 50 tej ostatniej dyrektywy Zjednoczone Królestwo i Irlandia nie uczestniczą w przyjęciu tej dyrektywy, nie są nią związane ani jej nie stosują.

http://curia.europa.eu/C-255/19…