TRYBUNAŁ SPRAWIEDLIWOŚCI UNII EUROPEJSKIEJ

Valoris
C-677/19

WYROK TSUE
z dnia 14-10-2020 r.
EU:C:2020:825
przedmiot:

Wniosek o wydanie, na podstawie art. 267 TFUE, orzeczenia w trybie prejudycjalnym dotyczy wykładni zasad prawa Unii, jakimi są zasady lojalnej współpracy, równoważności i skuteczności, złożony przez Tribunalul Vâlcea (sąd okręgowy w Vâlcea, Rumunia)

rostrzygnięcie:

Czy zasadę skuteczności w związku z zasadą lojalnej współpracy należy interpretować w ten sposób, że stoi ona na przeszkodzie ustanowieniu w przepisach państwa członkowskiego, pod rygorem prekluzji, terminu na złożenie wniosków o zwrot podatków uznanych za niezgodne z prawem Unii wynoszącego około roku, licząc od dnia wejścia w życie omawianych przepisów, mających na celu naprawienie naruszenia prawa Unii?

Zasadę skuteczności w związku z zasadą lojalnej współpracy należy interpretować w ten sposób, że nie stoi ona na przeszkodzie ustanowieniu w przepisach państwa członkowskiego, pod rygorem prekluzji, terminu na złożenie wniosków o zwrot podatków uznanych za niezgodne z prawem Unii wynoszącego około roku, licząc od dnia wejścia w życie omawianych przepisów, mających na celu naprawienie naruszenia prawa Unii.

 

Czy zasadę równoważności w związku z zasadą lojalnej współpracy należy interpretować w ten sposób, że stoi ona na przeszkodzie ustanowieniu w przepisach państwa członkowskiego, pod rygorem prekluzji, terminu na złożenie wniosków o zwrot podatków uznanych za niezgodne z prawem Unii wynoszącego około roku, podczas gdy taki termin nie został ustanowiony przez to państwo członkowskie w odniesieniu do podobnych wniosków o zwrot, których podstawę stanowi naruszenie prawa krajowego?

Zasadę równoważności w związku z zasadą lojalnej współpracy należy interpretować w ten sposób, że stoi ona na przeszkodzie ustanowieniu w przepisach państwa członkowskiego, pod rygorem prekluzji, terminu na złożenie wniosków o zwrot podatków uznanych za niezgodne z prawem Unii wynoszącego około roku, podczas gdy taki termin nie został ustanowiony przez to państwo członkowskie w odniesieniu do podobnych wniosków o zwrot, których podstawę stanowi naruszenie prawa krajowego.

stan faktyczny:

Valoris, spółka prawa rumuńskiego, złożyła do administracji finansów publicznych wniosek o zwrot kwoty uiszczonej z tytułu opłaty środowiskowej od pojazdów silnikowych. Wniosek został rozpatrzony odmownie ze względu na złożenie go po terminie.

 

Spółka wniosła skargę do sądu odsyłającego, żądając zasądzenia od władz rumuńskich zwrotu spornego podatku wraz z należnymi ustawowymi odsetkami za zwłokę, mimo niedochowania przez siebie terminu zawitego. Na poparcie skargi podniesiono, po pierwsze, że ów termin ad hoc narusza prawo Unii, gdyż ogranicza możliwość uzyskania przez podatników zwrotu podatków uznanych za niezgodne z tym prawem, a po drugie, że w orzecznictwie Trybunału za rozsądny uznany został termin wynoszący od trzech do pięciu lat.

 

Sąd zastanawiał się w pierwszej kolejności, czy termin zawity w odniesieniu do zwrotu podatków pobranych z naruszeniem prawa Unii jest zgodny z zasadą lojalnej współpracy wynikającą z art. 4 ust. 3 TUE oraz z zasadą równoważności określoną przez Trybunał. W szczególności biorąc pod uwagę, że brak jest podobnego terminu w przypadku zwrotu kwot otrzymanych z naruszeniem prawa krajowego,

 

W drugiej kolejności sąd pytający odwoływał się do zasady skuteczności określonej przez Trybunał, i podkreślał, że określony roczny termin jest krótszy niż terminy na wniesienie skargi pod rygorem prekluzji, które Trybunał uznał za rozsądne i zgodne z tą zasadą.

 

Wątpliwości te poskutkowały skierowaniem pytania do Trybunału.

główne tezy:
  • Wobec braku przepisów Unii dotyczących zwrotu nienależnie pobranych podatków krajowych do każdego państwa członkowskiego należy ustanowienie zasad proceduralnych dotyczących środków zaskarżenia mających na celu zapewnienie ochrony uprawnień wynikających z prawa Unii, z zastrzeżeniem, że rozwiązania te muszą być zgodne zarówno z zasadą równoważności, jak i z zasadą skuteczności, w szczególności w odniesieniu do ustalania terminów prekluzji lub przedawnienia mających zastosowanie do takich skarg. (nb. 21)
  • W kryteriach oceny zgodności z zasadą równoważności i zasadą skuteczności należy uwzględnić między innymi zasadę ochrony prawa do obrony, zasadę pewności prawa i zasadę prawidłowego przebiegu postępowania. (nb. 24)
  • Wyznaczenie rozsądnych terminów zaskarżenia spełnia co do zasady wymóg skuteczności, ponieważ stanowi zastosowanie podstawowej zasady pewności prawa, która chroni jednocześnie zainteresowanego i organ administracji, nawet jeśli upływ takich terminów może z racji swej natury przeszkodzić zainteresowanym osobom w dochodzeniu ich praw w całości lub w części. Roczny termin obowiązujący przy składaniu wniosków lub skarg opartych na naruszeniu prawa Unii nie wydaje się sam w sobie nierozsądny, pod warunkiem jednak, że początek biegu tego terminu nie jest określony w taki sposób, by praktycznie uniemożliwiać lub nadmiernie utrudniać skorzystanie przez zainteresowaną osobę z uprawnień przyznanych przez prawo Unii. (nb. 25, 27)
  • Poszanowanie zasady równoważności wymaga tego, by państwa członkowskie nie ustanawiały dla wniosków o zwrot podatku opartych na naruszeniu prawa Unii zasad proceduralnych mniej korzystnych aniżeli zasady, które znajdują zastosowanie do podobnych pod względem przedmiotu, podstawy oraz istotnych okoliczności powództw opartych na naruszeniu prawa wewnętrznego. (nb. 29)
  • Zasada równoważności nie pozwala na rekompensowanie sytuacji niekorzystnej dla danej grupy podatników za pomocą korzyści przyznanej innej grupie znajdującej się w podobnej sytuacji. (nb. 36)
opinia rzecznika generalnego:

brak

powiązane sprawy:

  • Wyrok z dnia 15 września 1998 r., Edis, C-231/96, EU:C:1998:401
  • Wyrok z dnia 17 listopada 1998 r., Aprile, C-228/96, EU:C:1998:544
  • Wyrok z dnia 9 lutego 1999 r., Dilexport, C-343/96, EU:C:1999:59
  • Wyrok z dnia 16 lipca 2009 r., Visciano, C-69/08, EU:C:2009:468
  • Wyrok z dnia 9 czerwca 2016 r., Budişan, C-586/14, EU:C:2016:421
  • Wyrok z dnia 30 czerwca 2016 r.: Câmpean, C-200/14, EU:C:2016:494; Ciup, C-288/14, niepublikowany, EU:C:2016:495
  • Wyrok z dnia 20 grudnia 2017 r., Caterpillar Financial Services, C-500/16, EU:C:2017:996
  • Wyrok z dnia 31 maja 2018 r., Sziber, C-483/16, EU:C:2018:367
  • Wyrok z dnia 24 października 2018 r., XC i in., C-234/17, EU:C:2018:853
  • Wyrok z dnia 11 kwietnia 2019 r., PORR Építési Kft., C-691/17, EU:C:2019:327
  • Wyrok z dnia 29 lipca 2019 r., Inter-Environnement Wallonie i Bond Beter Leefmilieu Vlaanderen, C-411/17, EU:C:2019:622
  • Wyrok z dnia 11 września 2019 r., Călin, C-676/17, EU:C:2019:700
  • Wyrok z dnia 19 grudnia 2019 r., Cargill Deutschland, C-360/18, EU:C:2019:1124
  • Wyrok z dnia 9 lipca 2020 r., Raiffeisen Bank i BRD Groupe Société Générale, C-698/18 i C-699/18, EU:C:2020:537
  • Wyrok z dnia 9 lipca 2020 r., Vueling Airlines, C-86/19, EU:C:2020:538

akty prawne:

Prawo rumuńskie

Nadzwyczajne rozporządzenie z mocą ustawy nr 9/2013 w sprawie opłaty środowiskowej od pojazdów silnikowych z dnia 19 lutego 2013 r.

Art. 4

Obowiązek uiszczenia jednorazowej opłaty środowiskowej powstaje:

a) z chwilą wpisu nabycia prawa własności pojazdu silnikowego przez pierwszego właściciela w Rumunii do rejestru właściwego ustawowo organu oraz wydania świadectwa rejestracji i numeru rejestracyjnego;

(…).

Nadzwyczajne rozporządzenie z mocą ustawy nr 52/2017 w sprawie zwrotu kwot uiszczonych tytułem specjalnego podatku od samochodów osobowych i pojazdów silnikowych, podatku od zanieczyszczeń powodowanych przez pojazdy silnikowe, podatku od emisji zanieczyszczeń przez pojazdy silnikowe oraz opłaty środowiskowej od pojazdów silnikowych z dnia 4 sierpnia 2017 r.

Art. 1

1) Podatnicy, którzy zapłacili specjalny podatek od samochodów osobowych i pojazdów silnikowych (…), a także opłatę środowiskową od pojazdów silnikowych (…) oraz którzy do czasu wejścia w życie niniejszego nadzwyczajnego rozporządzenia z mocą ustawy nie skorzystali z prawa do zwrotu, mogą skierować do właściwego centralnego organu podatkowego wniosek o zwrot ich kwoty wraz z odsetkami należnymi za okres od dnia ich pobrania do dnia zwrotu. (…)

2) Przysługujące podatnikom, o których mowa w ust. 1, prawo do żądania zwrotu powstaje z dniem wejścia w życie niniejszego nadzwyczajnego rozporządzenia z mocą ustawy, niezależnie od tego, kiedy podatek czy też opłata zostały pobrane. W drodze odstępstwa od przepisów art. 219 kodeksu postępowania podatkowego, wnioski o zwrot można składać w terminie zawitym do dnia 31 sierpnia 2018 r.

 

Kodeks postępowania podatkowego

Art. 168

1) Wszelkie nienależnie zapłacone lub pobrane kwoty podlegają zwrotowi na wniosek podatnika/płatnika.
(…)

Art. 219

Prawo podatnika do żądania zwrotu wierzytelności podatkowej ulega przedawnieniu po pięciu latach od dnia 1 stycznia roku następującego po roku, w którym powstało prawo do zwrotu.

słowa kluczowe:

pytanie prejudycjalne, zasady prawa Unii; zasada lojalnej współpracy; zasady równoważności i skuteczności; zwrot podatków pobranych przez państwo członkowskie z naruszeniem prawa Unii; odmienny termin w odniesieniu do zwrotu kwot pobranych przez państwo członkowskie z naruszeniem prawa krajowego i prawa Unii

autor omówienia:

Jakub Dziadur