Wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym dotyczący wykładni art. 44 dyrektywy Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej, zmienionej dyrektywą Rady 2008/8/WE z dnia 12 lutego 2008 r. (dalej „dyrektywa VAT”) złożony przez Upper Tribunal (Tax and Chancery Chamber) (sąd wyższej instancji – izba podatkowa i kanclerska, Zjednoczone Królestwo)

Czy art. 44 dyrektywy VAT należy interpretować w ten sposób, że w wypadku gdy podatnik prowadzący działalność niemającą charakteru gospodarczego nabywa w celach zawodowych usługi na potrzeby tej niegospodarczej działalności, usługi te należy uznać za świadczone na rzecz tego podatnika „działającego w takim charakterze” w rozumieniu tego przepisu?

Artykuł 44 dyrektywy Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej, zmienionej dyrektywą Rady 2008/8/WE z dnia 12 lutego 2008 r. należy interpretować w ten sposób, że w wypadku gdy podatnik prowadzący działalność niemającą charakteru gospodarczego nabywa w celach zawodowych usługi na potrzeby tej niegospodarczej działalności, usługi te należy uznać za świadczone na rzecz tego podatnika „działającego w takim charakterze” w rozumieniu tego przepisu.

WTL jest jedynym powiernikiem Wellcome Trust, będącego trustem o charakterze charytatywnym, który udziela grantów na badania naukowe w dziedzinie medycyny. WTL uzyskuje dochody z inwestycji, a także prowadzi w pewnym stopniu działalność o pobocznym charakterze, w tym w zakresie sprzedaży towarów, cateringu i wynajmu nieruchomości, w związku z którą jest zarejestrowany do celów VAT.

Od 2010 r. WTL rozliczał VAT w odniesieniu do usług świadczonych na jego rzecz przez podmioty zarządzające inwestycjami mające siedzibę poza Unią, zgodnie z mechanizmem odwrotnego obciążenia przewidzianym w art. 196 dyrektywy VAT, zakładając, że miejscem świadczenia tych usług było Zjednoczone Królestwo. W okresie od kwietnia 2016 r. do czerwca 2017 r. WTL złożył wnioski o zwrot ze względu na to, że z jego punktu widzenia zaksięgował on zbyt wysoką kwotę podatku należnego w związku z tymi usługami. WTL podniósł, że jeżeli jest podatnikiem na mocy art. 2 i 9 dyrektywy VAT, to nie jest on podatnikiem „działającym w takim charakterze” w rozumieniu art. 44 tej dyrektywy.

Organ podatkowy uważa natomiast, że art. 44 dyrektywy powinien znaleźć zastosowanie.

Sąd pytający stwierdza, że aby móc ustalić miejsce świadczenia wskazanych usług, należałoby ustalić, czy WTL należy uznać za podatnika „działającego w takim charakterze” w rozumieniu art. 44 dyrektywy VAT. W tych okolicznościach zdecydowano się na zawieszenie postępowania i wystąpienie do TSUE z pytaniem prejudycjalnym.

• Pojęcie „działalności gospodarczej” w rozumieniu art. 9 ust. 1 akapit drugi dyrektywy VAT nie obejmuje działalności polegającej na zakupie i sprzedaży akcji oraz innych papierów wartościowych przez powiernika w ramach zarządzania majątkiem trustu o charakterze charytatywnym. Nie wynika z tego, że nie można takiego powiernika uznać również za „podatnika działającego w takim charakterze” dla celów stosowania art. 44 wspomnianej dyrektywy, gdyż artykuł ten ogranicza się jedynie do stwierdzenia, że miejsce, w którym usługi są świadczone na rzecz podatnika działającego w takim charakterze, jest zasadniczo równoważne z siedzibą działalności gospodarczej tego podatnika (nb. 32, 34)
• Jeżeli, biorąc pod uwagę wymogi jedności i spójności porządku prawnego Unii, pojęcia używane w aktach przyjętych w tej samej dziedzinie muszą mieć to samo znaczenie, to nie zachodzi to w przypadku gdy prawodawca Unii wyraził odmienną wolę. Z art. 43 dyrektywy VAT wynika zaś, że prawodawca Unii chciał nadać wyrażeniu „podatnik działający w takim charakterze” w rozumieniu art. 44 tej dyrektywy znaczenie inne niż znaczenie, które ma ono w ramach art. 2 ust. 1 tejże dyrektywy. (nb. 35-36)
• Podatnik dokonujący transakcji prywatnie nie działa w charakterze podatnika w rozumieniu art. 2 ust. 1 dyrektywy VAT. Rozróżnienie pomiędzy działalnością gospodarczą i działalnością niegospodarczą przebiega według kryteriów odmiennych od tych, które rozgraniczają wykorzystanie w celach zawodowych i wykorzystanie w celach innych niż związane z działalnością przedsiębiorstwa, a zwłaszcza w celach prywatnych. (nb.40)
• Pojęcie „podatnik działający w takim charakterze” w rozumieniu art. 44 dyrektywy VAT ma charakter odstępstwa, zatem okoliczność, że wyłącznie do celów stosowania tego artykułu podatnika, który nie działa na potrzeby swojej działalności gospodarczej, należy uznać za podatnika działającego w takim charakterze, nie może prowadzić do tego, że podatnik ten nadal jest objęty zakresem stosowania tego artykułu, gdy działa nie tylko na potrzeby swojej działalności niemającej charakteru gospodarczego, lecz ponadto w celach innych niż zawodowe, a zwłaszcza w celach prywatnych. Dla celów stosowania art. 44 dyrektywy VAT należy stwierdzić, że podatnik działa w takim charakterze w zakresie swojej działalności niemającej charakteru gospodarczego, o ile jest ona prowadzona w celach zawodowych. (nb. 41-42)
• W wypadku gdy podatnik prowadzący działalność niemającą charakteru gospodarczego nabywa usługi na potrzeby tej niegospodarczej działalności, usługi te są świadczone na rzecz tego podatnika działającego w takim charakterze w rozumieniu art. 44 dyrektywy VAT, z wyjątkiem usług przeznaczonych do użytku prywatnego podatnika lub użytku prywatnego jego personelu. (nb. 46)
• Należy uznać, że powiernik znajdujący się w sytuacji takiej jak WTL, w świetle art. 9 dyrektywy VAT, ogranicza się do zarządzania inwestycjami portfelowymi w taki sam sposób jak prywatny inwestor. Jednakże z faktu, że WTL, zarządzając portfelem inwestycyjnym, prowadzi działalność analogiczną do działalności wykonywanej przez inwestora prywatnego, nie może wynikać, że WTL prowadzi tę działalność w celach prywatnych. (nb. 48-49)

Gerarda Hogana

https://curia.europa.eu/orzg_C-459/19…

Dyrektywa Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz.U. 2006, L 347, s. 1), zmieniona dyrektywą Rady 2008/8/WE z dnia 12 lutego 2008 r. (Dz.U. 2008, L 44, s. 11)

https://eur-lex.europa.eu/dyrektywa VAT…

Motyw 4

Art. 2

Art. 9

Art. 44

Art. 45

Rozporządzenie wykonawcze Rady (UE) nr 282/2011 z dnia 15 marca 2011 r. ustanawiające środki wykonawcze do dyrektywy 2006/112 (Dz.U. 2011, L 77, s. 1, „rozporządzenie wykonawcze”)

https://eur-lex.europa.eu/rozporządzenie nr 282/2011…

Motyw 19

Art. 19

https://curia.europa.eu/C-459/19…