EUROPEJSKI TRYBUNAŁ PRAW CZŁOWIEKA

Akif Hasanov v. Azerbejdżan
7268/10

WYROK ETPCz z dnia 19-09-2019 r.
skład trybunału:

Izba

przedmiot:

Zajęcie dokumentów adwokata w świetle art. 34 EKPCz

wzorce kontroli:

Art. 6 ust. 1 EKPCz
„1. Każdy ma prawo do sprawiedliwego i publicznego rozpatrzenia jego sprawy w rozsądnym terminie przez niezawisły i bezstronny sąd ustanowiony ustawą przy rozstrzyganiu o jego prawach i obowiązkach o charakterze cywilnym albo o zasadności każdego oskarżenia w wytoczonej przeciwko niemu sprawie karnej. Postępowanie przed sądem jest jawne, jednak prasa i publiczność mogą być wyłączone z całości lub części rozprawy sądowej ze względów obyczajowych, z uwagi na porządek publiczny lub bezpieczeństwo państwowe w społeczeństwie demokratycznym, gdy wymaga tego dobro małoletnich lub gdy służy to ochronie życia prywatnego stron albo też w okolicznościach szczególnych, w granicach uznanych przez sąd za bezwzględnie konieczne, kiedy jawność mogłaby przynieść szkodę interesom wymiaru sprawiedliwości”

 

Art. 6 ust. 3 EKPCz
„3. Każdy oskarżony o popełnienie czynu zagrożonego karą ma co najmniej prawo do:
a) niezwłocznego otrzymania szczegółowej informacji w języku dla niego zrozumiałym o istocie i przyczynie skierowanego przeciwko niemu oskarżenia;
b) posiadania odpowiedniego czasu i możliwości do przygotowania obrony;
c) bronienia się osobiście lub przez ustanowionego przez siebie obrońcę, a jeśli nie ma wystarczających środków na pokrycie kosztów obrony – do bezpłatnego korzystania z pomocy obrońcy wyznaczonego z urzędu, gdy wymaga tego dobro wymiaru sprawiedliwości;
d) przesłuchania lub spowodowania przesłuchania świadków oskarżenia oraz żądania obecności i przesłuchania świadków obrony na takich samych warunkach jak świadków oskarżenia;
e) korzystania z bezpłatnej pomocy tłumacza, jeżeli nie rozumie lub nie mówi językiem używanym w sądzie”

 

Art. 7 ust. 1 EKPCz
„1. Nikt nie może być uznany za winnego popełnienia czynu polegającego na działaniu lub zaniechaniu działania, który według prawa wewnętrznego lub międzynarodowego nie stanowił czynu zagrożonego karą w czasie jego popełnienia. Nie będzie również wymierzona kara surowsza od tej, którą można było wymierzyć w czasie, gdy czyn zagrożony karą został popełniony”

rozstrzygnięcie:

  • Naruszenie art. 34 EKPCz [jednomyślnie]

 

  • Umorzenie postępowania w zakresie stwierdzenia naruszenia art. 6 ust. 1, 6 ust. 3 i 7 ust. 1 EKPCz [jednomyślnie]

stan faktyczny:

20.11.2007r. w wyniku postępowania w sprawie o wykroczenie Akif Hasanov został skazany na karę aresztu (w wymiarze pięciu dni).

 

26.11.2017r., już po odbyciu kary, Skarżący złożył apelację od wyroku sądu pierwszej instancji wskazując na to, że judykat został wydany na podstawie przesłuchania tylko jednego świadka, a ponadto w czasie popełnienia wykroczenia Skarżący przebywał w szpitalu. Fakt ten został stwierdzony wypisem ze szpitala, który stanowił załącznik apelacji.

 

12.12.2017r. sąd apelacyjny odrzucił apelację Skarżącego.

 

Kolejno 10.11.2008r., 07.01.2009r. i 13.01.2009r. Skarżący wysyłał listy do Sądu Najwyższego, w których skarżył się na „niesprawiedliwość wyroku i zatrzymania”. W listach, wbrew twierdzeniom Skarżącego, nie było wzmianki o braku dostarczenia wyroku sądu apelacyjnego. Co więcej, listy nie były pismami procesowymi.

 

28.08.2014r. Pan I. Aliyev, pełnomocnik Skarżącego, poinformował Europejski Trybunał Praw Człowieka o tym, że akta wszystkich jego spraw zostały skonfiskowane przez funkcjonariuszy Policji w związku z prowadzonym śledztwem. Pan I. Aliyev zarzucił Republice Azerbejdżanu naruszenie art. 34 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka.

główne tezy:
  • Główną funkcją zasady wyrażonej w art. 35 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka (dalej: EKPCz) jest zapewnienie pewności prawa w odniesieniu do wyroków sądów, a także zapewnienie „sensownej” długości postępowania przed Europejskim Trybunałem Praw Człowieka. Z powodu przekroczenia sześciomiesięcznego terminu na wniesienie skargi wskazanego w art. 35 EKPCz, Europejski Trybunał Praw Człowieka odrzuca skargę.

 

  • W kwestii naruszenia art. 34 EKPCz: Zajęcie dokumentacji Pana Aliyev’a miało miejsce dziewiątego sierpnia dwa tysiące czternastego roku, czyli przeszło cztery lata od złożenia skargi, i nastąpiło w związku z zarzutem oszustwa podatkowego. Ponieważ zarzut ten nie jest związany z prowadzoną sprawą, a działanie rządu wywołuje „efekt mrożący” („chilling effect”), należy uznać je za sprzeczne z prawem do skargi indywidualnej.
odszkodowanie:

koszty postępowania:

500 EUR

powiązane sprawy:

Sabri Günes v. Turcja (27396/06)

akty normatywne:

Kodeks Wykroczeń Republiki Azerbejdżanu

Art. 433
„Skarga na decyzję wydaną w trybie postępowania administracyjnego jest rozpatrywana w terminie dziesięciu dni od daty jej złożenia”   

[A complaint or protest against a decision delivered in administrative proceedings shall be examined within ten days of the date of the receipt [thereof]]

Art. 437
„Decyzja dotycząca skargi na decyzję wydaną w trybie postępowania administracyjnego doręczana jest organowi, który decyzję wydał, oraz osobie skazanej na karę administracyjną”   

[Decision concerning a complaint or protest against a decision concerning administrative detention shall be delivered to an executing organ (authorised person) as well as to a person who is sentenced to administrative detention at the date when it was pronounced]

słowa kluczowe:

efekt mrożący; chilling effect, zajęcie dokumentów; art. 34 EKPCz; prawo do skargi indywidualnej; termin; sześć miesięcy

autor omówienia:

Michał Macidłowski

Komentarz:

W orzeczeniu Cooke v. Austria (25878/94) ETPCz podkreśla, że artykuł 34 EKPCz ma wymiar czysto proceduralny, a zatem nie podlega formalnej ocenie dopuszczalności.

Stąd, w sprawie Akif Hasanov v. Azerbejdżan, należy podkreślić, że argument rządu Republiki Azerbejdżanu (wedle którego ze względu na prawie czteroletni interwał czasowy między wysłaniem skargi a zajęciem jej kopii, naruszenie art. 34 EKPCz nie może zostać stwierdzone) jest błędny.