Izba

Działania dziennikarzy stanowiące wykroczenia administracyjne a wolność słowa

Art. 10 EKPCz
„1. Każdy ma prawo do wolności wyrażania opinii. Prawo to obejmuje wolność posiadania poglądów oraz otrzymywania i przekazywania informacji i idei bez ingerencji władz publicznych i bez względu na granice państwowe. Niniejszy przepis nie wyklucza prawa Państw do poddania procedurze zezwoleń przedsiębiorstw radiowych, telewizyjnych lub kinematograficznych.
2. Korzystanie z tych wolności pociągających za sobą obowiązki i odpowiedzialność może podlegać takim wymogom formalnym, warunkom, ograniczeniom i sankcjom, jakie są przewidziane przez ustawę i niezbędne w społeczeństwie demokratycznym w interesie bezpieczeństwa państwowego, integralności terytorialnej lub bezpieczeństwa publicznego ze względu na konieczność zapobieżenia zakłóceniu porządku lub przestępstwu, z uwagi na ochronę zdrowia i moralności, ochronę dobrego imienia i praw innych osób oraz ze względu na zapobieżenie ujawnieniu informacji poufnych lub na zagwarantowanie powagi i bezstronności władzy sądowej.”

Biuro jednego ze Skarżących zaczęło otrzymywać od miejscowej ludności doniesienia o arbitralnych praktykach przy odprawie celnej prowadzonych przez funkcjonariuszy gruzińskiej straży granicznej przy granicy z Turcją. W związku z tym dwóch pozostałych Skarżących postanowiło przeprowadzić dziennikarskie śledztwo i udali się na wspomniane przejście graniczne.

Na miejscu jeden zajął się przeprowadzaniem rozmów z podróżnymi, a drugi robił zdjęcia; zarzucono im w związku z tym utrudnianie sprawnego przebiegu operacji celnej i wyproszono z zamkniętej strefy operacji celnej, Skarżący jednak odmówili powołując się na swobodę wykonywania zawodu dziennikarza.

W rezultacie zostali ukarani grzywną za niepodporządkowanie się zgodnym z prawem poleceniom funkcjonariuszy celnych (co stanowiło wykroczenie administracyjne) oraz wyprowadzeni.

W tygodniu następującym po incydencie ukazał się obszerny artykuł na temat procedur celnych, w którym przedstawiono wszystkie ustalenia śledztwa dziennikarskiego Skarżących, w tym wywiady zarejestrowane w strefie kontroli celnej.

Skarżący złożyli skargę żądając unieważnienia nałożonej sankcji administracyjnej, zarzucając jej brak podstawy prawnej oraz naruszenie wolności dziennikarskiej. Skarga została jednak oddalona jako bezzasadna. Ustalono, że pytania zadawane przez drugiego Skarżącego osobom zgłaszającym przywożone towary skłoniły importerów do rozpoczęcia sporu z funkcjonariuszami celnymi. Sąd ustalił, że nakaz opuszczenia strefy zamkniętej oraz nałożona grzywna były zgodne z prawem.

W odniesieniu do powołania się przez pierwszego i drugiego Skarżącego na wolność dziennikarską, Sąd Miejski powtórzył, że zostali oni ukarani grzywną nie za wykonywanie zawodu dziennikarza, ale za naruszenie przepisów celnych, a mianowicie nieuprawnione wejście do strefy kontroli celnej i niezastosowanie się do zgodnych z prawem poleceń funkcjonariuszy. Sąd stwierdził, że dziennikarze nie mogą być zwolnieni z przestrzegania przepisów obowiązujących ogół społeczeństwa.

Skarżący złożyli apelację, ta jednak została odrzucona jako niedopuszczalna.

• W niniejszej sprawie argument Skarżących, że przepisy krajowe nie były przewidywalne co do ich skutków został należycie zbadany przez sądy krajowe. W związku z tym, argument Skarżących kwestionujący interpretację odpowiednich przepisów krajowych i ich zastosowanie do okoliczności sprawy jest poza kompetencjami Trybunału, biorąc pod uwagę, że decyzje krajowe nie zawierają żadnego arbitralnego uzasadnienia. Trybunał stwierdza zatem, że zaskarżona ingerencja była „nakazana przez prawo” w rozumieniu drugiego akapitu art. 10 Konwencji. (§ 33)

• Skarżona ingerencja realizowała uzasadniony cel zapobiegania zakłóceniom porządku w kontrolowanej przez państwo strefie celnej. (§ 34)

• Pojęcie odpowiedzialnego dziennikarstwa jako działalności zawodowej objętej ochroną art. 10 Konwencji nie ogranicza się do treści informacji gromadzonych i/lub rozpowszechnianych za pomocą środków dziennikarskich, ale obejmuje również m.in. zgodność z prawem postępowania dziennikarza, w tym jego publiczne kontakty z władzami podczas pełnienia funkcji dziennikarskich. Fakt, że dziennikarz naruszył prawo w tym zakresie, jest najistotniejszym, choć nie decydującym czynnikiem przy ustalaniu, czy działał on w sposób odpowiedzialny. Ustęp 2 art. 10 nie gwarantuje całkowicie nieograniczonej wolności wypowiedzi, nawet w odniesieniu do relacjonowania przez media spraw o poważnym znaczeniu publicznym. W szczególności, niezależnie od kluczowej roli, jaką media odgrywają w społeczeństwie demokratycznym, dziennikarze co do zasady nie mogą zostać zwolnieni z obowiązku przestrzegania zwykłego prawa karnego. Dziennikarz nie może domagać się wyłącznego immunitetu od odpowiedzialności karnej wyłącznie z tego powodu, że w przeciwieństwie do innych osób korzystających z prawa do wolności wypowiedzi, dane przestępstwo zostało popełnione podczas pełnienia funkcji dziennikarskiej. (§ 37)

Kodeks Celny Gruzji

-Art. 20 § 4

„Ruch towarów, pojazdów transportowych i osób w strefie kontroli celnej dozwolony jest tylko za oficjalnym zezwoleniem i pod nadzorem urzędu celnego.”

[… The circulation of goods, transport vehicles and people in the customs control zone shall only be allowed with official authorisation and under the supervision of the customs office. …]

-Art. 245 § 1

„Stawianie oporu funkcjonariuszowi celnemu, niepodporządkowanie się zgodnemu z prawem poleceniu lub żądaniu funkcjonariusza podlega karze grzywny w wysokości 1.000 GEL”.

[Resisting a customs officer, failure to comply with the officer’s lawful order or request shall be sanctioned by a fine of GEL 1,000.]

Kontrola celna; przekraczanie granicy; wykroczenie administracyjne; śledztwo dziennikarskie

http://hudoc.echr.coe.int/eng?i=001-210015