Izba

Zniesienie uprzywilejowanych kanałów komunikacji politycznej

Art. 10 EKPCz

„1. Każdy ma prawo do wolności wyrażania opinii. Prawo to obejmuje wolność posiadania poglądów oraz otrzymywania i przekazywania informacji i idei bez ingerencji władz publicznych i bez względu na granice państwowe. Niniejszy przepis nie wyklucza prawa Państw do poddania procedurze zezwoleń przedsiębiorstw radiowych, telewizyjnych lub kinematograficznych.

2. Korzystanie z tych wolności pociągających za sobą obowiązki i odpowiedzialność może podlegać takim wymogom formalnym, warunkom, ograniczeniom i sankcjom, jakie są przewidziane przez ustawę i niezbędne w społeczeństwie demokratycznym w interesie bezpieczeństwa państwowego, integralności terytorialnej lub bezpieczeństwa publicznego ze względu na konieczność zapobieżenia zakłóceniu porządku lub przestępstwu, z uwagi na ochronę zdrowia i moralności, ochronę dobrego imienia i praw innych osób oraz ze względu na zapobieżenie ujawnieniu informacji poufnych lub na zagwarantowanie powagi i bezstronności władzy sądowej.”

Art. 13 EKPCz

„Każdy, czyje prawa i wolności zawarte w niniejszej konwencji zostały naruszone, ma prawo do skutecznego środka odwoławczego do właściwego organu państwowego także wówczas, gdy naruszenia dokonały osoby wykonujące swoje funkcje urzędowe.”

We włoskim systemie radiofonii i telewizji przepisy prawne dotyczące rozpowszechniania opinii i wiadomości politycznych przewidują rozróżnienie między dwiema kategoriami audycji.

Audycje „komunikacji politycznej”, z jednej strony, mają za główny cel rozpowszechnianie opinii i propozycji sił politycznych uczestniczących w życiu parlamentarnym kraju. Programy te składają się w szczególności z konferencji prasowych, spotkań bezpośrednich i okrągłych stołów. Należą do nich „fora wyborcze”, organizowane w okresie przedwyborczym, oraz „fora polityczne”, nadawane w ramach stałej oferty programowej kanałów telewizyjnych. Kierownictwo kanału, redakcja i prezenter jedynie w niewielkim stopniu mają wpływ na treść wskazanych audycji.

Programy „informacyjne” są przeznaczone do poruszania spraw bieżących, społecznych i politycznych. W przypadku tych programów kierownictwo kanału, redakcja i prezenter dysponują pewną swobodą redakcyjną w zakresie wyboru tematów, gości i czasu wypowiedzi.

Ustawodawca powierzył dwóm podmiotom publicznym zadanie nadzorowania, w ramach ich kompetencji, programów i działalności kanałów telewizyjnych, w celu zapewnienia zgodności z zasadami konstytucyjnymi i przepisami regulującymi nadawanie dyskursu politycznego w mediach. Te dwa organy to dwuizbowa Komisja Parlamentarna ds. Ogólnego Zarządzania i Nadzoru Usług Radiowych i Telewizyjnych (Commissione Parlamentare per l’indirizzo generale e la vigilanza dei servizi radiotelevisivi, dalej Komisja Nadzoru) oraz Urząd ds. Gwarancji w Komunikacji (Autorità per le garanzie nelle comunicazioni, dalej AGCOM).

W dniu 21 listopada 2007 r. Komisja Nadzoru przesłała Włoskiej Rozgłośni Radiowo-telewizyjnej (Radio Televisione Italiana, dalej RAI) instrukcje dotyczące ostatniej tury „forów wyborczych”, które miały się odbyć przed wyborami. Instrukcje te obejmowały programowanie kanałów publicznych do dnia 15 kwietnia 2008 r.

Po wyborach parlamentarnych w 2008 r. skład Komisji Nadzoru został odnowiony. Nowa komisja nie dostarczyła RAI instrukcji niezbędnych do zorganizowania nowego cyklu programów „komunikacji politycznej”. Z tego powodu „fora polityczne” nie odbyły się nigdy więcej.

M.B., przedstawiciel pierwszego Skarżącego i wybrany członek Izby Deputowanych, wystosował kilka interpelacji dotyczących zniknięcia „forów politycznych”. W dniu 21 października 2009 r. dyrektor redakcyjny kanału parlamentarnego RAI został przesłuchany przez komisję ds. nadzoru. Stwierdził on, że RAI jest gotowa organizować „fora polityczne”, ale do tego potrzebna jest decyzja Komisji Nadzoru upoważniająca ją do uznania pierwszego Skarżącego za niezależną grupę parlamentarną.

W dniu 17 grudnia 2009 r. drugi Skarżący, złożył skargę na przewodniczącego komisji nadzoru opartą na zarzucie całkowitego zniesienia „forów politycznych”. Uznał on, że włoska publiczność została w ten sposób pozbawiona możliwości śledzenia debat dotyczących istotnych kwestii politycznych i skrytykował decyzję o przeznaczeniu dużej ilości czasu antenowego na programy poświęcone głośnym wydarzeniom.

• ETPCz interpretuje pojęcie ofiary autonomicznie, niezależnie od pojęć krajowych, takich jak interes lub pozycja. (§ 46)

• Trybunał zauważył ponadto, że włoski system radiowo-telewizyjny został zaprojektowany w taki sposób, aby zapewnić szczególnej kategorii sił politycznych o ugruntowanych interesach politycznych równy dostęp do przekazów o charakterze politycznym w celu swobodnego udziału w debacie politycznej. Ten uprzywilejowany kanał komunikacji przysługuje przede wszystkim parlamentarnym siłom politycznym. Dla innych grup interesu, w tym stowarzyszeń i ruchów politycznych, takich jak drugi Skarżący, prawo przewiduje inne sposoby komunikacji. (§ 50)

• Skarżący może zostać uznany za „ofiarę” w rozumieniu Artykułu 34 EKPCz tylko wtedy, gdy jest lub został bezpośrednio dotknięty przez przedmiotowe działanie lub zaniechanie, to znaczy, gdy cierpi lub grozi mu bezpośrednie odczuwanie jego skutków. Konwencja nie przewiduje możliwości actio popularis dla celów interpretacji praw konwencyjnych. Konwencja nie pozwala też jednostkom na składanie skarg na przepis prawa krajowego tylko dlatego, że wydaje im się , że narusza on Konwencję, bez bezpośredniego doznania jego skutków. (§ 51)

• To na Państwie powołującym się na niewyczerpanie krajowych środków odwoławczych spoczywa obowiązek wykazania Trybunałowi, że środek odwoławczy był skuteczny i dostępny zarówno w teorii, jak i w praktyce w danym czasie. Środek może zostać uznany za skuteczny, jeżeli był dostępny i mógł zapewnić Skarżącemu zaspokojenie jego roszczeń, a także Skarżący mógł przewidzieć, że wniesienie środka przyniesie oczekiwany rezultat. (§ 61)

• Gdy państwo decyduje się na ustanowienie publicznego systemu nadawania, z zasad przedstawionych powyżej wynika, że prawo krajowe i praktyka muszą zapewniać, że system ten świadczy usługi pluralistyczne. Tam, gdzie w szczególności stacje prywatne są nadal zbyt słabe, by stanowić rzeczywistą alternatywę, a nadawca publiczny lub państwowy jest w związku z tym jedynym lub dominującym nadawcą w danym kraju lub regionie, dla prawidłowego funkcjonowania demokracji niezbędne jest, by dostarczał on bezstronnych, niezależnych i neutralnych informacji i komentarzy, a ponadto stanowił forum dyskusji publicznej, na którym można wyrazić możliwie szeroki zakres opinii i poglądów. (§ 84)

• Mając na uwadze wagę przywiązywaną do wolności debaty politycznej, Trybunał podkreśla, że każda siła polityczna może aspirować do prezentowania swoich idei i opinii w ramach publicznego systemu nadawania, jeśli zapewnia to pluralizm. Konieczne jest zezwalanie na proponowanie i omawianie różnych projektów politycznych, nawet tych, które kwestionują obecny sposób organizacji państwa, pod warunkiem, że nie mają one na celu podważenia samej demokracji. (§ 91)

Ustawa nr 103 z dnia 14 kwietnia 1975 r. dotycząca nowych reguł rozpowszechniania informacji drogą radiową i telewizyjną (Nuove norme in materia di diffusione radiofonica e televisiva)

Ustawa przeniosła kontrolę nad publicznymi usługami nadawczymi z władzy wykonawczej na władzę ustawodawczą, tworząc dwuizbową komisję parlamentarną odpowiedzialną za ogólne zarządzanie usługami nadawczymi i nadzór nad nimi (dalej Komisja Nadzoru).

Komisja Nadzoru składa się z czterdziestu członków, mianowanych przez przewodniczących obu izb parlamentarnych spośród wybranych przedstawicieli wszystkich grup parlamentarnych. Jego zadaniem jest nadzorowanie działalności RAI i zapewnienie opracowania ogólnych wytycznych programowych w celu zagwarantowania poszanowania zasad niezależności, obiektywizmu i pluralizmu informacji, w ramach narzuconych przez Konstytucję. [§18]

Artykuł 6 wskazanej ustawy gwarantuje partiom politycznym, związkom zawodowym, wyznaniom religijnym, ruchom politycznym, stowarzyszeniom kulturalnym i politycznym, spółdzielniom, grupom etnicznym i językowym oraz innym grupom interesu społecznego czas antenowy w wysokości 5% całkowitej oferty programowej telewizji i 3% oferty programowej radia. [§20]

Ustawa nr 28 z 22 lutego 2000 r. w sprawie przepisów dotyczących równego dostępu do mediów podczas kampanii wyborczych i referendalnych oraz komunikacji politycznej

Ustawa definiuje pojęcie „komunikacji politycznej” i przewiduje dwa odrębne systemy emisji informacji stanowiących element „komunikacji politycznej”, jeden dla okresu niewyborczego i jeden dla okresu wyborczego.

W szczególności art. 2 § 1 stanowi, że dostęp do wiadomości i programów komunikacji politycznej, tj. forów politycznych, debat, okrągłych stołów, wywiadów i wszelkich innych programów przekazujących przesłanie polityczne, musi być zagwarantowany wszystkim podmiotom politycznym na równych warunkach. [§ 22-23]

Program telewizyjny; telewizja; nadzór; forum polityczne; rozgłośnie; art. 10 EKPCz

http://hudoc.echr.coe.int/eng?i=001-211593