Izba

Ograniczenia art. 5 EKPCz w czasie stanu wyjątkowego

Art. 5 EKPCz

„1. Każdy ma prawo do wolności i bezpieczeństwa osobistego. Nikt nie może być pozbawiony
wolności, z wyjątkiem następujących przypadków i w trybie ustalonym przez prawo:
a) zgodnego z prawem pozbawienia wolności w wyniku skazania przez właściwy sąd;
b) zgodnego z prawem zatrzymania lub aresztowania w przypadku niepodporządkowania się wydanemu zgodnie z prawem orzeczeniu sądu lub w celu zapewnienia wykonania określonego w ustawie obowiązku;
c) zgodnego z prawem zatrzymania lub aresztowania w celu postawienia przed właściwym organem, jeżeli istnieje uzasadnione podejrzenie popełnienia czynu zagrożonego karą, lub, jeśli jest to konieczne, w celu zapobieżenia popełnieniu takiego czynu lub uniemożliwienia ucieczki po jego dokonaniu;
d) pozbawienia nieletniego wolności na podstawie zgodnego z prawem orzeczenia w celu ustanowienia nadzoru wychowawczego lub zgodnego z prawem pozbawienia nieletniego wolności w celu postawienia go przed właściwym organem;
e) zgodnego z prawem pozbawienia wolności osoby w celu zapobieżenia szerzeniu przez nią choroby zakaźnej, osoby umysłowo chorej, alkoholika, narkomana lub włóczęgi;
f) zgodnego z prawem zatrzymania lub aresztowania osoby, w celu zapobieżenia jej nielegalnemu wkroczeniu na terytorium państwa, lub osoby, przeciwko której toczy się postępowanie o wydalenie lub ekstradycję.

2. Każdy, kto został zatrzymany, powinien zostać niezwłocznie i w zrozumiałym dla niego języku poinformowany o przyczynach zatrzymania i o stawianych mu zarzutach.

3. Każdy zatrzymany lub aresztowany zgodnie z postanowieniami ustępu 1 lit. c) niniejszego artykułu powinien zostać niezwłocznie postawiony przed sędzią lub innym urzędnikiem uprawnionym przez ustawę do wykonywania władzy sądowej i ma prawo być sądzony w rozsądnym terminie albo zwolniony na czas postępowania. Zwolnienie może zostać uzależnione od udzielenia gwarancji zapewniających stawienie się na rozprawę.

4. Każdy, kto został pozbawiony wolności przez zatrzymanie lub aresztowanie, ma prawo odwołania się do sądu w celu ustalenia bezzwłocznie przez sąd legalności pozbawienia wolności i zarządzenia zwolnienia, jeżeli pozbawienie wolności jest niezgodne z prawem.

5. Każdy, kto został pokrzywdzony przez niezgodne z treścią tego artykułu zatrzymanie lub aresztowanie, ma prawo do odszkodowania”

W następstwie próby obalenia legalnie wybranego rządu z dnia 15.07.2016 r. wprowadzono stan wyjątkowy na terenie całego państwa. Ponieważ za zamachem miała stać organizacja terrorystyczna FETÖ/PDY, w drodze dekretu nakazano wszczęcie postępowań przygotowawczych przeciwko sędziom i prokuratorom mającym powiązania z organizacją terrorystyczną. Już 16.07. 2020 r. Skarżący i wielu innych sędziów i prokuratorów zastało aresztowanych.

Na mocy dekretu nr 667 samorząd sędziów i prokuratorów (Hakimler ve Savcılar Kurulu) zawiesił w wykonywaniu obowiązków 2735 sędziów i prokuratorów. Podstawą tej decyzji miały być dowody dostarczone przez służby specjalne, w szczególności akta osobiste sędziów i prokuratorów, a także informacje na temat ich kontaktów i wpisów w mediach społecznościowych.

Sytuacja indywidualna Skarżącego:

Od 18.07.2016 r. do 19.07.2016 r. Skarżący przebywał w szpitalu. 19.07.2016 r. Skarżący został przesłuchany przez prokuratora, a także poinformowany o zawieszeniu w wykonywaniu obowiązków. Nie przedstawiono żadnych dowodów stanowiących podstawę decyzji.

20.07.2016 r. Skarżący został tymczasowo aresztowany. Zażalenie na postanowienie zostało oddalone. Od tamtego czasu przebywa w areszcie śledczym.

• W niniejszej sprawie sąd krajowy zastosował prawo w sposób retroaktywny. Nie jest jednak rolą ETPCz poprawianie błędów merytorycznych sądów krajowych. (§ 148-150)

• Konstrukcja in flagrante delicto zakłada, że sprawca jest wykrywany w trakcie popełnienia czynu zabronionego. Fakt „złapania na gorącym uczynku” nie może być podstawą do przedłużenia tymczasowego aresztu w obawie przed matactwem. (§ 158)

• Art. 5 § 1 EKPCz zezwala na tymczasowe aresztowanie. Może być ono stosowane tylko i wyłącznie w postępowaniach karnych o ile istnieje uzasadnione podejrzenie popełnienia przestępstwa. (§ 170-171)

• Podejrzenie jest uzasadnione jeżeli może przekonać obiektywnego obserwatora, że dana osoba popełniła przestępstwo. (§ 172)

• Biorąc pod uwagę nietypowe sposoby działania i stopień infiltracji instytucji państwowych przez organizację terrorystyczną FETÖ/PDY można sądzić, że działania władz były proporcjonalne do zagrożenia ustroju. Nie zmienia to jednak faktu, że samo podejrzenie powiązania z organizacją, bez przedstawienia dowodów, nie może być podstawą orzeczenia o zastosowaniu środka tymczasowego aresztowania. (§ 188-199)

Dekret nr 667
– Art. 6
Przedłużenie tymczasowego aresztu może być orzeczone na podstawie akt sprawy.
[the question of continued detention, objections against detention and applications for release “may” be examined on the basis of the file]

Ustawa o sędziach i prokuratorach (nr 2802)
-Art. 35
Sędziowie i prokuratorzy, w razie przydzielenia i transferu, powinni zachowywać przysługujące im prawa, wynagrodzenie i tytuły.
[Judges and public prosecutors, in accordance with the regulations of the Council of Judges and Prosecutors on appointments and transfers, shall be appointed within the same judicial district or in other districts to posts of equivalent or a higher level, with their acquired rights, salary level and rank]
– Art. 89
W postępowaniach karnych dotyczących sędziów i prokuratorów popełnionych w związku z piastowanym stanowiskiem ministerstwo sprawiedliwości przekazuje akta sprawy do biura właściwej prokuratury.
[Where the institution of criminal proceedings against judges or prosecutors for offences committed in connection with or in the course of their official duties is deemed necessary, the file shall be sent by the Ministry of Justice to the public prosecutor’s office…]

Tymczasowe aresztowanie; sędzia; sędziowie; przewrót; zamach stanu; organizacja terrorystyczna

http://hudoc.echr.coe.int/eng?i=001-201761