Izba

Nieefektywność działań podjętych przez organy ws. zbadania oskarżeń o molestowanie uczniów

Art. 3 EKPCz
„Nikt nie może być poddany torturom ani nieludzkiemu lub poniżającemu traktowaniu albo karaniu.”

Art. 8 EKPCz
„1. Każdy ma prawo do poszanowania swojego życia prywatnego i rodzinnego, swojego mieszkania i swojej korespondencji.
2. Niedopuszczalna jest ingerencja władzy publicznej w korzystanie z tego prawa z wyjątkiem przypadków przewidzianych przez ustawę i koniecznych w demokratycznym społeczeństwie z uwagi na bezpieczeństwo państwowe, bezpieczeństwo publiczne lub dobrobyt gospodarczy kraju, ochronę porządku i zapobieganie przestępstwom, ochronę zdrowia i moralności lub ochronę praw i wolności osób.”

Art. 13 EKPCz
„Każdy, kogo prawa i wolności zawarte w niniejszej Konwencji zostały naruszone, ma prawo do skutecznego środka odwoławczego do właściwego organu państwowego także wówczas, gdy naruszenia dokonały osoby wykonujące swoje funkcje urzędowe.”

Skarżący to – aktualnie już były – uczeń jednej z chorwackich szkół, który w trakcie procesu edukacji został kilkukrotnie znieważony przez swojego nauczyciela matematyki (R.V.) Chłopiec, z uwagi na zły stan psychiczny, podjął terapię psychologiczną, której wynikiem było stwierdzenie u niego zespołu stresu pourazowego będącego następstwem przemocy słownej stosowanej przez R.V. Ojciec Skarżącego poinformował o sytuacji jego syna władze szkolne oraz właściwe organy państwowe i poprosił o ochronę jego syna. Z uwagi powyższe działania, psycholog szkolny odbył rozmowę z R.V. i udzielił mu reprymendy. Skarżący w rozmowie z pedagogiem wyraził chęć zmiany klasy lub nauczyciela przedmiotu. Postępowanie wszczęte przez organy Ministerstwa Edukacji wykazało, że R.V. był cenionym i nagradzanym nauczycielem. Według wyników ankiety przeprowadzonej wśród uczniów szkoły, nikt, poza 2 osobami, nie miał zastrzeżeń do pracy R.V.

Skarżący, w związku z nadużyciami nauczyciela, złożył zawiadomienie o możliwości popełniania przestępstwa przez R.V. Przesłuchanie uczniów doprowadziło do podważenia wiarygodności ankiety. Według małoletnich, R.V. często zwracał się do nich w wulgarny i nieodpowiedni sposób, o czym obawiali się poinformować w ankiecie, mimo jej anonimowego charakteru, ponieważ obawiali się ewentualnych negatywnych konsekwencji ze strony nauczyciela. Podkreślili również, że przyzwyczaili się do zachowania R.V. i przestali na nie zwracać uwagę.

Organy ścigania umorzyły postępowanie, uznając że zniewagi nie były na tyle intensywne, aby mogły stanowić molestowanie. Swoją decyzję uzasadnili także tym, że uczniowie zaczęli ignorować niestosowne wypowiedzi nauczyciela, a słowa wypowiadane przez niego nie były zazwyczaj kierowane w stronę konkretnej osoby, a jedynie całej grupy.

• Działania nauczyciela, jako osoby będącej dla uczniów autorytetem, mogą mieć istotny wpływ na poczucie własnej wartości i rozwój psychiczny małoletnich. Dlatego, biorąc pod uwagę pozycję zaufania, autorytet i wpływ, jak również odpowiedzialność społeczną, jaką ponoszą nauczyciele, nie ma miejsca na tolerowanie jakiegokolwiek nękania przez nauczyciela wobec ucznia.(§ 86, 88)

• Co prawda, w niniejszej sprawie, molestowanie nie było na bardzo wysokim poziomie intensywności, jednakże od R.V., jako nauczyciela, oczekuje się zrozumienia, że zniewagi mogą głęboko urazić uczniów, zwłaszcza tych, którzy są wrażliwi. Ponadto, jako nauczyciel, powinien był być świadomy, że jakakolwiek forma przemocy, w tym przemocy słownej, wobec uczniów, niezależnie od tego, jak łagodna, jest nie do przyjęcia w środowisku edukacyjnym oraz że był zobowiązany do interakcji z uczniami z należytym poszanowaniem ich godności i integralności moralnej. (§ 87)

• Państwo ma obowiązek wprowadzić odpowiednie środki prawne, społeczne i edukacyjne, aby zapobiegać przemocy i nadużyciom w instytucjach edukacyjnych. Organy państwowe muszą również stworzyć system, dzięki któremu osoby molestujące w szkole zostały pociągnięte do odpowiedzialności dyscyplinarnej, karnej, cywilnej, czy też administracyjnej. (§ 91)

• W niniejszej sprawie władze szkolne nie podjęły żadnych konkretnych działań do momentu, gdy ojciec Skarżącego zawiadomił również inne organy państwowe o nadużyciach stosowanych przez R.V. W międzyczasie małoletni doświadczył kolejnych przypadków przemocy słownej ze strony R.V. Jedynym środkiem dyscyplinującym zastosowanym w stosunku do nauczyciela była ustna reprymenda pedagoga szkolonego bez uruchomienia jakiejkolwiek, przewidzianej przez krajowe ustawodawstwo, procedury. (§ 96)

• Władze krajowe nie dostrzegły, że ich zadaniem w przedmiotowej sprawie było nie tylko uregulowanie spraw pomiędzy skarżącym a R.V., ale także konieczność rozwiązania problemu wynikającego z nieakceptowalnego zachowania R.V., które dotyczyło pozostałych uczniów. Organy nie podjęły żadnych środków w celu ochrony małoletnich pozostających pod opieką szkoły, zapewnienia specjalnego szkolenia dla nauczyciela oraz wszczęcia odpowiedniego postępowania. (§ 98-99)

• W ramach nadzoru pedagogicznego skoncentrowano się na sposobie prowadzenia przez R.V. lekcji matematyki, nie przeprowadzając dochodzenia ws. zbadania sytuacji związanych z domniemanymi nadużyciami. Przeprowadzoną ankietę należy uznać za niewiarygodną, z uwagi na fakt, że uczniowie wypełniali ją pod wpływem strachu przed nauczycielem. (§ 100)

• W niniejszej sprawie konieczne było podjęcie zdecydowanych działań w celu wyeliminowania uchybień w metodach nauczania przez R.V. Szkoła nie zareagowała również w żaden sposób na prośbę Skarżącego o przeniesienie go do innej klasy lub przydzielenie do jego klasy innego nauczyciela matematyki. (§ 101)

Kodeks Karny

,,W brzmieniu obowiązującym w danym czasie, art. 213 penalizował zaniedbywanie i złe traktowanie dziecka lub małoletniego. Dotyczyło to, między innymi, poważnego zaniedbania obowiązków wychowawczych (ust. 1) oraz bezpośredniego znęcania się (ust. 2).’’

[As applicable At the relevant time, in Article 213 proscribed neglect and ill-treatment of a child or minor. This related, inter alia, to a severe neglecting of duties in education (paragraph 1) and direct abuse (paragraph 2)]

Ustawa o edukacji w szkołach podstawowych i średnich

,,W sekcji 70 przewidziano aktywną ochronę uczniów przed wszelkimi formami nękania lub złego traktowania oraz nałożono na władze szkolne obowiązek zgłaszania takich zdarzeń właściwym organom’’

[Section 70 provided for the active protection of students from any form of harassment or ill-treatment and provided for the duty of school authorities to report such occurrences to the competent authorities]

Ustawa o zawodowym nadzorze pedagogicznym

,,Przewiduje zawodowy nadzór pedagogiczny jako ocenę wykonywania zadań dydaktycznych i upoważnia urzędnika sprawującego nadzór do wskazania środków, które należy podjąć w celu wyeliminowania stwierdzonych nieprawidłowości i zaniedbań’’

[Envisages professional pedagogical supervision as an assessment of the performance of teaching tasks, and authorises a supervising official to indicate the measures which need to be taken for the elimination of identified irregularities and omissions.]

Konwencja o Prawach Dziecka z 20 listopada 1989 r.

,,Konwencja wymaga, aby we wszystkich działaniach dotyczących dzieci na pierwszym miejscu było najlepsze zabezpieczenie interesów dziecka (art. 3). W odniesieniu do środków dyscypliny szkolnej stanowi ona, że Państwa-Strony muszą podjąć wszelkie właściwe środki w celu zapewnienia, aby dyscyplina szkolna była wymierzana w sposób odpowiadający godności ludzkiej dziecka i zgodny z tą Konwencją (art. 28 ust. 2).’’

[The Convention requires that in all actions concerning children, the best interests of the child must be a primary consideration (Article 3). With regard to measures of school discipline, it provides that States Parties must take all appropriate measures to ensure that school discipline is administered in a manner consistent with the child’s human dignity and in conformity with that Convention (Article 28(2)]

Rezolucja w sprawie praw dziecka z 22 lutego 2008 r.

,,52. potępia wszelkie formy przemocy wobec dzieci, w tym (…) przemoc psychiczną, psychologiczną (…) oraz inne okrutne, nieludzkie lub poniżające traktowanie (…) i wzywa państwa do wzmocnienia wysiłków na rzecz zapobiegania i ochrony dzieci przed wszelką tego rodzaju przemocą poprzez kompleksowe podejście oraz do opracowania wieloaspektowych i systematycznych ram, włączonych do krajowych procesów planowania, w celu reagowania na przemoc wobec dzieci; (…)”

[52. Condemns all forms of violence against children, including … mental, psychological … violence … and other cruel, inhuman or degrading treatment, … and urges States to strengthen efforts to prevent and protect children from all such violence through a comprehensive approach and to develop a multifaceted and systematic framework, which is integrated into national planning processes, to respond to violence against children; …]

Komentarz ogólny nr 13 (2011): Prawo dziecka do wolności od wszelkich form przemocy, z 18 kwietnia 2011 r

,,Termin „przemoc psychiczna” obejmuje maltretowanie psychiczne, znęcanie się psychiczne, znęcanie się słowne i znęcanie się emocjonalne lub zaniedbywanie, w tym obelgi, obrzucanie wyzwiskami, poniżanie, umniejszanie, ośmieszanie i ranienie uczuć dziecka. Komitet odnotował również następującą kwestię (pkt 17):

Komitet konsekwentnie podtrzymuje stanowisko, że wszelkie formy przemocy wobec dzieci, niezależnie od tego, jak lekkie, są nie do zaakceptowania. Wszystkie formy przemocy fizycznej lub psychicznej” nie pozostawiają miejsca na jakikolwiek poziom zalegalizowanej przemocy wobec dzieci. Częstotliwość, dotkliwość krzywdy i zamiar jej wyrządzenia nie są warunkami wstępnymi dla definicji przemocy. Państwa-strony mogą odnosić się do takich czynników w strategiach interwencji, aby umożliwić proporcjonalne reakcje w najlepszym interesie dziecka, ale definicje nie mogą w żaden sposób naruszać bezwzględnego prawa dziecka do godności ludzkiej oraz integralności fizycznej i psychicznej poprzez określanie niektórych form przemocy jako prawnie i/lub społecznie akceptowalnych.”

[The term “mental violence” encompasses psychological maltreatment, mental abuse, verbal abuse and emotional abuse or neglect, including insults, name-calling, humiliation, belittling, ridiculing and hurting a child’s feelings. The Committee also noted the following (paragraph 17):

The Committee has consistently maintained the position that all forms of violence against children, however light, are unacceptable. ‘All forms of physical or mental violence’ does not leave room for any level of legalized violence against children. Frequency, severity of harm and intent to harm are not prerequisites for the definitions of violence. States parties may refer to such factors in intervention strategies in order to allow proportional responses in the best interests of the child, but definitions must in no way erode the child’s absolute right to human dignity and physical and psychological integrity by describing some forms of violence as legally and/or socially acceptable.]

Nieefektywność działań; art. 8 EKPCz; molestowanie; nadużycia ze strony nauczyciela

http://hudoc.echr.coe.int/eng?i=001-209331