Izba

Zmiana kwalifikacji czynu na rozprawie apelacyjnej bezpośrednio poprzedzającej wydanie wyroku

Art. 6 ust. 1 EKPCz
„Każdy ma prawo do sprawiedliwego i publicznego rozpatrzenia jego sprawy w rozsądnym terminie przez niezawisły i bezstronny sąd ustanowiony ustawą przy rozstrzyganiu o jego prawach i obowiązkach o charakterze cywilnym albo o zasadności każdego oskarżenia w wytoczonej przeciwko niemu sprawie karnej. Postępowanie przed sądem jest jawne, jednak prasa i publiczność mogą być wyłączone z całości lub części rozprawy sądowej ze względów obyczajowych, z uwagi na porządek publiczny lub bezpieczeństwo państwowe w społeczeństwie demokratycznym, gdy wymaga tego dobro małoletnich lub gdy służy to ochronie życia prywatnego stron albo też w okolicznościach szczególnych, w granicach uznanych przez sąd za bezwzględnie konieczne, kiedy jawność mogłaby przynieść szkodę interesom wymiaru sprawiedliwości”

Art. 6 ust. 3 lit. a i lit. b EKPCz
„Każdy oskarżony o popełnienie czynu zagrożonego karą ma co najmniej prawo do:
a) niezwłocznego otrzymania szczegółowej informacji w języku dla niego zrozumiałym o istocie i przyczynie skierowanego przeciwko niemu oskarżenia;
b) posiadania odpowiedniego czasu i możliwości do przygotowania obrony”

Art. 7 EKPCz
„1. Nikt nie może być uznany za winnego popełnienia czynu polegającego na działaniu lub zaniechaniu działania, który według prawa wewnętrznego lub międzynarodowego nie stanowił czynu zagrożonego karą w czasie jego popełnienia. Nie będzie również wymierzona kara surowsza od tej, którą można było wymierzyć w czasie, gdy czyn zagrożony karą został popełniony.

2. Niniejszy artykuł nie stanowi przeszkody w sądzeniu i karaniu osoby winnej działania lub zaniechania, które w czasie popełnienia stanowiły czyn zagrożony karą według ogólnych zasad uznanych przez narody cywilizowane”

W 2005 r. zostało wszczęte postępowanie przygotowawcze przeciwko skarżącej, sędzi, która miała w sposób umyślny wydać niezgodny z prawem wyrok. Skarżąca uciekła z kraju. W 2006 r. sąd krajowy skazał ją na 2 lata pozbawienia wolności; wyrok ten został podtrzymany w apelacji. W 2007 r. uchylono art. 336 gruzińskiego k.k., na podstawie którego skarżąca została skazana. W 2009 r. skarżąca powróciła do kraju i została aresztowana. Skarżąca złożyła wówczas ponownie apelację.

Prokurator wniósł ostatecznie na rozprawie apelacyjnej o zmianę kwalifikacji na nadużycie funkcji (art. 332 gruzińskiego k.k.), twierdząc, że czyn w istocie nie został zdekryminalizowany, albowiem art. 332 pochłonął uchylony art. 336 k.k. Tego samego dnia sąd II instancji zaakceptował takie rozumowanie, przypisał oskarżonej czyn z art. 332 gruzińskiego k.k. (nadużycie funkcji) oraz wymierzył karę pozbawienia wolności w wymiarze 2 lat pozbawienia wolności.

• Nie jest rolą ETPCz zajmowanie się błędami w stosowaniu i wykładni prawa krajowego, o ile nie skutkują one „odmową sprawiedliwości” (denial of justice), dotyczącą postępowania sądowego jako całości (§ 28–29).

• Zmiana kwalifikacji czynu nie narusza art. 6 ust. 3 EKPCz, o ile oskarżony miał możliwość dostatecznej obrony (§ 30).

• W realiach sprawy nie można twierdzić, aby przepis kryminalizujący wydanie niezgodnego z prawem wyroku był lex specialis wobec przepisu kryminalizującego nadużycie funkcji, skoro obydwa te przepisy posługują się odmiennymi zestawami znamion. Taki argument strony rządowej należy odrzucić także ze względu na fakt, że sąd krajowy w ogóle nie porównał tych dwóch przepisów (§ 33).

• Zmiana kwalifikacji na rozprawie apelacyjnej i wydanie wyroku tego samego dnia w realiach sprawy doprowadziły do zaburzenia równości broni, albowiem obrona prawdopodobnie byłaby prowadzona inaczej wobec zarzuconego czynu o odmiennej kwalifikacji (§ 35–38).

Kodeks Karny Gruzji
– Art. 3 ust. 1
Ustawa karna dekryminalizująca czyn lub łagodząca ustawowy wymiar kary ma moc wsteczną. Ustawa karna kryminalizująca czyn lub zaostrzająca ustawowy wymiar kary nie ma mocy wstecznej.
[A criminal law that decriminalises an act or reduces a sentence shall have retroactive application. A criminal law that criminalises an act or introduces a heavier sentence, shall not have retroactive application.]

– Art. 332 ust. 1
Funkcjonariusz publiczny (lub osoba o równoważnym statusie), który nadużywa funkcji, działając na szkodę interesu publicznego w celu osiągnięcia korzyści osobistej (własnej lub cudzej) i w ten sposób znacząco narusza prawa osoby fizycznej lub prawnej lub interesy państwa, podlega karze grzywny lub pozbawienia wolności do lat 3 oraz zakazowi pełnienia funkcji publicznych do lat 3.
[Abuse of office by an official or person of equivalent status, to the detriment of public interests and in order to gain any personal benefit or privilege, or any benefit or privilege for another person, which has substantially affected the rights of a natural or legal person, or the legal interests of society or the State, shall be punishable by a fine or a term of up to three years’ imprisonment, and a bar on holding public office or engaging in professional activities for a period of up to three years.]

– Art. 336 ust. 1
Sędzia, który wydaje niezgodne z prawem orzeczenie podlega karze grzywny lub pozbawienia wolności od lat 4 do lat 6 oraz zakazowi pełnienia funkcji publicznych do lat 3.
[Delivery of an unlawful judgment or other court decision shall be punishable by a fine or prison term of four to six years, and a bar on holding public office or engaging in professional activities for a period of up to three years.]

Kodeks Postępowania Karnego Gruzji
– Art. 24 ust. 8
Jeżeli prokurator zmienia zarzuty w trakcie postępowania sądowego, jest on zobowiązany do przedstawienia nowych zarzutów w formie pisemnej.
[When amending charges in court, the prosecutor is obliged to submit a new formulation of charges in written form.]

– Art. 450
Sąd bada sprawę w granicach zarzutów (oskarżenia), chyba że prokurator zmienił zarzut na korzyść oskarżonego.
[The examination of a case in a court shall only be conducted within the scope of the charges brought against the accused, unless a prosecutor has amended a charge in favour of the accused.]

– Art. 540 ust. 2
Sąd odwoławczy nie może wyjść poza granice oskarżenia wyznaczone podczas postępowania przygotowawczego i postępowanie sądowe w pierwszej instancji.
[An appeal court may not to go beyond the scope of the charges brought against the defendant during the pre-trial investigation and maintained in the first-instance court proceedings.]

Zmiana kwalifikacji; prawo do obrony; granice oskarżenia; nadużycie uprawnień

http://hudoc.echr.coe.int/eng?i=001-197267