Izba

Różnice w dostępie do urlopu rodzicielskiego przez policjantów i policjantki

Art. 8 EKPCz
„1. Każdy ma prawo do poszanowania swojego życia prywatnego i rodzinnego, swojego mieszkania i swojej korespondencji.
2. Niedopuszczalna jest ingerencja władzy publicznej w korzystanie z tego prawa z wyjątkiem przypadków przewidzianych przez ustawę i koniecznych w demokratycznym społeczeństwie z
uwagi na bezpieczeństwo państwowe, bezpieczeństwo publiczne lub dobrobyt gospodarczy kraju, ochronę porządku i zapobieganie przestępstwom, ochronę zdrowia i moralności lub ochronę praw i wolności osób.”

Art. 14 EKPCz
„Korzystanie z praw i wolności wymienionych w niniejszej Konwencji powinno być zapewnione bez dyskryminacji wynikającej z takich powodów jak płeć, rasa, kolor skóry, język, religia, przekonania polityczne i inne, pochodzenie narodowe lub społeczne, przynależność do mniejszości narodowej, majątek, urodzenie bądź z jakichkolwiek innych przyczyn.”

Art. 6 ust. 1 EKPCz
„Każdy ma prawo do sprawiedliwego i publicznego rozpatrzenia jego sprawy w rozsądnym terminie przez niezawisły i bezstronny sąd ustanowiony ustawą przy rozstrzyganiu o jego prawach i obowiązkach o charakterze cywilnym albo o zasadności każdego oskarżenia w wytoczonej przeciwko niemu sprawie karnej. Postępowanie przed sądem jest jawne, jednak prasa i publiczność mogą być wyłączone z całości lub części rozprawy sądowej ze względów obyczajowych, z uwagi na porządek publiczny lub bezpieczeństwo państwowe w społeczeństwie demokratycznym, gdy wymaga tego dobro małoletnich lub gdy służy to ochronie życia prywatnego stron albo też w okolicznościach szczególnych, w granicach uznanych przez sąd za bezwzględnie konieczne, kiedy jawność mogłaby przynieść szkodę interesom wymiaru sprawiedliwości.”

Skarżący to mężczyźni, którzy zwrócili się do Trybunału w związku z okolicznościami zakończenia pracy w policji gdy nie mogli uzyskać urlopu rodzicielskiego. Wszyscy pracowali na stanowiskach co do których nie było wymagań dotyczących płci.

Pan Gruba pracował w policji drogowej. W 2009 roku poprosił przełożonego o udzielenie urlopu rodzicielskiego, którego nie otrzymał, ponieważ policjant mógł otrzymać urlop wyłącznie jeśli dziecko nie mogło być pod opieką matki. Sądy obu instancji oraz Sąd Najwyższy uznały, że skarżący podejmując się pracy w policji zgodził się na ograniczenie jego praw w związku z pełnieniem służby publicznej, a także, że ograniczenie możliwości brania urlopu rodzicielskiego przez policjantów wobec policjantek jest związane z ochroną interesu państwowego oraz uzasadnione, ponieważ kobiety są w wyjątkowej sytuacji związanej z macierzyństwem.

Pan Marintsev związany był z policją podatkową. Od 2009 roku również nieskutecznie ubiegał się o urlop rodzicielski, w tym na drodze sądowej. Został zwolniony z uwagi na utratę zdolności do pracy w policji.

Pan Mikhalyov pracował jako wewnętrzny audytor. W 2010 roku u jego żony zdiagnozowano chorobę wobec której zalecono jej, by nie dźwigała ciężarów większych niż 5 kg. Jego wniosek o urlop rodzicielski został dwukrotnie odrzucony, ponieważ nie dowiódł, że żona jest „kompletnie niezdolna” do zajmowania się dzieckiem. Również sądy uznały, że skarżący nie wykazał w jaki sposób dziecko pozbawione jest opieki matki. W międzyczasie został zwolniony za nieobecność w pracy.

Pan Morozov również związany był z policją podatkową, a jego żonie zalecono, by nie dźwigała ciężarów większych niż 5 kg. Jego wniosek został odrzucony ze względu na braki dowodowe, co potwierdziły sądy krajowe, zaś skarżący zwolniony z powodu nieobecności w pracy. Skarżący sprzeciwił się obecności prokuratora w postępowaniu cywilnym dotyczącym odmowy urlopu rodzicielskiego, co nie zostało jednak uwzględnione przez sądy.

• Ze względu na fundamentalne znaczenie zakazu dyskryminacji ze względu na płeć, koncepcja zrzeczenia się prawa niepoddawania się dyskryminacji poprzez zawarcie stosunku pracy w ramach pełnienia służby publicznej nie może być przyjęta, ponieważ byłaby sprzeczne z ważnym interesem publicznym. (§ 81)

• Istotne znaczenie miało zróżnicowanie prawa do urlopu rodzicielskiego wobec płci aniżeli funkcji pełnionej w strukturach policji, choć dla stanowisk nie istniały żadne szczególne kryteria związane z płcią. (§ 85)

• Sądy krajowe nie wskazały żadnych okoliczności popierających tezę, że ich obecność na urlopie rodzicielskim obniży operacyjność służb. Wobec tego nie miało miejsca ważenie prawa skarżących do nie bycia poddanym dyskryminacji w kontekście dostępu do urlopu rodzicielskiego wobec konieczności ochrony ciągłości działania policji. (§ 87)

• Obecność prokuratora w postępowaniu cywilnym może być uzasadniona w pewnych okolicznościach, na przykład w celu ochrony osób szczególnie wrażliwych, które, jak się zakłada, nie są w stanie chronić swoich interesów, w sprawach w których uchybienia dotykają wielu obywateli lub w przypadku, gdy konieczna jest konkretna ochrona aktywów lub interesów państwa. Jednak w przypadku braku szczególnego powodu, który uzasadniałby udział prokuratora w sprawie cywilnej, udział taki może naruszać zasadę równości broni. (§ 95)

• Samo powtórzenie argumentów jednostki policji przez prokuratora byłoby bez znaczenia, chyba że miało na celu wzmocnienie pozycji pozwanego i tym samym wpływanie na sąd. (§ 98)

Kodeks pracy z dnia 30 grudnia 2001 r.
Kodeks pracy stanowi, że kobiety mają prawo do tzw. „urlopu ciążowego i porodowego” (urlopu macierzyńskiego) 70 dni przed porodem i 70 dni po nim (art. 255). Dalej,
kobietom przysługuje trzyletni „urlop wychowawczy” (urlop rodzicielski). Z urlopu rodzicielskiego może skorzystać także w całości lub w części ojciec dziecka, jego/jej babcia, dziadek, opiekun lub jakikolwiek krewny, który faktycznie zajmuje się dzieckiem. Osoba przebywająca na urlopie wychowawczym zachowuje swoje stanowisko pracy. Okres urlopu rodzicielskiego wlicza się do stażu pracy (art. 256).
[„The Labour Code of 30 December 2001 provides that women are entitled to a so-called <> (maternity leave) of 70 days before the childbirth and 70 days after it (Article 255). Further, women are entitled to a three-year <> (parental leave). Parental leave may also be taken in full or in part by the father of the child, his/her grandmother, grandfather, a guardian or any relative who is actually taking care of the child. The person on parental leave retains his/her employment position. The period of parental leave is counted for seniority purposes (Article 256).„]

Rozporządzenie nr. 4202-1 z dnia 23 grudnia 1992 r. o służbie w agencjach Ministerstwa Spraw Wewnętrznych Federacji Rosyjskiej (obowiązujące do 1 stycznia 2012 r.)
Rozporządzenie wskazywało, że pracownicy tych agencji byli uprawnieni do urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego zgodnie z obowiązującymi przepisami (sekcja 45). Pracownicom tych agencji, które były w ciąży lub wychowywały dzieci, a także męskiemu personelowi wychowującemu dzieci pozostawione bez opieki macierzyńskiej (w przypadku śmierci matki, odebrania władzy rodzicielskiej, przewlekłej choroba lub innych sytuacjach, w których dzieci były bez opieki macierzyńskiej), przysługiwały świadczenia socjalne gwarantowane przez ustawy reszcie ludności. (sekcja 54).
[„Regulation no. 4202-1 of 23 December 1992 on service in the agencies of the Ministry of the Interior of the Russian Federation (in force until 1 January 2012) provided that personnel of such agencies were entitled to maternity and parental leave in accordance with the laws in force (section 45). Female personnel of those agencies who were pregnant or were bringing up children, as well as male personnel bringing up children left without maternal care (in the event of the mother’s death, withdrawal of parental authority, lengthy illness or other situations where the children were without maternal care), were entitled to social benefits guaranteed by laws and other legal acts to such categories of the population of the Russian Federation (section 54).”]

Dyskryminacja; służba publiczna; urlop rodzicielski; policja; równość broni; prokurator

http://hudoc.echr.coe.int/eng?i=001-210864