Izba

Tajemnica dziennikarska a prawo do odmowy składania zeznań

Art. 10 EKPCz

„1. Każdy ma prawo do wolności wyrażania opinii. Prawo to obejmuje wolność posiadania poglądów oraz otrzymywania i przekazywania informacji i idei bez ingerencji władz publicznych i bez względu na granice państwowe. Niniejszy przepis nie wyklucza prawa Państw do poddania procedurze zezwoleń przedsiębiorstw radiowych, telewizyjnych lub kinematograficznych.
2. Korzystanie z tych wolności pociągających za sobą obowiązki i odpowiedzialność może podlegać takim wymogom formalnym, warunkom, ograniczeniom i sankcjom, jakie są przewidziane przez ustawę i niezbędne w społeczeństwie demokratycznym w interesie bezpieczeństwa państwowego, integralności terytorialnej lub bezpieczeństwa publicznego ze względu na konieczność zapobieżenia zakłóceniu porządku lub przestępstwu, z uwagi na ochronę zdrowia i moralności, ochronę dobrego imienia i praw innych osób oraz ze względu na zapobieżenie ujawnieniu informacji poufnych lub na zagwarantowanie powagi i bezstronności władzy sądowej.”

Skarżąca jest dziennikarką. W 2012 roku opublikowała tekst „Z wizytą u dilera” w regionalnym dzienniku, w którym opisywała szczegóły działalności bohatera tekstu. Tytułowy diler od kilku lat zarabiał na swoim interesie ok. 11 tys. euro rocznie. W reakcji na tekst, prokuratura wszczęła dochodzenie w sprawie naruszenia przepisów karnych ustawy o środkach odurzających. Skarżąca odmówiła zeznań, w czym trybunał kantonalny przychylił się do jej argumentacji, wskazując na prawo do ochrony tajemnicy dziennikarskiej. W 2014 roku Trybunał federalny uznał, że skarżąca nie mogła odmówić składania zeznań, ponieważ interes publiczny w ściganiu przestępstwa przeważał nad interesem prywatnym w postaci ochrony źródeł swoich informacji.

• Aby stwierdzić konieczność ujawnienia źródła przez dziennikarza, nie wystarcza stwierdzenie, że bez jego zeznań niemożliwe jest dalsze prowadzenie postępowania karnego. By zdecydować o konieczności „zapobieżenia przestępstwu” należy mieć na uwadze wagę czynu będącego u źródeł postępowania. (§ 38)

• Oceny konieczności uchylenia tajemnicy dziennikarskiej należy dokonywać w odniesieniu do konkretnych okoliczności sprawy. (§ 41)

Kodeks postępowania karnego (ustawa nr RS 312.0)
-Artykuł 172
“1. Osoby, które w charakterze zawodowym biorą udział w publikacji informacji w części redakcyjnej czasopism i ich współpracownicy mogą odmówić złożenia zeznań co do tożsamości autora, a także na temat treści i źródła ich informacji.
2. Muszą zeznawać:
(…)
b. gdy w przypadku braku ich zeznań jedno z poniższych przestępstw nie może zostać
wyjaśnione lub oskarżonego o takie przestępstwo nie można było zatrzymać:
(…)
4. przestępstwo w rozumieniu art. 19, ust. 2 ustawy z dnia 3 października 1951 r. o substancjach odurzających”
[1. Les personnes qui, à titre professionnel, participent à la publication
d’informations dans la partie rédactionnelle d’un média à caractère périodique et leurs
auxiliaires peuvent refuser de témoigner sur l’identité de l’auteur ainsi que sur le
contenu et la source de leurs informations.
2. Ils doivent témoigner:
(…)
b. lorsque, à défaut de leur témoignage, une des infractions suivantes ne pourrait être
élucidée ou que le prévenu d’une telle infraction ne pourrait être appréhendé :
(…)
4. une infraction au sens de l’art. 19, al. 2, de la loi du 3 octobre 1951 sur les
stupéfiants.]

Ustawa federalna o środkach odurzających i substancjach psychotropowych (nr RS 812.121)
– Artykuł 19
„2. Sprawca podlega karze pozbawienia wolności na co najmniej rok, sankcję tę można połączyć z karą finansową:
a. jeśli wie, że przestępstwo może bezpośrednio lub pośrednio zagrażać zdrowiu wielu ludzi;
b. jeśli działa jako członek gangu utworzonego w celu zaangażowania się w systematyczny nielegalny handel narkotykami;
c. jeśli angażuje się w handel zawodowo i w ten sposób osiąga znaczny zysk;
d. jeśli z zawodu oferuje, sprzedaje lub w jakikolwiek inny sposób pozwala na to osobom trzecim dostęp do narkotyków w miejscach przeznaczonych głównie do edukacji
małoletnich lub w ich bezpośrednim sąsiedztwie.”
[2. L’auteur de l’infraction est puni d’une peine privative de liberté d’un an au moins, cette sanction pouvant être cumulée avec une peine pécuniaire :
a. s’il sait ou ne peut ignorer que l’infraction peut directement ou indirectement
mettre en danger la santé de nombreuses personnes;
b. s’il agit comme membre d’une bande formée pour se livrer de manière
systématique au trafic illicite de stupéfiants ;
c. s’il se livre au trafic par métier et réalise ainsi un chiffre d’affaires ou un gain
important ;
d. si, par métier, il propose, cède ou permet de toute autre manière à des tiers d’avoir accès à des stupéfiants dans les lieux de formation principalement réservés aux mineurs ou dans leur périmètre immédiat.]

Orzeczenie Trybunału federalnego z 11 maja 2006 (ATF 132 I 181)
Trybunał federalny stwierdził w nim, że ustawodawca nie stworzył koherentnego katalogu wyjątków od zasady ochrony tajemnicy dziennikarskiej w prawie karnym. Katalog ten nie oznacza, że dziennikarz musi ujawnić swoje źródła w każdej sprawie do której zastosowanie może mieć dyspozycja tego przepisu.
[le tribunal estima que le législateur n’était pas parvenu à formuler un catalogue d’exceptions
cohérent sur le plan systématique. Néanmoins, il est important que les journalistes puissent assurer une discrétion absolue à leurs informateurs, ce qui ne serait pas possible si la protection assurée dépendait du résultat incertain d’une pesée des intérêts effectuée par un juge. L’objectif de la norme consiste donc à assurer la sécurité juridique aux journalistes ; par conséquent, la disposition n’exige pas que le professionnel des médias doive dévoiler ses sources dans chaque cas relevant du catalogue d’exceptions.]

Tajemnica dziennikarska; składanie zeznań; handel narkotykami; ochrona informatora; media

http://hudoc.echr.coe.int/eng?i=001-204938