Izba

Zasada równości broni

Art. 5 ust. 4 EKPCz
„4. Każdy, kto został pozbawiony wolności przez zatrzymanie lub aresztowanie, ma prawo odwołania się do sądu w celu ustalenia bezzwłocznie przez sąd legalności pozbawienia wolności i zarządzenia zwolnienia, jeżeli pozbawienie wolności jest niezgodne z prawem.”

Art. 6 ust. 1 EKPCz
„1. Każdy ma prawo do sprawiedliwego i publicznego rozpatrzenia jego sprawy w rozsądnym terminie przez niezawisły i bezstronny sąd ustanowiony ustawą przy rozstrzyganiu o jego prawach i obowiązkach o charakterze cywilnym albo o zasadności każdego oskarżenia w wytoczonej przeciwko niemu sprawie karnej. Postępowanie przed sądem jest jawne, jednak prasa i publiczność mogą być wyłączone z całości lub części rozprawy sądowej ze względów obyczajowych, z uwagi na porządek publiczny lub bezpieczeństwo państwowe w społeczeństwie demokratycznym, gdy wymaga tego dobro małoletnich lub gdy służy to ochronie życia prywatnego stron albo też w okolicznościach szczególnych, w granicach uznanych przez sąd za bezwzględnie konieczne, kiedy jawność mogłaby przynieść szkodę interesom wymiaru sprawiedliwości.”

Wobec Skarżącego zostały wydane trzy nakazy zatrzymania przez właściwe sądy odpowiednio w czerwcu 2004 r., grudniu 2004 r. i październiku 2007 r. Od ostatniego postanowienia jest nieprzerwanie przetrzymywany. W 2016 r. mężczyzna wystąpił do Społecznej Komisji Obrony (dalej: Komisja) o pilne stwierdzenie, że jego aresztowanie było bezprawne, oraz o nakazanie jego natychmiastowego zwolnienia, jednak organ uznał się za niekompetentny do badania legalności lub celowości decyzji o aresztowaniu i podtrzymał umieszczenie Skarżącego.

Mężczyzna zaskarżył decyzję Komisji do Sądu Kasacyjnego, zarzucając naruszenie art. 6 ust. 1 Konwencji. Przed Sądem Kasacyjnym odbyła się rozprawa, na której Rzecznik Generalny przedstawił swoją opinię ustnie. Orzeczeniem wydanym tego samego dnia Sąd Kasacyjny oddalił apelację Skarżącego, stwierdzając, że prawo do rzetelnego procesu sądowego i prawo do skutecznego środka odwoławczego przed sądem nie obejmują prawa do poddania kontroli Komisji zgodności z prawem lub zasadności prawomocnych orzeczeń sądowych nakazujących zatrzymanie. Sąd Kasacyjny uznał również, że opinia Rzecznika Generalnego Sądu Kasacyjnego w jego sprawie nie została mu przekazana w przewidzianym prawem terminie i wywnioskował z ustnego charakteru tej opinii, że Rzecznik Generalny omówił sprawę z doradcą-sprawozdawcą przed rozprawą publiczną, być może w celu wspólnego przygotowania wyroku, który ma zostać wydany, na podstawie projektu wyroku sporządzonego przez doradcę-sprawozdawcę.

• Zasada równości broni nie może być powoływana w sprawie takiej jak niniejsza, w której żaden oskarżyciel ani inna strona przeciwna nie była stroną w postępowaniu przed Sądem Kasacyjnym. Powołana przez Skarżącego okoliczność, że Rzecznik Generalny w Sądzie Kasacyjnym nie jest członkiem centrali Sądu Kasacyjnego, nie jest wystarczająca do wykazania, w jaki sposób powinien on jednocześnie być uznany za jego przeciwnika w postępowaniu kasacyjnym, co jest warunkiem koniecznym do podniesienia zarzutu naruszenia równości broni. (§44)

• Projekt wyroku sporządzony przez doradcę-sprawozdawcę, będącego członkiem składu orzekającego właściwego do rozpoznania sprawy, nie jest dokumentem sporządzonym przez stronę i mogącym mieć wpływ na orzeczenie sądowe, lecz elementem sporządzonym wewnątrz sądu w ramach procesu przygotowywania ostatecznego orzeczenia. W związku z tym taki wewnętrzny dokument roboczy sądu, objęty tajemnicą, nie może podlegać zasadzie kontradyktoryjności. (§46)

• Skarżący nie przedstawił żadnego dowodu rzeczowego na poparcie twierdzenia, że Sąd Kasacyjny zapoznał się z uwagami Rzecznika Generalnego przed rozprawą lub że podjął decyzję przed publicznym przedstawieniem tych uwag na tej rozprawie. Należy zatem uznać, że zarówno Skarżący, jak i Sąd Kasacyjny oraz publiczność odkryli na rozprawie znaczenie i treść opinii przedstawionej ustnie przez Rzecznika Generalnego na podstawie przygotowanego przez niego memorandum. Wynika z tego, że Skarżący nie może skutecznie powoływać się na to, że znalazł się w wyraźnie niekorzystnej sytuacji w stosunku do kogokolwiek innego, ponieważ nie został poinformowany o uwagach Rzecznika Generalnego przed rozprawą publiczną. (§50-51)

• Skarżący miał możliwość ustosunkowania się do ustnych oświadczeń prokuratury, albo poprzez przedstawienie swoich uwag ustnie na rozprawie, albo poprzez złożenie wniosku o odroczenie rozprawy lub o zezwolenie na złożenie notatki na naradę w określonym terminie. Skarżący nie wykazał, w jaki sposób uniemożliwiono mu skorzystanie z tej możliwości w okolicznościach niniejszej sprawy. (§52)

Kodeks sądowy

-art. 141

,,Prokurator przy Sądzie Kasacyjnym nie wszczyna postępowania publicznego, z wyjątkiem sytuacji, gdy wnosi skargę, której orzeczenie jest przypisane Sądowi Kasacyjnemu”. Wynika z tego, że co do zasady, z wyjątkiem rzadkich sytuacji, w których sąd kasacyjny orzeka jako sędzia merytoryczny, prokurator w sądzie kasacyjnym nie jest stroną postępowania kasacyjnego. Pełni on, przy zachowaniu pełnej niezależności, funkcje doradcy Sądu Kasacyjnego.”

[Le procureur général près la Cour de cassation n’exerce pas l’action publique, sauf lorsqu’il intente une action dont le jugement est attribué à la Cour de cassation ». Il en découle qu’en règle, à l’exception des rares hypothèses dans lesquelles la Cour de cassation statue comme juge du fond, le ministère public près la Cour de cassation n’est pas partie à l’instance en cassation. Il exerce, en toute indépendance, les fonctions de conseiller de la Cour de cassation]

-art. 142

,,Prokurator jest wspomagany przez pierwszego rzecznika generalnego i rzeczników generalnych, którzy wykonują swoje funkcje pod jego nadzorem i kierownictwem”

[Le procureur général est assisté par un premier avocat général et des avocats généraux qui exercent leurs fonctions sous sa surveillance et sa direction]

-art. 180

,,La Cour de cassation et le parquet près cette Cour constituent ensemble une entité judiciaire séparée”

[Sąd Kasacyjny i prokuratura przy tym sądzie stanowią razem odrębną jednostkę sądowniczą]

Prawo do rzetelnego procesu; art. 6 EKPCz; aresztowanie; projekt wyroku

http://hudoc.echr.coe.int/eng?i=001-209997