Izba

Nieefektywność i przewlekłość postępowania prowadzonego przez organy państwowe ws. umożliwienia ojcu kontaktowania się z dzieckiem

Art. 8 EKPCz
„1. Każdy ma prawo do poszanowania swojego życia prywatnego i rodzinnego, swojego mieszkania i swojej korespondencji.
2. Niedopuszczalna jest ingerencja władzy publicznej w korzystanie z tego prawa z wyjątkiem przypadków przewidzianych przez ustawę i koniecznych w demokratycznym społeczeństwie z uwagi na bezpieczeństwo państwowe, bezpieczeństwo publiczne lub dobrobyt gospodarczy kraju, ochronę porządku i zapobieganie przestępstwom, ochronę zdrowia i moralności lub ochronę praw i wolności osób.”

Skarżący wraz z C.C. zawarli ugodę ws. zawarcia separacji, zgodnie z której postanowieniami, ich syn (M.) miał pozostawać w każdorazowym miejscu zamieszkania matki. Po kilku miesiącach C.C. zawiadomiła jeden z organów państwowych, że ma wątpliwości co do prawidłowości relacji Skarżącego i syna. Psycholog podzielił obawy zgłoszone przez matkę małoletniego. Miejscowy prokurator wszczął przeciwko Skarżącemu postępowanie ws. wykorzystywania seksualnego dziecka. Przeprowadzone dochodzenie wykazało, że od czasu separacji, małoletni nie miał żadnego kontaktu ze Skarżącym. Matka wystąpiła do sądu, aby zawiesić spotkania syna z ojcem i powołać biegłego psychologa. Zgodnie z treścią sporządzonej ekspertyzy, relacja między C.C. a dzieckiem była dysfunkcyjna m.in. z uwagi na fakt, że to matka C.C. wykonywała wszystkie obowiązki rodzicielskie, a sama C.C. utwierdzała dziecko w przekonaniu, że Skarżący się nad nim znęcał. Małoletni nie potrafił umotywować swojej odmowy widywania się z ojcem. Biegły wniósł o zarządzenie terapii i wyznaczenie pedagoga, który odwiedzałby M. w celach kontrolnych oraz rozważył wznowienie kontaktu ze Skarżącym. Po obserwacji służby socjalne stwierdziły istnienie potrzeby pilnej interwencji, ponieważ program wychowawczy nie mógł być efektywnie prowadzony, z uwagi na trudności stwarzane przez matkę. Sąd nie podjął żadnych czynności w tej sprawie.

Podczas czynności wysłuchania, dziecko oświadczyło, że ojciec źle je traktuje, mimo tego, że nie miało z nim kontaktu od 3 lat. Sąd zarządził badanie psychologiczne dziecka oraz obojga rodziców, a także zwrócił się do biegłego o wskazanie, jakie rozwiązanie opiekuńcze jest najlepsze dla małoletniego. Psycholog potwierdził wnioski zawarte w poprzednich opiniach i stwierdził, że M. uznaje za swojego rodzica jedynie C.C. Biegły zalecił, aby w celu zabezpieczenia równowagi psychicznej dziecka, zostało ono umieszczone z matką w placówce terapeutycznej, a jeśli w ciągu sześciu miesięcy od złożenia opinii przez biegłego nie uda się wznowić kontaktu ojca z dzieckiem, wówczas opiekę nad dzieckiem należy powierzyć rodzinie zastępczej, która mogłaby czasowo pomóc dziecku w zbliżeniu się do ojca. Sąd wydał postanowienie zgodne z zaleceniami psychologa.

Z uwagi na ciągły stan zagrożenia dobra dziecka, sąd stwierdził, że mimo 5 lat od wszczęcia postępowania i podjętych działaniach, sytuacja dziecka nadal zagraża jego dobru, ponieważ matka dziecka ciągle dąży do wyeliminowania ojca z życia dziecka i zacieśnia między nią a synem szkodliwą symbiotyczną więź, która uniemożliwia dziecku rozwinięcie niezależnej osobowości. W związku z tym nakazał służbom socjalnym umieszczenie dziecka z matką w placówce oraz przeprowadzenie psychoterapii u obojga. Sąd apelacyjny zmienił postanowienie wydane w niższej instancji i postanowił, że dziecko powinno nadal mieszkać z C.C. Ustalił także, że Skarżący mógł spotykać się z dzieckiem, pod warunkiem że wyrazi ono chęć widzenia się z nim.

• W sytuacji, gdy między rodzicami dziecka istnieje tak duży konflikt, że uniemożliwia wspólne podejmowanie decyzji co do kontaktów małoletniego z jednym z nich, na organach państwowych ciąży obowiązek podjęcia środków mających za zadanie utrzymanie więzi rodzinnej między dzieckiem i, pozbawionym z nim kontaktu, rodzicem. W niniejszej sprawie, sądy krajowe nie podjęły odpowiednich środków w celu stworzenia warunków niezbędnych do pełnej realizacji prawa ojca do kontaktów z dzieckiem. (§77)

• Przy wydawaniu orzeczenia mającego wpływ na prawa gwarantowane przez art. 8 Konwencji wymagana jest większa staranność i szybkość postępowania. Sprawa Skarżącego powinna zostać rozpoznana bezwłocznie, ponieważ upływ czasu może prowadzić do nieodwracalnych skutków dla relacji ojca z dzieckiem, szczególnie, gdy sytuacja dotyczy bardzo małego dziecka. (§78, §82)

• Postępowanie w niniejszej sprawie trwało około siedem lat. Organy przez długi czas nie podejmowały żadnych działań przeciwko C.C., pomimo ekspertyz, które zwracały uwagę na jej szkodliwe zachowanie wobec dziecka i Skarżącego. Wydane po kilku latach postanowienie sądu nie zostało wykonane. (§79)

• Sąd, mimo wniosków złożonych przez służby socjalne ws. pilnego wysłuchania dziecka i podjęcia środków mających za zadanie ochronić małoletniego, nie podjął działania w sposób niezwłoczny. (§81)

Kodeks Cywilny
-art. 330
,,Sąd może pozbawić praw rodzicielskich, jeżeli rodzice nie wykonują lub zaniedbują obowiązki wynikające z ich władzy rodzicielskiej albo nadużywają władzy z tym związanej, wyrządzając dziecku poważną szkodę.
W takim przypadku sąd może, jeżeli istnieją ku temu poważne podstawy, zarządzić usunięcie dziecka z domu rodzinnego.”
[,,The court may declare parental rights forfeit if the parents do not perform or neglect the obligations inherent in their parental role or abuse the powers related thereto, causing serious detriment to the child.
In such an eventuality, the court may, if there are serious grounds for so doing, order the child’s removal from the family home.”]
-art. 333
,,Jeśli postępowanie jednego lub obojga rodziców nie powoduje utraty ich praw rodzicielskich na podstawie art. 330, ale jest szkodliwe dla dziecka, sąd może zastosować wszelkie środki odpowiednie do okoliczności, a nawet zarządzić usunięcie dziecka z domu rodzinnego lub usunięcie rodzica lub partnera, który źle traktował dziecko lub znęcał się nad nim. Środki te mogą być odwołane w każdym czasie.”
[,,Where the conduct of one or both parents is not such as to give rise to their parental rights being declared forfeit under Article 330, but is nonetheless detrimental to the child, the court may adopt any measure that is appropriate in the circumstances and may even order the child’s removal from the family home or the removal of the parent or partner who has been ill‑treating or abusing the child. These measures may be revoked at any time.”]
-art 337 §1 i §2
,,Małoletnie dziecko ma prawo do utrzymywania stałego i zrównoważonego kontaktu z każdym z rodziców, do otrzymywania opieki, wychowania i moralnej pomocy od obojga rodziców oraz do utrzymywania stałych kontaktów ze wstępnymi i powinowatymi każdego z rodziców. Zgodnie z ustępem drugim tego samego artykułu, aby osiągnąć cel wskazany w ustępie pierwszym, w postępowaniu, o którym mowa w art. 337 Kodeksu cywilnego, sędzia podejmuje środki dotyczące zstępnych, mając na względzie wyłącznie ich interesy moralne i materialne. Sędzia przyznaje małoletnim dzieciom pierwszeństwo możliwości pozostawania pod opieką obojga rodziców, a w przeciwnym razie decyduje, komu dzieci zostaną powierzone, oraz określa czas i sposób ich obecności przy każdym z rodziców, jak również zakres i sposób, w jaki każde z rodziców przyczynia się do utrzymania, opieki, kształcenia i wychowania dzieci. Sędzia może zmodyfikować ustalenia dotyczące opieki nad dzieckiem i wziąć pod uwagę różne porozumienia zawarte między stronami.
Sędzia orzekający w sprawach merytorycznych jest właściwy do wykonania decyzji w sprawie ustalenia opieki nad dzieckiem i może również interweniować z urzędu w przypadku pieczy zastępczej. W tym celu prokurator przesyła sędziemu opiekuńczemu kopię decyzji o umieszczeniu w pieczy zastępczej.”
[L’enfant mineur a le droit d’entretenir une relation équilibrée et continue avec chacun de ses parents, de recevoir des soins, une éducation et une assistance morale de la part de ses deux parents et d’entretenir des relations significatives avec les ascendants et les parents de chaque branche parentale. D’après le deuxième alinéa du même article, pour atteindre le but indiqué au premier alinéa, dans les procédures visées à l’article 337 bis du code civil, le juge adopte les mesures relatives aux descendants en se référant exclusivement à leurs intérêts moraux et matériels. Le juge donne priorité pour les enfants mineurs à la possibilité de rester sous la garde des deux parents, ou, à défaut, il décide à qui les enfants doivent être confiés et détermine le moment et les modalités de présence auprès de chaque parent, ainsi que la mesure et les modalités selon lesquelles chacun des parents doit contribuer à l’entretien, aux soins, à l’éducation et à l’instruction des enfants. Le juge peut modifier les modalités de garde et prendre acte des différents accords intervenus entre les parties.
Le juge du fond est compétent pour la mise en œuvre des décisions relatives aux modalités de garde et peut intervenir également d’office en cas de placement familial. À cet effet, une copie de la décision de placement est envoyée par le procureur de la République au juge des tutelles.]
-art. 709
,,Sędzia jest również właściwy do rozstrzygania wszelkich sporów powstałych między rodzicami, dotyczących wykonywania władzy rodzicielskiej lub ustaleń dotyczących opieki.
Sędzia wzywa strony i podejmuje odpowiednie środki. W przypadku poważnego nieprzestrzegania przepisów lub działań, które w jakikolwiek sposób szkodzą dziecku lub zakłócają prawidłowe funkcjonowanie ustaleń dotyczących opieki nad nim, sąd może zmienić obowiązujące środki i może, nawet łącznie:
1. ostrzec rodzica, który nie wywiązuje się z umowy;
2. zasądzić od jednego z rodziców odszkodowania za szkody wyrządzone dziecku
3. zasądzić od jednego z rodziców odszkodowania na rzecz drugiego ;
4. zasądzić od rodzica, który nie wywiązuje się ze swoich obowiązków, administracyjną karę pieniężną w minimalnej wysokości 75 euro i maksymalnej 5.000 euro (…)’’
[Le juge est également compétent pour trancher tout litige survenant entre parents au sujet de l’exercice de la responsabilité parentale ou des modalités de garde.
Le juge convoque les parties et prend les mesures appropriées. En cas de non- respect grave ou d’actes qui, de quelque manière que ce soit, portent préjudice à l’enfant ou entravent le bon déroulement des modalités de garde, le tribunal peut modifier les mesures en vigueur et peut, même conjointement :
1. avertir le parent défaillant ;
2. condamner l’un des parents à verser à l’enfant une indemnité au titre de dommages-intérêts ;
3. condamner l’un des parents à verser une indemnité à l’autre ;
4. condamner le parent défaillant à payer une sanction administrative pécuniaire, d’un minimum de 75 euros et d’un maximum de 5 000 euros (…)]

Prawo do poszanowania życia prywatnego; art. 8 EKPCz; dobro dziecka; przewlekłość i nieefektywność postępowania; kontakt z dzieckiem

http://hudoc.echr.coe.int/eng?i=001-209359