Izba

Wymiar proceduralny prawa do rzetelnego procesu sądowego

Art. 6 EKPCz

„1. Każdy ma prawo do sprawiedliwego i publicznego rozpatrzenia jego sprawy w rozsądnym terminie przez niezawisły i bezstronny sąd ustanowiony ustawą przy rozstrzyganiu o jego prawach i obowiązkach o charakterze cywilnym albo o zasadności każdego oskarżenia w wytoczonej przeciwko niemu sprawie karnej. Postępowanie przed sądem jest jawne, jednak prasa i publiczność mogą być wyłączone z całości lub części rozprawy sądowej ze względów obyczajowych, z uwagi na porządek publiczny lub bezpieczeństwo państwowe w społeczeństwie demokratycznym, gdy wymaga tego dobro małoletnich lub gdy służy to ochronie życia prywatnego stron albo też w okolicznościach szczególnych, w granicach uznanych przez sąd za bezwzględnie konieczne, kiedy jawność mogłaby przynieść szkodę interesom wymiaru sprawiedliwości.

2. Każdego oskarżonego o popełnienie czynu zagrożonego karą uważa się za niewinnego do czasu udowodnienia mu winy zgodnie z ustawą.

3.Każdy oskarżony o popełnienie czynu zagrożonego karą ma co najmniej prawo do:
a) niezwłocznego otrzymania szczegółowej informacji w języku dla niego zrozumiałym o istocie i przyczynie skierowanego przeciwko niemu oskarżenia;
b) posiadania odpowiedniego czasu i możliwości do przygotowania obrony;
c) bronienia się osobiście lub przez ustanowionego przez siebie obrońcę, a jeśli nie ma wystarczających środków na pokrycie kosztów obrony – do bezpłatnego korzystania z pomocy obrońcy wyznaczonego z urzędu, gdy wymaga tego dobro wymiaru sprawiedliwości;
d) przesłuchania lub spowodowania przesłuchania świadków oskarżenia oraz żądania obecności i przesłuchania świadków obrony na takich samych warunkach jak świadków oskarżenia;
e) korzystania z bezpłatnej pomocy tłumacza, jeżeli nie rozumie lub nie mówi językiem używanym w sądzie”

12.09.2002 r. Skarżący potrącił pieszego przechodzącego przez przejście dla pieszych. Po tym jak ambulans przetransportował poszkodowanego do szpitala, Skarżący opuścił miejsce zdarzenia. Nie czekał na przyjazd Policji.

Poszkodowany zmarł tego samego dnia na skutek obrażeń odniesionych wskutek uderzenia przez samochód Skarżącego, co zostało wyjaśnione na etapie postępowania przygotowawczego.

W szpitalu, późnym popołudniem, Skarżący chciał dowiedzieć się jaki jest stan zdrowia poszkodowanego. Funkcjonariusz Policji znajdujący się w szpitalu w celu zebrania dowodów zeznał, że Skarżący przyznał się do „przypadkowego potrącenia poszkodowanego”, a także zabrał funkcjonariusza na miejsce zdarzenia. Zdaniem funkcjonariusza przeprowadzono wizję lokalną, chociaż na żadnych związanych z nią dokumentach nie widnieje podpis Skarżącego.

Wieczorem, Skarżący złożył oficjalne wyjaśnienia, w których stwierdza, że potrącił poszkodowanego gdy ten znajdował się na pasach dla pieszych. Na końcu dokumentu znajdowała się notatka stwierdzająca, że Skarżący został zaznajomiony z treścią art. 63 Konstytucji Ukrainy.

Skarżący podnosił w sądzie pierwszej instancji, że nie miał swoich okularów przez co nie widział dokładnie jaki dokument podpisał. Wskazał również, że notatka została spisana innym atramentem, co sugeruje jej późniejsze dopisanie.

31.07.2003 r. sąd pierwszej instancji nakazał przeprowadzenie dodatkowych czynności z zakresu postępowania przygotowawczego, w tym przesłuchanie naocznych świadków.

04.07.2006 r. w wyniku zmiany składu sądu, postępowanie zostało przeprowadzone od początku. Skarżący wskazywał na brak dowodów uprawdopodabniających popełnienie przez niego czynu. Nie przyznał się do winy.

12.05.2008 r. Skarżący złożył na ręce sądu pełnomocnictwo procesowe dla I. i P., którzy nie posiadali jednak niezbędnych zezwoleń do prowadzenia obrony w sądzie karnym. Sąd stwierdził, że nie mogą oni reprezentować Skarżącego. Ten natomiast wniósł apelację twierdząc, że decyzja sądu ogranicza jego prawo do sprawiedliwego procesu.

26.08.2008 r. Sąd drugiej instancji utrzymał w mocy decyzję pierwszej instancji.

W kwestii sprawiedliwości postępowania:

• Jeżeli dokument, co do którego stwierdzono, że nie jest dopuszczalnym dowodem i zostaje następnie usunięty z akt sprawy, a mimo to odgrywał rolę w kształtowaniu poglądu sądu, to sam fakt usunięcia z akt nie uzdrawia nieprawidłowości proceduralnych. (§ 66)

• Jednak oparcie się w sposób pośredni na niedopuszczalnym dowodzie nie wpłynęło w tej sprawie na sprawiedliwość procesu. (§ 74)

• W świetle braku dowodów na zastosowanie przemocy fizycznej lub psychicznej nie sposób odnieść się co do twierdzenia Skarżącego, że treść jego wyjaśnienia została w jakikolwiek sposób wymuszona. (§ 71)

W kwestii długości postępowania:

• Ewentualna przewlekłość postępowania musi być badana przez pryzmat poszczególnej sprawy. (§ 81)

• Zważywszy na niski stopień skomplikowania sprawy okres ponad 4 lat jest w sposób oczywiście nieadekwatny i narusza prawo Skarżącego do rozpatrzenia jego sprawy w rozsądnym terminie. (§ 86)

Konstytucja Ukrainy
-Art. 59
Każdy ma prawo do pomocy prawnej. W przypadkach określonych przez prawo jest ona nieodpłatna. Każdy ma prawo do wyboru obrońcy.
[Everyone has the right to legal assistance. Such assistance is provided free of charge in cases provided for by law. Everyone is free to choose the defender of his or her rights]
– Art. 63
Nikt nie może ponosić odpowiedzialności za odmowę złożenia zeznań lub wyjaśnień w sprawie, która dotyczy go bezpośrednio lub dotyczy członków jego rodziny. Podejrzany, oskarżony lub obrońca mają prawo przygotowania obrony.
[A person shall not bear responsibility for refusing to testify or to explain anything about himself or herself, members of his or her family or close relatives in the degree determined by law. A suspect, an accused, or a defendant shall have the right to mount a defence]

Art. 6 EKPCz; prawo do obrony; pomoc prawna; dowody; niedozwolone dowody; długość postępowania; Radzevil v. Ukraina

http://hudoc.echr.coe.int/eng?i=001-198882