Izba

Naruszenie zasady pewności prawa, poprzez pozbawienie prawa do świadczenia emerytalnego w świetle zasady prawa do rzetelnego procesu I ochrony własności

Art. 6 § 1 EKPCz
„Każdy ma prawo do sprawiedliwego i publicznego rozpatrzenia jego sprawy w rozsądnym terminie przez niezawisły i bezstronny sąd ustanowiony ustawą przy rozstrzyganiu o jego prawach i obowiązkach o charakterze cywilnym albo o zasadności każdego oskarżenia w wytoczonej przeciwko niemu sprawie karnej. Postępowanie przed sądem jest jawne, jednak prasa i publiczność mogą być wyłączone z całości lub części rozprawy sądowej ze względów obyczajowych, z uwagi na porządek publiczny lub bezpieczeństwo państwowe w społeczeństwie demokratycznym, gdy wymaga tego dobro małoletnich lub gdy służy to ochronie życia prywatnego stron albo też w okolicznościach szczególnych, w granicach uznanych przez sąd za bezwzględnie konieczne, kiedy jawność mogłaby przynieść szkodę interesom wymiaru sprawiedliwości”

Art. 1 Protokołu nr 1 do EKPCz
„Każda osoba fizyczna i prawna ma prawo do poszanowania swego mienia. Nikt nie może być pozbawiony swojej własności, chyba że w interesie publicznym i na warunkach przewidzianych przez ustawę oraz zgodnie z podstawowymi zasadami prawa międzynarodowego. Powyższe postanowienia nie będą jednak w żaden sposób naruszać prawa Państwa do wydawania takich ustaw, jakie uzna za konieczne dla uregulowania sposobu korzystania z własności zgodnie z interesem powszechnym lub w celu zapewnienia uiszczania podatków bądź innych należności lub kar pieniężnych”

Skarżąca była osobą bezrobotną i pobierała pomoc finansową w ramach zabezpieczenia społecznego. 22.05 2000 r. złożyła wniosek o przyznanie emerytury do Funduszu Emerytalno-Rentowego I Niepełnosprawności (Фонд за пензиско инвалидско осигурување). Dzień później jej wniosek został rozpatrzony pozytywnie I Skarżąca zaczęła otrzymywać regularne świadczenie emerytalne.

W 2007 r. Fundusz przeprowadził wewnętrzny audyt, w wyniku którego ustalono, że dokumentacja niektórych beneficjentów (w tym Skarżącej) była niekompletna. Z tego powodu nie można było ustalić czy Skarżąca rzeczywiście przepracowała wymagany przez prawo okres (35 lat). W dniu 18.10.2007 r. Fundusz stwierdził nieważność decyzji z 23.05.2000 r., przyznającej Skarżącej prawo do świadczenia emerytalnego.

26.11.2007 r. Skarżąca wniosła odwołanie, argumentując, że przepis ustalający wymagany okres przepracowania 35 lat został wprowadzony po wydaniu decyzji w jej sprawie. Tym samym została naruszona zasada nieretroakcji. Następnie skarżąca wniosła skargę do sądu administracyjnego, podnosząc, że zgodnie z prawem krajowym, wszelkie informacje dotyczące zatrudnienia powinny być przechowywane przez Fundusz I ona, jako obywatel, nie miała żadnego obowiązku przekładać Funduszowi określonych dokumentów. Sąd podtrzymał jej skargę powołując się na zasadę lex retro non agit.

16.03.2009 r. Komisja Drugiej Instancji wydała nową decyzję, która była niekorzystna dla Skarżącej. Komisja argumentowała, że w postępowaniu przed Funduszem zostały wykorzystane niewłaściwe dokumenty, które Skarżąca potwierdziła, składając wniosek o emeryturę. Skarżąca po raz kolejny wniosła skargę do sądu, jednakże wszystkie instancję wydawały decyzję na korzyść Funduszu.

• Ustawodawstwo państwa, na mocy którego wypłacane są świadczenia (niezależnie od tego czy wymagają one uprzedniego opłacania składek), należy uznać za rodzące prawo własności w rozumieniu art. 1 Protokołu Dodatkowego ETPCz (§ 38)

• Ogólne zasady dotyczące stosowania art. 1 Protokołu Dodatkowego są równie istotne w sprawach dotyczących zabezpieczenia społecznego i świadczeń socjalnych (§ 55)

• Wszelkie ingerencje w prawa przewidziane w art. 1 Protokołu Dodatkowego powinny spełniać wymagania: zgodności z prawem, uzasadnionego celu i proporcjonalności. Ingerencja w prawo własności Skarżącej została przewidziana przez prawo oraz miała uzasadniony cel (§ 64,65)

• Mając na uwadze, że to brak staranności Funduszu doprowadził do braku wymaganej dokumentacji, należy podkreślić, że państwo ma prawo i powinność korygowania swoich błędnych decyzji. Nie może jednak to działanie stanowić nadmiernego obciążenia dla obywatela (§ 70,71)

• Postępowanie w sprawie zmiany decyzji, oparte na tych samych dowodach, poza szczególnymi przypadkami, narusza pewność prawa (§ 73)

• Biorąc ponadto pod uwagę, że w wyniku decyzji odmawiającej prawa do emerytury, Skarżąca straciła wszelkie źródła dochodu, należy stwierdzić, że działanie państwa naruszyło zasadę proporcjonalności (§ 77,78)

Ustawa o ubezpieczeniu emerytalnym i rentowym oraz ubezpieczeniu chorobowym
-Art. 6 § 3
Prawa nabyte na podstawie niniejszej ustawy mogą być ograniczone albo wstrzymane tylko na warunkach określonych w ustawie
[The rights acquired under this Act can be divested or limited only in accordance with and subject to the conditions stipulated in this Act]
⁃Art. 143

Rewizja decyzji ostatecznej dokonuję się na zasadach przewidzianych w Kodeksie Postępowania Administracyjnego. Kontrola może być wszczęta na wniosek lub z urzędu
[Review of a decision which became final under conditions provided in the Administrative Proceedings Act. The review can be initiated proprio motu or following a request]

⁃Art. 145 A
Jeżeli wskutek decyzji ostatecznej, osoba nieuprawniona pobiera świadczenie (w tym emerytalnie) Fundusz z urzędu może stwierdzić nieważność decyzji w trybie wydania nowej decyzji. Stwierdzenie nieważności decyzji może być częściowe albo całkowite
[It allows for a final decision granting a right (including a pension) to a person to be annulled by means of a fresh proprio motu decision of the Fund. The only condition stipulated is that the person in question “should not have been entitled to such a right. Such an annulment can be partial or in full]

Kodeks Postępowania Administracyjnego Republiki Macedonii Północnej
-Art. 249 ust.2
Decyzję ostateczną można poddać kontroli w przypadkach określonych w niniejszym artykule (…) jeśli decyzja została wydana na podstawie błędnej dokumentacji, błędnego oświadczenia świadka lub biegłego lub jeżeli została wydana pod wpływem czynu zagrożonego karą
[Conditions subject to which a review can be allowed of a decision that has become final in administrative proceedings (…)if it is established that the final decision was based on erroneous documentation, an erroneous statement by a witness or expert, or as a result of a criminal act]

-Art.258
W wyniku rozpatrzenia ponownie sprawy, organ rozstrzygający wydaje decyzję, na mocy której może uchylić lub utrzymać w mocy poprzednią decyzję. W przypadku unieważnienia decyzji, organ określa, czy nowa decyzja wchodzi w życie ex tunc czy ex nunc
[When deciding whether to reopen a final case (decision), the administrative organ issues a decision whereby it can overturn or confirm the earlier decision. If it overturns the decision, it is up to the organ to decide whether this new decision will come into force ex tunc or ex nunc]

Ustawa regulująca rejestry emerytur oraz beneficjentów ubezpieczenia chorobowego

-Art. 7
Pracodawcy są zobowiązani do przekazywania odpowiednim instytucjom ,wszelkich przewidzianych prawem, danych dotyczących ich pracowników
[The responsibility for providing relevant data concerning employees falls to the employer]
-Art. 8
Dane, o których mowa w artykule poprzedzającym, dotyczą przede wszystkim okresu zatrudnienia
[That data includes, in particular, information regarding the beginning and the end of each period of employment]
-Art.19
Rejestry zatrudnienia prowadzone są przez Fundusz i jego oddziały
[The records regarding employment be kept by the Fund and its branch offices]
-Art. 24
W przypadku, gdy informacje przekazane do Funduszu okażą się błędne, Fundusz zwróci się do osoby, która je przekazała w celu ich poprawienia lub uzupełnienia, w terminie nie dłuższym niż 30 dni od dostarczenia odpowiedniego wniosku
[In the event that the information submitted to the Fund is found to be erroneous, the Fund will request the person who submitted it to correct it within a period of no more than thirty days from the date on which that person received that request]

Romeva; 32141/10; Północna Macedonia; prawo własności; świadczenie emerytalne; Protokół nr 1

http://hudoc.echr.coe.int/eng?i=001-198885