EUROPEJSKI TRYBUNAŁ PRAW CZŁOWIEKA

SIC – Sociedade Independente de Comunicação v. Portugalia
29856/13

WYROK ETPCz z dnia 27-07-2021 r.
skład trybunału:

Izba

przedmiot:

Wysokość zadośćuczynienia w sprawie o pomówienie

wzorce kontroli:

Art. 10 EKPCz
„1. Każdy ma prawo do wolności wyrażania opinii. Prawo to obejmuje wolność posiadania poglądów oraz otrzymywania i przekazywania informacji i idei bez ingerencji władz publicznych i bez względu na granice państwowe. Niniejszy przepis nie wyklucza prawa Państw do poddania procedurze zezwoleń przedsiębiorstw radiowych, telewizyjnych lub kinematograficznych.
2. Korzystanie z tych wolności pociągających za sobą obowiązki i odpowiedzialność może podlegać takim wymogom formalnym, warunkom, ograniczeniom i sankcjom, jakie są przewidziane przez ustawę i niezbędne w społeczeństwie demokratycznym w interesie bezpieczeństwa państwowego, integralności terytorialnej lub bezpieczeństwa publicznego ze względu na konieczność zapobieżenia zakłóceniu porządku lub przestępstwu, z uwagi na ochronę zdrowia i moralności, ochronę dobrego imienia i praw innych osób oraz ze względu na zapobieżenie ujawnieniu informacji poufnych lub na zagwarantowanie powagi i bezstronności władzy sądowej”

rozstrzygnięcie:

  • Naruszenie art. 10 EKPCz [jednomyślnie]

stan faktyczny:

Skarżąca (SIC) to przedsiębiorstwo medialne. W dniach 6, 7 grudnia 2003 roku na podstawie śledztwa przeprowadzonego wraz z inną gazetą skarżąca nadawała wiadomości o sprawie grupy przestępczej zaangażowanej w wykorzystywanie seksualne nieletnich na Azorach wskazując, że w sprawę może być zamieszany R.R. pełniący funkcję w rządzie Azorów. 8 grudnia 2003 r. R.R. zrezygnował z piastowania urzędu, co również stało się przedmiotem wiadomości.

 

9 stycznia 2004 r. poranne wiadomości wskazały, że R.R. był przesłuchiwany tego dnia w sądzie wraz z innymi oskarżonymi. W późniejszych wydaniach wiadomości informacja ta została poprawiona, jako że R.R. nie był oskarżony w sprawie i nie przebywał tego dnia w sądzie.

 

W listopadzie 2006 r. R.R. wniósł o odszkodowanie za naruszenie jego reputacji przez SIC oraz jednego z jej dziennikarzy. W 2010 r. sąd I instancji nakazał zapłatę obu tym podmiotom 145758,97 EUR odszkodowania, dopatrując się również związku przyczynowego między doniesieniami a rezygnacją przez R.R. z pełnionej funkcji. W 2012 r. sąd II instancji obniżył tę kwotę do 10 000 EUR, jednakże Sąd Najwyższy w 2013 r. zasądził w sumie 145988,28 EUR na rzecz polityka.

główne tezy:
  • W szczególności w przypadku spraw sądowych lub dochodzeń karnych oczywista jest wcześniejsza lub równoległa dyskusja medialna na temat przedmiotu procesów. Nie tylko media mają za zadanie przekazywać takie informacje; społeczeństwo ma również prawo do ich otrzymywania. Zarazem jednak należy zapewnić każdemu prawo do rzetelnego procesu sądowego, zgodnie z Artykuł 6 ust. 1 Konwencji, który w sprawach karnych obejmuje prawo do bezstronnego sądu oraz domniemanie niewinności. Przy komentowaniu toczących się postępowań karnych granice dopuszczalnego komentarza nie powinny rozciągać się na twierdzenia, które mogą, celowo lub nie, ograniczyć szanse na rzetelny proces sądowy lub podważyć zaufanie opinii publicznej do roli sądów polegającej na wymierzeniu sprawiedliwości karnej (§ 59)

 

  • Gdy skarżąca spółka błędnie stwierdziła, że ​​R.R. został aresztowany i był przesłuchiwany przez policję, nie działała w sposób odpowiedzialny, zwłaszcza że wiedziała, że wiadomość jest szeroko rozpowszechniana za pośrednictwem mediów, zarówno w kraju i za granicą. (§68)

 

  • Chociaż nie można wywnioskować, że nie powstała żadna szkoda na reputacji i honorze R.R, Trybunałowi trudno jest zaakceptować, że uszczerbek na reputacji w niniejszej sprawie był na tyle poważny, że ​​uzasadniał przyznanie odszkodowania w takim rozmiarze. Taka wysokość odszkodowania, w porównaniu z wcześniejszymi sprawami dotyczącymi Portugalii, może prowadzić do efektu mrożącego. (§ 69)
odszkodowanie:

koszty postępowania:

4,283.57 EUR

powiązane sprawy:

Bédat v. Szwajcaria (56925/08)

akty normatywne:

Kodeks cywilny
– Artykuł 70
„Prawo chroni jednostki przed jakąkolwiek bezprawną ingerencją lub groźbą szkody
na osobie lub charakterze”.
[„The law shall protect individuals against any unlawful interference or threat of
harm to their person or character.”]
– Artykuł 484
„Każdy, kto stwierdza lub rozpowszechnia [wiedzę o] fakcie, który może zaszkodzić reputacji innej osoby fizycznej lub prawnej odpowiada za szkodę.”
[„Anyone who states or spreads [knowledge of] a fact that is capable of harming the
reputation of another natural or legal person shall be liable for damages.”]
– Artykuł 496
„1. Przy ustalaniu wysokości odszkodowania uwzględnia się:
szkoda niemajątkowa, która ze względu na swoją powagę zasługuje na ochronę prawa …
4. Odpowiednią wysokość odszkodowania ustala sąd…”
[ „1. When determining the amount of compensation, regard shall be paid to
non-pecuniary damage that, by its seriousness, deserves the protection of the law …
4. The amount of compensation shall be determined fairly by the court …”]

 

Ustawa nr 2/99 z 13 stycznia 1999 r. – Prawo prasowe
– Artykuł 3
„Wolność prasy znajduje ograniczenia jedynie w tych, które wynikają z Konstytucji oraz w ustawach, w celu zapewnienia dokładności i obiektywizmu informacji, aby gwarantować prawa związane z reputacją, życiem prywatnym, wizerunkiem i słowem danej osoby oraz w obronie interesu publicznego i demokracji”.
[„Freedom of the press has as its only limits those that derive from the Constitution and the law, in order to safeguard the accuracy and objectivity of information, to guarantee the rights relating to a person’s reputation, private life, image and words and to defend the public interest and democracy.”]

słowa kluczowe:

Reputacja; dobre imię; polityk; wolność słowa; dziennikarstwo

autor omówienia:

Aleksandra Kochman