Izba

Wyrok skazujący za opublikowanie artykułu jako naruszenie prawa skarżących do wolności wypowiedzi

Art. 10 EKPCz


„1. Każdy ma prawo do wolności wyrażania opinii. Prawo to obejmuje wolność posiadania poglądów oraz otrzymywania i przekazywania informacji i idei bez ingerencji władz publicznych i bez względu na granice państwowe. Niniejszy przepis nie wyklucza prawa Państw do poddania procedurze zezwoleń przedsiębiorstw radiowych, telewizyjnych lub kinematograficznych.
2. Korzystanie z tych wolności pociągających za sobą obowiązki i odpowiedzialność może podlegać takim wymogom formalnym, warunkom, ograniczeniom i sankcjom, jakie są przewidziane przez ustawę i niezbędne w społeczeństwie demokratycznym w interesie bezpieczeństwa państwowego, integralności terytorialnej lub bezpieczeństwa publicznego ze względu na konieczność zapobieżenia zakłóceniu porządku lub przestępstwu, z uwagi na ochronę zdrowia i moralności, ochronę dobrego imienia i praw innych osób oraz ze względu na zapobieżenie ujawnieniu informacji poufnych lub na zagwarantowanie powagi i bezstronności władzy sądowej”

W dniu 1 listopada 2006 roku Rafig Naziraoglu Tagijew (Rafiq Nəzir oğlu Tağıyeva –„pierwszy skarżący”) pod pseudonimem, opublikował artykuł zatytułowany „Europa i my” na łamach gazety Senat Gazeti (Art. Newspaper), której redaktorem naczelnym w tym czasie był Samir Sadagat oglu Huseynov (Samir Sədaqət oğlu Hüseynov – „drugi skarżący”)

W artykule pierwszy skarżący poruszał kwestie religii chrześcijańskiej i islamu, pisząc między innymi, że : „Europa zawsze odmawiała i odmawia humanistycznych idei innych religii, w tym islamu, gdzie znajdują się elementy zachowań prowadzących do podżegania do nienawiści religijnej i wrogości. Moralność w islamie jest aktem żonglerskim; jego humanizm nie jest przekonujący”; „w porównaniu z Jezusem Chrystusem ojcem wojny był prorok Muhammad będący po prostu strasznym stworzeniem”; „W najlepszym razie islam rozwijałby się w Europie małymi kroczkami. A może istniałby kraj, w którym islam byłby reprezentowany przez kilka osób lub terrorystów żyjących incognito”

15 listopada 2006 roku Skarżący zostali aresztowani.

4 maja 2007 roku pierwszy Skarżący został uznany za winnego na podstawie art.283.1 kodeksu karnego (nawoływanie do nienawiści i wrogości etnicznej, rasowej, społecznej lub religijnej, popełnionej publicznie lub przy użyciu środków masowego przekazu) oraz skazany na trzy lata pozbawienia wolności.

Drugi Skarżący został uznany za winnego na podstawie art.283.2.2 kodeksu karnego (podżeganie do nienawiści i wrogości etnicznej, rasowej, społecznej lub religijnej, popełnionych przez osobę zajmującą oficjalne stanowisko) oraz skazany na cztery lata pozbawienia wolności.

18 maja 2007 roku Skarżący odwołali się od wyroku, powołując się na naruszenie ich prawa do wolności wypowiedzi, chronionego na podstawie art.10 EKPCz.

Sąd apelacyjny utrzymał w mocy wyrok, Skarżący więc wnieśli skargę kasacyjną. Sąd Najwyższy jednak utrzymał w mocy wyrok sądu apelacyjnego.

W międzyczasie Skarżący zostali zwolnieni z odbycia pozostałej części kary dekretem prezydenckim po odbyciu ponad roku i miesiąca kary.

19 listopada 2011 roku pierwszy Skarżący został zasztyletowany przez nieznanego sprawcę, następnie kilka dni później zmarł w szpitalu.

• Chociaż wspomniany artykuł zawierał kilka uwag na temat islamu oraz jego społecznych i filozoficznych implikacji, z lektury całego tekstu jasno wynika, że artykuł ten dotyczył głównie porównania wartości zachodnich i wschodnich, wyrażając poglądy autora na temat roli religii w kształtowaniu tych wartości. Dlatego artykuł nie powinien być rozpatrywany wyłącznie w kontekście religijnym, ale także debaty na temat kwestii interesu publicznego (roli religii w społeczeństwie i jego rozwoju).

• Sądy krajowe ograniczyły się w swoich decyzjach do powtórzenia wniosków z ekspertyzy sądowej, nie wyjaśniając, dlaczego poszczególne uwagi zawarte w artykule stanowiły podżeganie do nienawiści religijnej i wrogości. Ponadto nie zbadały one raportu – jedynie poparły jego wnioski.

• Sądy krajowe badały zgłoszone uwagi w oderwaniu od ogólnego kontekstu i treści artykułu, nie oceniając intencji autora, interesu publicznego omawianej sprawy i innych istotnych elementów. Sądy krajowe w takich postępowaniach są zobowiązane do rozważenia, czy kontekst sprawy, interes publiczny i intencja autora kwestionowanego artykułu uzasadniają zastosowanie pewnego stopnia prowokacji lub przesady.

• Sądy krajowe w swoich orzeczeniach nie starały się zrównoważyć prawa skarżących do wolności wypowiedzi z ochroną prawa osób określonego wyznania do nie znieważania ich religii.

• Trybunał zwrócił uwagę na surowość sankcji nałożonych na skarżących. Stwierdził, że wyrok skazujący jest zbyt poważną sankcją, biorąc pod uwagę istnienie innych środków które mogły zostać zamiast tego zastosowane. Wyrok skazujący był nieproporcjonalny do zamierzonych celów, a zatem nie „konieczny w społeczeństwie demokratycznym”. W związku z tym doszło do naruszenia art.10 Konwencji.

Konstytucja Republiki Azerbejdżanu z dnia 12 listopada 1995 r.
-Art. 7 Państwo azerbejdżańskie
I. Państwo Azerbejdżan jest demokratyczną, świecką, jednolitą republiką rządzoną przez państwo prawa
[I.  The Azerbaijani State is a democratic, secular, unitary republic governed by the rule of law…]

– Art.18 Religia i państwo
I. Religia jest oddzielona od państwa w Republice Azerbejdżanu. Wszystkie wyznania religijne powinny być równe wobec prawa
[I.  Religion is separated from the State in the Republic of Azerbaijan. All religious faiths shall be equal before the law…]

– Art.47 Wolność myśli I słowa
I. Każdy cieszy się wolnością sumienia.
II. Każdy ma prawo do swobodnego określania swojego stosunku do religii, do wyznawania indywidualnie lub wspólnie z innymi jakiejkolwiek religii lub niewyznawania żadnej religii, do wyrażania i rozpowszechniania swoich przekonań dotyczących swojego stosunku do religii
[I.  Everyone enjoys the freedom of conscience.
II.  Everyone has the right to freely determine his or her attitude to religion, to profess, individually or together with others, any religion or to profess no religion, to express and disseminate his or her beliefs concerning his or her attitude to religion…]

-Art.48 Wolność sumienia
I. Każdy cieszy się wolnością sumienia.
II. Każdy ma prawo do swobodnego określania swojego stosunku do religii, do wyznawania, indywidualnie lub wspólnie z innymi, jakiejkolwiek religii lub wyznawania żadnej religii, do wyrażania i rozpowszechniania swoich przekonań dotyczących swojego stosunku do religii…

[I.  Everyone enjoys the freedom of conscience.
II.  Everyone has the right to freely determine his or her attitude to religion, to profess, individually or together with others, any religion or to profess no religion, to express and disseminate his or her beliefs concerning his or her attitude to religion…]

Kodeks Karny Republiki Azerbejdżanu
– Art. 283
1. Czyny mające na celu podżeganie do nienawiści i wrogości etnicznej, rasowej, społecznej lub religijnej, upokorzenie godności narodowej, a także czyny mające na celu ograniczenie praw obywatelskich lub ustalenie wyższości obywateli ze względu na ich pochodzenie etniczne, rasowe, społeczne lub religijne, jeżeli zostały popełnione otwarcie lub za pośrednictwem środków masowego przekazu, podlegają karze grzywny w wysokości od tysiąca do dwóch tysięcy manatów, lub ograniczeniu wolności na okres do trzech lat, lub pozbawienia wolności na okres od dwóch do czterech lat.
2. Te same czyny, jeżeli zostały popełnione:
2.1. z użyciem przemocy lub groźbą użycia przemocy;
2.2. przez osobę posługującą się swoim oficjalnym stanowiskiem;
2.3. przez zorganizowaną grupę;
są zagrożone karą pozbawienia wolności na okres od trzech do pięciu lat.

[283.1.  Acts aimed at inciting ethnic, racial, social or religious hatred and hostility, humiliation of national dignity, as well as acts aimed at restricting citizens’ rights or establishing citizens’ superiority on the basis of their ethnic, racial, social or religious origin, if committed openly or by means of the mass media, are punishable by a fine in the amount of one thousand to two thousand manats, or restriction of liberty for a period of up to three years, or deprivation of liberty for a period of two to four years.
283.2.  The same acts, if committed:
283.2.1.  with the use of violence or the threat of use of violence;
283.2.2.  by a person using his official position;
283.2.3.  by an organised group;
are punishable by deprivation of liberty for a period of three to five years]

Wolność wypowiedzi; art.10 EKPCz; islam; nieproporcjonalność sankcji;

http://hudoc.echr.coe.int/eng?i=001-198705