Izba

Zasiadanie w składzie Trybunału Konstytucyjnego rozpatrującym skargę konstytucyjną osoby wybranej niezgodnie z prawem

Art. 6 ust. 1 EKPCz
„Każdy ma prawo do sprawiedliwego i publicznego rozpatrzenia jego sprawy w rozsądnym terminie przez niezawisły i bezstronny sąd ustanowiony ustawą przy rozstrzyganiu o jego prawach i obowiązkach o charakterze cywilnym albo o zasadności każdego oskarżenia w wytoczonej przeciwko niemu sprawie karnej. Postępowanie przed sądem jest jawne, jednak prasa i publiczność mogą być wyłączone z całości lub części rozprawy sądowej ze względów obyczajowych, z uwagi na porządek publiczny lub bezpieczeństwo państwowe w społeczeństwie demokratycznym, gdy wymaga tego dobro małoletnich lub gdy służy to ochronie życia prywatnego stron albo też w okolicznościach szczególnych, w granicach uznanych przez sąd za bezwzględnie konieczne, kiedy jawność mogłaby przynieść szkodę interesom wymiaru sprawiedliwości.”

Art. 1 Protokołu nr 1 do EKPCz
„Każda osoba fizyczna i prawna ma prawo do poszanowania swego mienia. Nikt nie może być pozbawiony swojej własności, chyba że w interesie publicznym i na warunkach przewidzianych przez ustawę oraz zgodnie z podstawowymi zasadami prawa międzynarodowego. Powyższe postanowienia nie będą jednak w żaden sposób naruszać prawa Państwa do wydawania takich ustaw, jakie uzna za konieczne dla uregulowania sposobu korzystania z własności zgodnie z interesem powszechnym lub w celu zapewnienia uiszczania podatków bądź innych należności lub kar pieniężnych.”

Skarżąca spółka jest producentem trawy w rolkach. W 2012 r. pozwała Skarb Państwa o odszkodowanie za zniszczenie jej trawników przez zwierzynę łowną jesienią 2010 r. i wiosną 2011 r. Przedstawiciele spółki oraz nadleśnictwa, w towarzystwie biegłego, wycenili zniszczony obszar na ok. 200 000 PLN. Zgodnie z przepisami Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 8 marca 2010 r. w sprawie sposobu postępowania przy szacowaniu szkód oraz wypłat odszkodowań za szkody w uprawach i płodach rolnych, spółka otrzymała od nadleśnictwa ¼ tej kwoty.

Spółka pozwała Skarb Państwa przed Sądem Okręgowym w Zielonej Górze wnioskując o zadanie pytania prawnego do Trybunału Konstytucyjnego wskazując, że przepisy rozporządzenia naruszają zasadę niedyskryminacji (różnicując sytuację osób mających uprawy jednoroczne i uprawy wieloletnie), prawo własności, a także, że wysokość odszkodowania nie powinna być regulowana aktem podustawowym. W konsekwencji, rozporządzenie nie powinno być stosowane przez sąd.

Powołując się na zleconą przez sąd opinię biegłego, Sąd Okręgowy uznał, że darń nie byłauprawą wieloletnią i, stosując rozporządzenie z 2010 r. w celu obliczenia odszkodowania, zasądził skarżącej spółce około 60% żądanej kwoty. Sąd Apelacyjny podtrzymał ustalenia sądu niższej instancji i oddalił apelację w 2014 r., zaś Sąd Najwyższy odmówił przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania. Wskazał również, że pytanie o wykładnię i zgodność z Konstytucją art. 49 Prawa łowieckiego oraz paragrafów 4 i 5 Rozporządzenia nie stanowiły istotnego problem prawny, a nawet przepisy te nie były konieczne do rozpoznania sprawy, ponieważ spór w rzeczywistości dotyczył pojęcia „uprawy wieloletniej” i faktycznych ustaleń dotyczących uprawy darni.

W 2015 r. spółka złożyła skargę konstytucyjną. 5 lipca 2017 roku TK umorzył postępowanie ze względów proceduralnych większością 3:2. W zdaniu odrębnym jeden z sędziów wskazał, że skład rozpatrujący skargę był niezgodny z konstytucją, uczestniczył w nim bowiem M.M., który został wybrany na stanowisko sędziego TK z naruszeniem Konstytucji.

Pod koniec 2015 r. pięć miejsc w Trybunale Konstytucyjnym miało ulec zwolnieniu: kadencja trzech sędziów upłynęłaby 6 listopada, a kadencja dwóch sędziów miała zakończyć się odpowiednio 2 i 8 grudnia. Sejm VII kadencji uchwalił ustawę z dnia 25 czerwca 2015 r. o Trybunale Konstytucyjnym, która przyznała mu prawo do wyboru sędziów na wszystkie mandaty, które zwolnią się w 2015 r. Ustępujący Sejm VII kadencji wybrał następnie pięciu sędziów do TK na ostatnim posiedzeniu w dniu 8 października 2015 r. Prezydent RP nie odebrał ślubowania od żadnego z tych sędziów, a co za tym idzie nie podjęli swoich obowiązków sędziowskich. Nowy Sejm VIII kadencji został wybrany w dniu 25 października 2015 r., a swoje pierwsze posiedzenie odbył 12 listopada 2015 r. W dniu 25 listopada 2015 r. Sejm VIII kadencji podjął pięć uchwał w sprawie: „braku mocy prawnej” uchwał o wyborze pięciu sędziów TK przez Sejm RP 8 października 2015 r. Następnie 2 grudnia 2015 r. Sejm VIII kadencji przystąpił do wyboru pięciu nowych sędziów, w tym sędziego M.M., do Trybunału Konstytucyjnego. Prezydent RP natychmiast odebrał ślubowanie od tych osób.

W wyroku z dnia 3 grudnia 2015 r. (K 34/15) TK uznał, że uchwały Sejmu VIII kadencji nie wywoływały skutków prawnych wobec uchwał Sejmu VII kadencji w sprawie wyboru sędziów. W decyzji z dnia 7 stycznia 2016 r. (U 8/15) TK dodał, że nie ma przepisów prawnych dopuszczających jakikolwiek organ państwowy, w tym Sejmu do uznania uchwały Sejmu o wyborze sędziego TK za nieważną. W związku z tym TK ustalił, że kwestionowane uchwały były prawnie nieistotne, oraz nie było podstawy prawnej do ich przyjęcia.

W wyroku K 34/15 TK potwierdził konstytucyjność wyboru trzech sędziów TK, którzy mieli objąć mandaty zwolnione w dniu 6 listopada 2015 r. Z drugiej strony wskazał, że podstawa prawna wyboru pozostałych dwóch sędziów w dniu 8 października 2015 r. była niekonstytucyjna, gdyż pozwoliła ustępującemu Sejmowi na obsadzenie mandatów, które zwolniły się już po wygaśnięciu mandatu Sejmu tej kadencji. Również w tym wyroku TK ustalił, że trzej sędziowie wybrani przez Sejm VII kadencji zostali wybrani zgodnie z prawem, a co za tym idzie ich stanowiska w Trybunale Konstytucyjnym zostały obsadzone, co potwierdził w wyrokach z 9 grudnia 2015 r. (nr K 35/15), 9 marca 2016 r. (K 47/15) i 11 sierpnia 2016 r. (K 39/16) oraz postanowieniem z 7 stycznia 2016 r. (U 8/15).

• Trybunał nie wyklucza możliwości, że w przypadku istnienia mechanizmu odesłania prejudycjalnego, również w kontekście konstytucyjności przepisu, odmowa jego zastosowania przez sądy krajowe może w pewnych okolicznościach naruszyć rzetelność postępowania. (§ 166)

• Sądy powszechne oddaliły wniosek skarżącej o skierowanie sprawy do Trybunału Konstytucyjnego nie podawszy powodów dla oddalenia tego rodzaju wniosku. Tym samym zarzut skarżącej – że przepisy rozporządzenia ograniczające jej prawa do odszkodowania nie powinny być zastosowane w sprawie ze względu na jego niezgodność z art. 64 ust. 3 Konstytucji – nie zostały właściwie odparte. Trybunał stwierdza, że ​​ani sądy powszechne, ani Sąd Najwyższy nie podjęły jakiejkolwiek próby analizy tego zagadnienia. W związku z tym doszło do naruszenia art. 6 ust. 1 Konwencji w zakresie prawa do rzetelnego procesu sądowego, ze względu na niewystarczające uzasadnienie przez sądy odmowy skierowania pytania prawnego do TK. (§ 171-173)

• Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem odpowiedni test przy ustalaniu, czy wszczęte postępowanie znajduje się w zakresie art. 6 ust. 1 Konwencji, nawet jeśli jest prowadzone przed sądem konstytucyjnym polega na stwierdzeniu, czy rozstrzygnięcie jest decydujące dla ustalenia praw i obowiązków o charakterze cywilnym skarżącego. (§ 191)

• Polską skargę konstytucyjną można uznać za skuteczny środek odwoławczy w rozumieniu Konwencji tylko wtedy, gdy: (i) decyzja, która rzekomo naruszyła Konwencję, została podjęta wskutek bezpośredniego stosowania niekonstytucyjnego przepisu prawa krajowego; oraz (ii) przepisy proceduralne mające zastosowanie do zmiany takiej decyzji przewidywały wznowienie sprawy lub uchylenie wyroku końcowego w następstwie orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego. (§ 200)

• W celu oceny, czy nieprawidłowości w procedurze mianowania sędziego miały taką wagę, że wiązały się z naruszeniem prawa do rozpoznania sprawy przez sąd ustanowiony ustawą, Trybunał opracował test złożony z trzech kryteriów. Po pierwsze, co do zasady musi zachodzić oczywiste naruszenie prawa krajowego w tym sensie, że naruszenie musi być obiektywnie i naprawdę możliwe do zidentyfikowania, przy czym brak takiego naruszenia nie przesądza o wykluczeniu możliwości naruszenia prawa do sądu ustanowionego ustawą, ponieważ procedura pozornie zgodna z przepisami krajowymi może mimo wszystko dawać wyniki, które są niezgodne z celem tego prawa. Po drugie, omawiane naruszenie należy oceniać w świetle przedmiotu i cel wymagania „sądu ustanowionego ustawą”, mianowicie, aby zapewnić zdolność sądownictwa do wykonywania swoich obowiązków bez ograniczeń nieuzasadnionej ingerencji, a tym samym do zachowania praworządności i podziału władz. Po trzecie, ewentualna kontrola powołań przeprowadzona przez sądy krajowe w zakresie skutków prawnych dla konwencyjnych praw jednostki – w zakresie praw jednostki wynikającej z Konwencji stanowi część samego testu. Ocena przez sądy krajowe skutków prawnych takiego naruszenia musi być przeprowadzana na podstawie orzecznictwa Trybunału oraz w świetle wywodzących się z niego zasad. (§ 248-251)

• Trybunał Konstytucyjny uznał, że ustawowa zasada wymagająca od Prezesa Trybunału Konstytucyjnego dopuszczenia do składu orzekającego trzech sędziów wybranych 2 grudnia 2015 r. stanowiłaby czyn sprzeczny z wcześniejszymi wiążącymi orzeczeniami tego samego sądu. Zgodnie z szeregiem orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego, Trybunał stwierdza, że wybór trzech sędziów, w tym sędziego M.M. w dniu 2 grudnia 2015 r. został przeprowadzony z naruszeniem art. 194 ust. 1 Konstytucji, czyli zasada wyboru sędziego przez Sejm, którego kadencja obejmuje dzień, w którym jego miejsce zwolni się. Trybunał zauważa również, że ​​Prezydent RP odmówił odebrania przysięgi od trzech sędziów należycie wybranych przez Sejm VII kadencji. (§ 267-270)

• Trybunał Konstytucyjny stwierdził w swoich orzeczeniach, że prawo krajowe nie było przestrzegane w procesie wyboru sędziów Trybunału Konstytucyjnego w dniu 2 grudnia 2015. Te naruszenia były obiektywnie i autentycznie zidentyfikowane przez Trybunał Konstytucyjny. Trybunał nie widział powodu, by zakwestionować wykładnię odpowiednich przepisów prawa krajowego, w szczególności o randze konstytucyjnej. Dlatego stwierdził, że ​​sporne naruszenia należy uznać za oczywiste naruszenia prawa krajowego do celów pierwszego etapu testu. (§ 275)

• Trybunał uważa, że ​​działania ustawodawcy i egzekutywy doprowadziły do niezgodnego z prawem zewnętrznego nacisku na Trybunał Konstytucyjny. Uznaje, że uchybienia w procedurze wybór trzech sędziów, w tym sędziego M.M., do Trybunału Konstytucyjnego w dniu 2 grudnia 2015 r. miały taką wagę, że podważyły ​​zasadność procesu nominacji sędziów i podważają samą istotę prawa do „sądu ustanowionego ustawą”. (§ 287)

Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej
-Art. 7
„Organy władzy publicznej działają na podstawie i w granicach prawa.”
-Art. 8
„1. Konstytucja jest najwyższym prawem Rzeczypospolitej Polskiej.
2. Przepisy Konstytucji stosuje się bezpośrednio, chyba że Konstytucja stanowi inaczej.”
-Art. 10
„1. Ustrój Rzeczypospolitej Polskiej opiera się na podziale i równowadze władzy ustawodawczej, władzy wykonawczej i władzy sądowniczej.
2. Władzę ustawodawczą sprawują Sejm i Senat, władzę wykonawczą Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej i Rada Ministrów, a władzę sądowniczą sądy i trybunały.”
-Art. 45 ust. 1
„Każdy ma prawo do sprawiedliwego i jawnego rozpatrzenia sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki przez właściwy, niezależny, bezstronny i niezawisły sąd.”
-Art. 64
„1. Każdy ma prawo do własności, innych praw majątkowych oraz prawo dziedziczenia.
2. Własność, inne prawa majątkowe oraz prawo dziedziczenia podlegają równej dla wszystkich ochronie prawnej.
3. Własność może być ograniczona tylko w drodze ustawy i tylko w zakresie, w jakim nie narusza ona istoty prawa własności.”
-Art. 79 ust. 1
„Każdy, czyje konstytucyjne wolności lub prawa zostały naruszone, ma prawo, na zasadach określonych w ustawie, wnieść skargę do Trybunału Konstytucyjnego w sprawie zgodności z Konstytucją ustawy lub innego aktu normatywnego, na podstawie którego sąd lub organ administracji publicznej orzekł ostatecznie o jego wolnościach lub prawach albo o jego obowiązkach określonych w Konstytucji.”
-Art. 173
„Sądy i Trybunały są władzą odrębną i niezależną od innych władz.”
– Art. 175 ust. 1
„Wymiar sprawiedliwości w Rzeczypospolitej Polskiej sprawują Sąd Najwyższy, sądy powszechne, sądy administracyjne oraz sądy wojskowe.”
-Art. 188
„Trybunał Konstytucyjny orzeka w sprawach:
1) zgodności ustaw i umów międzynarodowych z Konstytucją,
2) zgodności ustaw z ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi, których ratyfikacja wymagała uprzedniej zgody wyrażonej w ustawie,
3) zgodności przepisów prawa, wydawanych przez centralne organy państwowe, z Konstytucją, ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi i ustawami,
4) zgodności z Konstytucją celów lub działalności partii politycznych,
5) skargi konstytucyjnej, o której mowa w art. 79 ust. 1.”
-Art. 189
„Trybunał Konstytucyjny rozstrzyga spory kompetencyjne pomiędzy centralnymi konstytucyjnymi organami państwa.”
-Art. 190
“1. Orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego mają moc powszechnie obowiązującą i są ostateczne.
2. Orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego w sprawach wymienionych w art. 188 podlegają niezwłocznemu ogłoszeniu w organie urzędowym, w którym akt normatywny był ogłoszony. Jeżeli akt nie był ogłoszony, orzeczenie ogłasza się w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”.”
-Art. 193
“Każdy sąd może przedstawić Trybunałowi Konstytucyjnemu pytanie prawne co do zgodności aktu normatywnego z Konstytucją, ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi lub ustawą, jeżeli od odpowiedzi na pytanie prawne zależy rozstrzygnięcie sprawy toczącej się przed sądem.”
-Art. 194
„1. Trybunał Konstytucyjny składa się z 15 sędziów, wybieranych indywidualnie przez Sejm na 9 lat spośród osób wyróżniających się wiedzą prawniczą. Ponowny wybór do składu Trybunału jest niedopuszczalny.
2. Prezesa i Wiceprezesa Trybunału Konstytucyjnego powołuje Prezydent Rzeczypospolitej spośród kandydatów przedstawionych przez Zgromadzenie Ogólne Sędziów Trybunału Konstytucyjnego.”
-Art. 195 ust. 1
„Sędziowie Trybunału Konstytucyjnego w sprawowaniu swojego urzędu są niezawiśli i podlegają tylko Konstytucji.”

Ustawa z dnia 25 czerwca 2015 r. o Trybunale Konstytucyjnym
-Art. 18
„Sędzią Trybunału może być wybrana osoba, która wyróżnia się wiedzą prawniczą oraz:
1) posiada kwalifikacje wymagane do zajmowania stanowiska sędziego Sądu Najwyższego;
2) w dniu wyboru ma ukończone 40 lat i nie ukończyła 67 lat.”
-Art. 19 ust. 1 oraz 2
„1. Prawo zgłaszania kandydata na sędziego Trybunału przysługuje Prezydium Sejmu oraz grupie co najmniej
50 posłów.
2. Wniosek w sprawie zgłoszenia kandydata na sędziego Trybunału składa się do Marszałka Sejmu nie później niż 3 miesiące przed dniem upływu kadencji sędziego Trybunału.”
-Art. 21 ust. 1
„Osoba wybrana na stanowisko sędziego Trybunału składa wobec Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej ślubowanie następującej treści:
„Uroczyście ślubuję, że pełniąc powierzone mi obowiązki sędziego Trybunału Konstytucyjnego będę wiernie służyć Narodowi i stać na straży Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, czyniąc to bezstronnie, według mego sumienia i z najwyższą starannością, oraz strzegąc godności sprawowanego urzędu.”.
Ślubowanie może być złożone z dodaniem zdania <<Tak mi dopomóż Bóg.>>.”
-Art. 137
„W przypadku sędziów Trybunału, których kadencja upływa w roku 2015, termin na złożenie wniosku, o którym mowa w art. 19 ust. 2, wynosi 30 dni od dnia wejścia w życie ustawy.”

Ustawa z dnia 19 listopada 2015 r. o zmianie ustawy o Trybunale Konstytucyjnym
-Art. 1 pkt 4-6
„4) w art. 21:
a) ust. 1 otrzymuje brzmienie:
1. Osoba wybrana na stanowisko sędziego Trybunału składa wobec Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, w terminie 30 dni od dnia wyboru, ślubowanie następującej treści:
[powtórzenie tekstu przysięgi]
Ślubowanie może być złożone z dodaniem zdania „Tak mi dopomóż Bóg.”.
b) po ust. 1 dodaje się ust. 1a w brzmieniu:
„1a. Złożenie ślubowania rozpoczyna bieg kadencji sędziego Trybunału.” „
5) uchyla się art. 136 i art. 137;
6) po art. 137 dodaje się art. 137a w brzmieniu:
<<Art. 137a. W przypadku sędziów Trybunału, których kadencja upływa w roku 2015, termin na złożenie wniosku, o którym mowa w art. 19 ust. 2, wynosi 7 dni od dnia wejścia w życie niniejszego przepisu.>>.”
Kodeks postępowania cywilnego
-Art. 4011
Można żądać wznowienia postępowania również w wypadku, gdy Trybunał Konstytucyjny orzekł o niezgodności aktu normatywnego z Konstytucją, ratyfikowaną umową międzynarodową lub z ustawą, na podstawie którego
zostało wydane orzeczenie.

Ustawa z dnia 13 października 1995 r. Prawo łowieckie
-Art. 46
1. Dzierżawca lub zarządca obwodu łowieckiego jest obowiązany do wynagradzania szkód wyrządzonych:
1) w uprawach i płodach rolnych przez dziki, łosie, jelenie, daniele i sarny;
2) przy wykonywaniu polowania.
2. Szacowania szkód, o których mowa w ust. 1, a także ustalania wysokości
odszkodowania dokonuje zespół składający się z:
1) przedstawiciela wojewódzkiego ośrodka doradztwa rolniczego;
2) przedstawiciela dzierżawcy albo zarządcy obwodu łowieckiego;
3) właściciela albo posiadacza gruntów rolnych, na terenie których wystąpiła
szkoda.
3. Wniosek o szacowanie szkód, o których mowa w ust. 1, w tym ustalenie
wysokości odszkodowania, właściciel albo posiadacz gruntów rolnych składa do dzierżawcy albo zarządcy obwodu łowieckiego.
4. Wniosek, o którym mowa w ust. 3, zawiera w szczególności:
1) imię i nazwisko albo nazwę, adres miejsca zamieszkania albo adres i siedzibę
oraz numer telefonu właściciela albo posiadacza gruntów rolnych;
2) wskazanie miejsca wystąpienia szkody;
3) wskazanie rodzaju uszkodzonej uprawy lub płodu rolnego.
5. Wniosek, o którym mowa w ust. 3, składa się w terminie umożliwiającym
dokonanie szacowania szkód, o których mowa w ust. 1.
6. Szacowanie szkody składa się z:
1) oględzin;
2) szacowania ostatecznego.
7. W przypadku szkód wyrządzonych w płodach rolnych, szkód
wyrządzonych przez dziki na łąkach i pastwiskach oraz szkód w uprawach, jeżeli szkoda powstała i została zgłoszona bezpośrednio przed sprzętem lub w jego trakcie, dokonuje się wyłącznie szacowania ostatecznego.
8. Niestawiennictwo właściciela albo posiadacza gruntów rolnych lub przedstawiciela wojewódzkiego ośrodka doradztwa rolniczego nie wstrzymuje dokonania szacowania szkód, o których mowa w ust. 1.
-Art. 49
„1. Minister właściwy do spraw środowiska, w porozumieniu z
ministrem właściwym do spraw rolnictwa, określi, w drodze rozporządzenia:
1) sposób i terminy zgłaszania szkód, o których mowa w art. 46 ust. 1,
2) szczegółowy sposób dokonywania oględzin i szacowania ostatecznego szkód,
o których mowa w art. 46 ust. 1,
3) szczegółowy sposób ustalania wysokości i wypłaty odszkodowania za szkody,
o których mowa w art. 46 ust. 1,
4) wzory protokołów, o których mowa w art. 46a ust. 4, art. 46c ust. 5 i art. 46d
ust. 8
– mając na względzie specyfikę poszczególnych upraw rolnych oraz konieczność uwzględnienia w szacowaniu szkody obszaru uszkodzonej uprawy, a także strat ilościowych i jakościowych powstałych w wyniku uszkodzenia lub zniszczenia uprawy lub płodów rolnych, oraz kierując się potrzebą zapewnienia jednolitego sposobu szacowania szkód na terenie całego kraju.
2. W rozporządzeniu, o którym mowa w ust. 1, może być określony szczegółowy tryb postępowania w sprawie oględzin i szacowania ostatecznego szkód, o których mowa w art. 46 ust. 1, oraz ustalenia wysokości odszkodowania za te szkody, w tym sposób powiadamiania o terminach dokonania oględzin i szacowania ostatecznego szkód, o których mowa w art. 46 ust. 1.”
-Art. 50 ust. 1
“Skarb Państwa odpowiada za szkody, o których mowa w art. 46 ust. 1, wyrządzone przez zwierzęta łowne objęte całoroczną ochroną.”

Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 8 marca 2010 r. w sprawie sposobu postępowania przy szacowaniu szkód oraz wypłat odszkodowań za szkody w uprawach i płodach rolnych
Rozporządzenie zostało wydane na podstawie art. 49 Prawa łowieckiego. Zawierało on m.in. w paragrafie 4 szczegółowe zasady i procedury dotyczące oceny szkód wyrządzonych przez zwierzynę łowną oraz obliczenia odszkodowania.
-Paragraf 5
„Przy ostatecznym szacowaniu szkody w uprawach wymagających zaorania odszkodowanie ustala się, jeżeli szkoda powstała:
1) w okresie do dnia 15 kwietnia — w wysokości 25 %,
2) w okresie od dnia 16 kwietnia do dnia 20 maja — w wysokości 40 %,
3) w okresie od dnia 21 maja do dnia 10 czerwca — w wysokości 60 %,
4) w okresie od dnia 11 czerwca — w wysokości 85 % kwoty obliczonej w sposób określony w § 4 ust. 7.”

Sąd ustanowiony ustawą; Trybunał Konstytucyjny; kryzys konstytucyjny; TK; obsada sądu

http://hudoc.echr.coe.int/eng?i=001-210065

Sędzia Krzysztof Wojtyczek zgłosił zdanie odrębne.