Izba

Brak zwrotu kosztów sądowych pomimo wygrania postępowania sądowoadministracyjnego o przyznanie renty

Art. 6 ust. 1 EKPCz
„Każdy ma prawo do sprawiedliwego i publicznego rozpatrzenia jego sprawy w rozsądnym terminie przez niezawisły i bezstronny sąd ustanowiony ustawą przy rozstrzyganiu o jego prawach i obowiązkach o charakterze cywilnym albo o zasadności każdego oskarżenia w wytoczonej przeciwko niemu sprawie karnej. Postępowanie przed sądem jest jawne, jednak prasa i publiczność mogą być wyłączone z całości lub części rozprawy sądowej ze względów obyczajowych, z uwagi na porządek publiczny lub bezpieczeństwo państwowe w społeczeństwie demokratycznym, gdy wymaga tego dobro małoletnich lub gdy służy to ochronie życia prywatnego stron albo też w okolicznościach szczególnych, w granicach uznanych przez sąd za bezwzględnie konieczne, kiedy jawność mogłaby przynieść szkodę interesom wymiaru sprawiedliwości.”

16.02.2012 lekarz skarżącej zażądał oceny zdolności do pracy, tym samym wszczynając postępowanie administracyjne przed zakładem ubezpieczeń społecznych. Zakład, rozstrzygając w obu instancjach uznał, że nie należy jej się renta dla osób niepełnosprawnych, w związku z czym 10.07.2012 Skarżąca zwróciła się do sądu administracyjnego wnosząc o unieważnienie decyzji oraz przyznanie renty. W każdym postępowaniu była reprezentowana przez swojego syna, który był adwokatem.

28.12.2012 weszła w życie ustawa zgodnie z którą każda strona miała ponosić własne koszty w postępowaniu sądowoadministracyjnym. Ustawa miała zastosowanie do wszystkich spraw w toku w których nie zamknięto rozprawy głównej.

21.08.2014 sąd administracyjny przekazał sprawę do ponownego rozpoznania, ale odrzucił roszczenie o zwrot kosztów postępowania, w tym kilkukrotnych ekspertyz medycznych.

09.10.2014 Skarżąca wniosła skargę konstytucyjną na postanowienie o kosztach, która została uznana za niedopuszczalną, z uwagi na to, że zaskarżona decyzja nie dotyczy meritum sprawy i jako taka nie podlega kontroli konstytucyjnej.

Decyzją z 30.03.2015 przyznano skarżącej rentę od 01.03.2012. Skarżąca odwołała się od tej decyzji, chcąc wyższej renty oraz przyznania odsetek. Uznając, że wydana na skutek wniesionego odwołania decyzja z 26.08.2015 tylko częściowo uwzględnia żądania, skarżąca ponowie wniosła odwołanie. Wyrokiem z 12.12. 2017 sąd administracyjny uchylił zaskarżoną decyzję z dnia 26.08.2015 oraz nakazał zwrot kosztów na rzecz skarżącej.

27.09.2016 Sąd Konstytucyjny unieważnił przepis ustawy o kosztach zgodnie z którym każda strona miała ponosić własne koszty w postępowaniu sądowoadministracyjnym. Uznając go za nieuzasadnienie ograniczający prawo do sądu. Mimo tego, 19.04.2018 Najwyższy Sąd Administracyjny ponownie nakazał obu stronom ponosić koszty postępowania.

5.06.2019 Sąd Konstytucyjny uchylił orzeczenie NSA i przekazał do ponownego rozpoznania.

• Byłoby sprzeczne z zasadą subsydiarności uznanie, że skarga konstytucyjna nie może zostać wniesiona, z uwagi na to, że praktyka Trybunału Konstytucyjnego w danym okresie nie przewidywała kontroli konstytucyjności zaskarżonej decyzji Takie postępowanie nie tylko zignorowałoby możliwość ewolucji praktyki, ale również wyeliminowałoby wszelkie bodźce do takiej ewolucji. (§ 66)

• Nałożenie znacznego obciążenia finansowego po zakończeniu postępowania może stanowić ograniczenie prawa do sądu gwarantowanego przez ar. 6 ust. 1 Konwencji. Nałożenie takiego obciążenia finansowego może również stanowić ingerencję w prawo do pokojowego korzystania z mienia na podstawie art. 1 Protokołu nr 1 do Konwencji (§98)

• Odmowa ex post facto zwrotu kosztów własnych Skarżącego w sporach przeciwko państwu, wynikających z czynności wykonywanych przez władze publiczne, może stanowić ograniczenie dostępu do sądu i / lub ingerencje w prawo własności. (§99)

• Ryzyko jakiegokolwiek błędu popełnionego przez władzę państwową ponosi samo państwo – błędy nie mogą być naprawiane kosztem zainteresowanych osób. (§ 100)

• Jeśli chodzi o argument Rządu, że Skarżąca mogła zwrócić się do Chorwackiej Izby Adwokackiej o wyznaczenie adwokata do reprezentowania jej pro bono, Trybunał zauważył, że ​​nie przerwałoby to ustawowego trzydziestodniowego terminu na wniesienie skargi do sądu administracyjnego. Tak więc było mało prawdopodobne, że nawet jeśli jej wniosek zostałby rozpatrzony na czas, pozostały czas wystarczyłby, aby nawiązała kontakt z adwokatem i aby miał on czas odpowiednio przygotować skargę. (§ 110)

Ustawa o sporach administracyjnych
-Sekcja 79 (od 28.12.2012)
„W sądowym postępowaniu odwoławczym każda ze stron ponosi własne koszty”
[„In judicial review proceedings, each party shall bear its own costs.”]
-Sekcja 79 (od 31.03.2017)
„(1) Koszty postępowania są uzasadnionymi wydatkami dokonanymi w trakcie lub w
związku z postępowaniem. Do kosztów postępowania zalicza się również opłaty za usługi adwokatów i innych osób, którym przysługuje wynagrodzenie.
(2) Wartość przedmiotu sporu uznaje się za nieokreśloną.
(3) Każda ze stron pokryje koszty poniesione w wyniku swoich działań, chyba że inny przepis prawa stanowi inaczej. Koszty poniesione w wyniku samodzielnego działania sądu ponoszone są z budżetu sądu.
(4) Strona, która całkowicie przegra sprawę, ponosi koszty postępowania w całości, chyba że prawo stanowi inaczej. Jeżeli strona wygra sprawę w części, sąd może, uwzględniając osiągnięty sukces, nakazać każdej ze stron poniesienie kosztów własnych, że jedna strona zwróci drugiej stronie odpowiednią część kosztów lub że koszty zostaną podzielone proporcjonalnie do wygranej w postępowaniu.
(5) Strona, która wycofuje skargę, odwołanie lub inny wniosek, który spowodował koszty poniesione przez inne strony, pokrywa te koszty.
(6) Sąd może rozstrzygnąć o kosztach postępowania wraz z decyzją co do meritum lub odrębnym postanowieniem w terminie piętnastu dni od dnia ogłoszenia wyroku.
(7) Od orzeczenia, o którym mowa w ust. 6, przysługuje odwołanie …. ”
[„(1) The costs of the proceedings are justified disbursements made during or in
relation to the proceedings. The costs of the proceedings also include fees for the
services of advocates and other persons legally entitled to remuneration.
(2) The value of the subject matter of the dispute shall be considered
undeterminable.
(3) Each party shall advance the costs incurred by his or her actions, unless
otherwise provided by law. Costs incurred as a result of the court acting of its own
motion shall be advanced from the court’s budget.
(4) A party who loses a case completely shall bear the costs of the proceedings in
full, unless otherwise provided by law. If a party succeeds in the proceedings in part,
the court may, having regard to the success achieved, order that each party bear its
own costs, that one party reimburse the other party the corresponding part of the costs
or that the costs be apportioned in proportion to success in the proceedings.
(5) A party who withdraws an action, appeal or other motion which has resulted in
costs being incurred by the other parties shall also bear those parties’ costs.
(6) The court may decide on the costs of the proceedings together with the decision
on the merits or by a separate ruling within fifteen days of the date of pronouncement
of the judgment.
(7) An appeal is allowed against the ruling referred to in paragraph 6 ….”]

Koszty sądowe; postępowanie administracyjne; zwolnienie; pomoc prawna; renta; skarga konstytucyjna

http://hudoc.echr.coe.int/eng?i=001-209334