Wnioski o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym dotyczące wykładni art. 6 ust. 1 i art. 7 ust. 1 dyrektywy Rady 93/13/EWG z dnia 5 kwietnia 1993 r. w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich (dalej: „dyrektywa 93/13”), art. 7 ust. 2 lit. d) i e) rozporządzenia (WE) nr 1896/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 12 grudnia 2006 r. ustanawiającego postępowanie w sprawie europejskiego nakazu zapłaty (dalej: „rozporządzenie nr 1896/2006”), art. 38 KPP, a także ważności rozporządzenia nr 1896/2006, złożone przez Juzgado de Primera Instancia n° 11 de Vigo (sąd pierwszej instancji nr 11 w Vigo, Hiszpania) oraz Juzgado de Primera Instancia n° 20 de Barcelona (sąd pierwszej instancji nr 20 w Barcelonie, Hiszpania)

Czy art. 7 ust. 2 lit. d) i e) rozporządzenia nr 1896/2006 oraz art. 6 ust. 1 i art. 7 ust. 1 dyrektywy 93/13, interpretowane zgodnie z wykładnią dokonaną przez Trybunał i w świetle art. 38 KPP, należy interpretować w ten sposób, że umożliwiają one „sądowi” w rozumieniu tego rozporządzenia, rozpatrującemu pozew o wydanie europejskiego nakazu zapłaty, na wezwanie wierzyciela do przedstawienia dodatkowych informacji dotyczących warunków umownych powoływanych na poparcie spornego roszczenia, w celu przeprowadzenia z urzędu kontroli ewentualnego nieuczciwego charakteru tych postanowień umowy, a w konsekwencji, iż stoją one na przeszkodzie uregulowaniu krajowemu uznającemu za niedopuszczalne dodatkowe dokumenty przedstawione w tym celu?

Artykuł 7 ust. 2 lit. d) i e) rozporządzenia (WE) nr 1896/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 12 grudnia 2006 r. ustanawiającego postępowanie w sprawie europejskiego nakazu zapłaty oraz art. 6 ust. 1 i art. 7 ust. 1 dyrektywy Rady 93/13/EWG z dnia 5 kwietnia 1993 r. w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich, interpretowane zgodnie z wykładnią dokonaną przez Trybunał i w świetle art. 38 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej, należy interpretować w ten sposób, że umożliwiają one „sądowi” w rozumieniu tego rozporządzenia, rozpatrującemu pozew o wydanie europejskiego nakazu zapłaty, na wezwanie wierzyciela do przedstawienia dodatkowych informacji dotyczących warunków umownych powoływanych na poparcie spornego roszczenia, w celu przeprowadzenia z urzędu kontroli ewentualnego nieuczciwego charakteru tych postanowień umowy, a w konsekwencji, iż stoją one na przeszkodzie uregulowaniu krajowemu uznającemu za niedopuszczalne dodatkowe dokumenty przedstawione w tym celu.

Sprawa C‑453/18

Spółka Bondora zawarła umowę pożyczki na kwotę 755,27 EUR z konsumentem Carlosem V.C. W dniu 21 marca 2018 r. spółka ta wniosła do sądu pytającego przeciwko V.C. pozew o wydanie europejskiego nakazu zapłaty.

Sąd pytający, zgodnie z art. 815 ust. 4 LEC, zwrócił się do Bondory, aby przedstawiła dokumenty na poparcie rzeczonego roszczenia, w szczególności umowy pożyczki i kwoty dochodzonego roszczenia, w celu zbadania ewentualnego nieuczciwego charakteru postanowień tej umowy pożyczki.

Bondora odmówiła przedstawienia rzeczonych dokumentów, podnosząc, po pierwsze, że zgodnie z ust. 2 dwudziestego trzeciego przepisu końcowego LEC w przypadku pozwu o wydanie europejskiego nakazu zapłaty nie jest konieczne przedstawianie dokumentów uzasadniających to roszczenie, a po drugie, że art. 8 i 12 rozporządzenia nr 1896/2006 nie zawierają jakiegokolwiek wymogu przedstawienia dokumentów, w celu wydania europejskiego nakazu zapłaty.

Sąd pytający stoi na stanowisku, że wbrew temu co przewiduje art. 815 ust. 4 LEC, przedsiębiorca będący wierzycielem nie przedstawia dokumentacji koniecznej do dokonania oceny ewentualnego nieuczciwego charakteru jakiegokolwiek warunku, który mógłby stanowić podstawę pozwu lub który określałby wymaganą kwotę. Otóż sąd ten podkreślił, że art. 815 ust. 4 LEC, w brzmieniu mającym zastosowanie do okoliczności faktycznych w postępowaniu głównym, dokonał transpozycji do prawa hiszpańskiego orzecznictwa Trybunału dotyczącego dyrektywy 93/13, a w szczególności wyroków z dnia 14 czerwca 2012 r., Banco Español de Crédito (C‑618/10) oraz z dnia 21 kwietnia 2016 r., Radlinger i Radlingerová (C‑377/14), tak aby sąd hiszpański mógł zbadać z urzędu potencjalnie nieuczciwy charakter warunków umowy, z których wynikają roszczenia.

W tych okolicznościach sąd pierwszej instancji nr 11 w Vigo postanowił zawiesić postępowanie i zwrócić się do Trybunału z  pytaniami prejudycjalnymi.

Sprawa C‑494/18

Spółka Bondora zawarła umowę pożyczki na kwotę 1818,66 EUR z XY, który jest konsumentem. W dniu 17 maja 2018 r. Bondora wniosła do sądu pytającego pozew przeciwko XY o wydanie europejskiego nakazu zapłaty.

Sąd pytający zwrócił się do Bondory, aby ta wypełniła pkt 11 formularza A, wskazując elementy składowe kwoty wierzytelności oraz treść postanowień umowy, z których wywodzi ona swoje roszczenie.

Bondora odmówiła udzielenia wspomnianych informacji, twierdząc, że zgodnie z art. 7 ust. 2 rozporządzenia nr 1896/2006 nie ma ona obowiązku przedstawiania dodatkowych dowodów na poparcie swojego roszczenia. Spółka ta podniosła również, że inne sądy uwzględniały analogiczne powództwa o wydanie nakazu zapłaty bez wymagania od niej spełnienia dodatkowych wymogów.

Sąd pytający ma wątpliwości co do wykładni rozporządzenia nr 1896/2006 w świetle ochrony konsumentów oraz orzecznictwa Trybunału. Zdaniem tego sądu wydanie europejskiego nakazu zapłaty przeciwko konsumentowi bez przeprowadzenia z urzędu kontroli odnoszącej się do ewentualnego występowania w umowie nieuczciwych warunków umowy może naruszać wymogi związane z ochroną konsumentów, ustanowione w art. 38 KPP w związku z art. 6 ust. 1 TUE.

Sąd pytający uważa ponadto, że art. 38 KPP, art. 6 ust. 1 TUE oraz art. 6 ust. 1 i art. 7 ust. 1 dyrektywy 93/13 nie stoją na przeszkodzie przepisowi krajowemu takiemu jak dwudziesty trzeci przepis końcowy ust. 4 LEC, o ile przepis ten umożliwia sądowi zapoznanie się z treścią postanowień umowy.

Zdaniem tego sądu, gdyby natomiast wykładnia rozporządzenia nr 1896/2006 nie umożliwia ubiegania się o uzyskanie jakiejkolwiek dodatkowej informacji w celu zbadania, czy zastosowane zostały nieuczciwe warunki, rozporządzenie to należałoby uznać za sprzeczne z art. 6 ust. 1 TUE oraz z art. 38 KPP.

W tych okolicznościach sąd pierwszej instancji nr 1 w Barcelonie postanowił zawiesić postępowanie i zwrócić się do Trybunału z pytaniami prejudycjalnymi.

• System ochrony ustanowiony na mocy dyrektywy 93/13 opiera się na założeniu, że konsument znajduje się w gorszym położeniu niż przedsiębiorca, zarówno pod względem możliwości negocjacyjnych, jak i ze względu na stopień poinformowania, i w związku z tym godzi on się na warunki sformułowane uprzednio przez przedsiębiorcę, nie mając wpływu na ich treść. (40)
• Nieuczciwe warunki w umowach zawieranych przez przedsiębiorców z konsumentami nie będą wiążące dla konsumenta. (41)
• Dyrektywa 93/13 zobowiązuje państwa członkowskie do zapewnienia stosownych i skutecznych środków mających na celu zapobieganie stałemu stosowaniu nieuczciwych warunków w umowach zawieranych przez sprzedawców i dostawców z konsumentami. (42)
• Sąd krajowy zobowiązany jest do zbadania z urzędu, czy dane warunki umowne wchodzące w zakres stosowania dyrektywy 93/13 mają nieuczciwy charakter, i w razie potrzeby, aby zniwelował brak równowagi między konsumentem a przedsiębiorcą, pod warunkiem, że sąd ten posiada niezbędne do tego informacje na temat stanu prawnego i faktycznego. (43)
• 7 ust. 1 dyrektywy 93/13 sprzeciwia się przepisom krajowym pozwalającym na wydanie nakazu zapłaty, w sytuacji gdy sąd rozpoznający pozew o wydanie nakazu zapłaty nie jest uprawniony do zbadania ewentualnego nieuczciwego charakteru warunków tej umowy, jeżeli sposób wykonania prawa do wniesienia zarzutów od takiego nakazu nie pozwala na zapewnienie przestrzegania praw, które konsument opiera na tej dyrektywie. (44)
• Sąd rozpatrujący pozew o wydanie nakazu zapłaty, musi ustalić, czy przewidziane w prawie krajowym szczegółowe zasady, regulujące przedstawianie zarzutów, nie skutkują znacznym zwiększeniem prawdopodobieństwa tego, że zainteresowani konsumenci nie wniosą wymaganych zarzutów. (45)
• Na podstawie art. 7 ust. 1 i art. 9 ust. 1 rozporządzenia nr 1896/2006 sąd rozpoznający powództwo o wydanie nakazu zapłaty powinien mieć możliwość wezwania wierzyciela do przedstawienia dodatkowych informacji, dotyczących postanowień umownych wskazanych na poparcie swojego roszczenia, w celu zbadania z urzędu ewentualnego nieuczciwego charakteru warunków tej umowy, zgodnie z art. 6 ust. 1 i art. 7 ust. 1 dyrektywy 93/13. (50)
• Okoliczność, że sąd krajowy wymaga od powoda przedstawienia treści dokumentu lub dokumentów, na których opiera się jego żądanie, należy po prostu do ram dowodowych postępowania, a zatem nie narusza ona zasady dyspozycyjności . (52)
• 7 ust. 2 lit. d) i e) rozporządzenia nr 1896/2006 w związku z art. 6 ust. 1 i art. 7 ust. 1 dyrektywy 93/13, interpretowane zgodnie z wykładnią dokonaną przez Trybunał i w świetle art. 38 KPP, stoją na przeszkodzie uregulowaniu krajowemu uznającemu za niedopuszczalne dodatkowe dokumenty, oprócz dokumentów znajdujących się w formularzu A zawartym w załączniku I do rozporządzenia nr 1896/2006, takie jak kopia umowy, o która chodziło w badanej sprawie. (53)

brak

Ley 1/2000, de Enjuiciamiento Civil (ustawa nr 1/2000 – kodeks postępowania cywilnego) z dnia 7 stycznia 2000 r (zwanej  jako „LEC”)

23 przepis końcowy ust. 2 i 11

2. Pozew o wydanie europejskiego nakazu zapłaty składa się przy użyciu formularza A zawartego w załączniku I do rozporządzenia nr 1896/2006 bez konieczności załączania jakiejkolwiek dokumentacji, którą w przypadku załączenia uznaje się za niedopuszczalną.

[…]

11. We wszystkich kwestiach proceduralnych związanych z wydaniem europejskiego nakazu zapłaty nieuregulowanych w rozporządzeniu nr 1896/2006 stosuje się przepisy LEC dotyczące postępowania nakazowego”.

Art. 815 ust. 4

Jeżeli źródłem roszczenia o zapłatę jest umowa zawarta pomiędzy przedsiębiorcą a konsumentem lub usługobiorcą, sekretarz sądowy, przed wydaniem nakazu zapłaty zawiadomi o tym sąd, aby ten mógł zbadać, czy postanowienia umowy będące podstawą pozwu lub obliczenia dochodzonej kwoty mają charakter nieuczciwych warunków. Sąd zbada z urzędu, czy którekolwiek z postanowień umownych będących podstawą pozwu lub obliczenia dochodzonej kwoty można uznać za nieuczciwe warunki. Jeżeli uzna on, iż jedno z takich postanowień można uznać za nieuczciwe warunki, wzywa strony do przedstawienia wyjaśnień w terminie pięciu dni. Po wysłuchaniu stron sąd rozstrzygnie tę sprawę w drodze postanowienia w terminie kolejnych pięciu dni. Postępowanie w tej sprawie nie wymaga udziału adwokata ani innego pełnomocnika procesowego. […]

W przypadku uznania, iż którykolwiek z warunków umowy ma nieuczciwy charakter, sąd w wydanym postanowieniu określi skutki takiego uznania, stwierdzając bezzasadność roszczenia albo postanawiając o kontynuowaniu postępowania z pominięciem warunków uznanych za nieuczciwe.

Jeżeli sąd nie uzna zastosowanych warunków umownych za nieuczciwe, stwierdza to w postanowieniu, a sekretarz sądowy będzie kontynuował postępowanie przeciwko dłużnikowi zgodnie z treścią ust. 1.

Postanowienie to może być w każdym przypadku zaskarżone.

Dyrektywa 93/13 z dnia 5 kwietnia 1993 r. w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich (Dz.U. 1993, L 95, s. 29 – wyd. spec. w jęz. polskim, rozdz. 15, t. 2, s. 288)

https://eur-lex.europa.eu/dyrektywa93/13…

Art. 1

Art. 3

Art. 6

Art. 7

Rozporządzenie nr 1896/2006 z dnia 12 grudnia 2006 r. ustanawiające postępowanie w sprawie europejskiego nakazu zapłaty  (Dz.U. 2006, L 399, s. 1)

https://eur-lex.europa.eu/rozporządzenienr1896/2006…

Art. 1

Art. 2

Art. 5

Art. 7

Art. 8

Art. 9

Art. 12

Art. 16

Załącznik I do rozporządzenia nr 1896/2006

Pkt 11 formularza A

http://curia.europa.eu/C-453/18 i C-494/18…