Wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym (art. 267 TFUE) dotyczący wykładni art. 3 ust. 5 rozporządzenia (WE) nr 261/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 lutego 2004 r. ustanawiającego wspólne zasady odszkodowania i pomocy dla pasażerów w przypadku odmowy przyjęcia na pokład albo odwołania lub dużego opóźnienia lotów, uchylającego rozporządzenie (EWG) nr 295/91 (dalej: „rozporządzenie 261/2004”), złożony przez Městský soud v Praze (sąd miejski w Pradze, Republika Czeska)

Czy art. 5 ust. 1 lit. c) i art. 7 ust. 1 rozporządzenia nr 261/2004 w związku z art. 3 ust. 5 tego rozporządzenia należy interpretować w ten sposób, że w ramach lotu łączonego, składającego się z dwóch lotów i będącego przedmiotem jednej rezerwacji, rozpoczynającego się z lotniska znajdującego się na terytorium państwa członkowskiego i kończącego się na lotnisku znajdującym się w państwie trzecim z przesiadką na lotnisku w innym państwie trzecim, pasażer, który przyleciał do miejsca docelowego z opóźnieniem wynoszącym trzy godziny lub więcej, wynikającym z drugiego lotu obsługiwanego – w ramach umowy o wspólnej obsłudze połączeń – przez przewoźnika mającego siedzibę w państwie trzecim, może wytoczyć powództwo o odszkodowanie na podstawie tego rozporządzenia przeciwko wspólnotowemu przewoźnikowi, który realizował pierwszy lot?

Artykuł 5 ust. 1 lit. c) i art. 7 ust. 1 rozporządzenia (WE) nr 261/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 lutego 2004 r. ustanawiającego wspólne zasady odszkodowania i pomocy dla pasażerów w przypadku odmowy przyjęcia na pokład albo odwołania lub dużego opóźnienia lotów, uchylającego rozporządzenie (EWG) nr 295/91, w związku z art. 3 ust. 5 tego rozporządzenia należy interpretować w ten sposób, że w ramach lotu łączonego, składającego się z dwóch lotów i będącego przedmiotem jednej rezerwacji, rozpoczynającego się z lotniska znajdującego się na terytorium państwa członkowskiego i kończącego się na lotnisku znajdującym się w państwie trzecim z przesiadką na lotnisku w innym państwie trzecim, pasażer, który przyleciał do miejsca docelowego z opóźnieniem wynoszącym trzy godziny lub więcej, wynikającym z drugiego lotu obsługiwanego – w ramach umowy o wspólnej obsłudze połączeń – przez przewoźnika mającego siedzibę w państwie trzecim, może wytoczyć powództwo o odszkodowanie na podstawie tego rozporządzenia przeciwko wspólnotowemu przewoźnikowi, który realizował pierwszy lot.

Postępowanie główne dotyczyło jedenastu pasażerów, którzy dokonali rezerwacji u České aerolinie na lot z Pragi (Republika Czeska) do Bangkoku (Tajlandia) z międzylądowaniem w Abu Zabi (Zjednoczone Emiraty Arabskie). Loty te były realizowane w ramach umowy o wspólnej obsłudze połączenia (code sharing), przy czym pierwszy z nich, obsługiwany przez spółkę České aerolinie i łączący Pragę z Abu Zabi, został zrealizowany zgodnie z planem lotu i dotarł do miejsca docelowego punktualnie, drugi zaś lot obsługiwany przez Etihad Airways, który nie jest „przewoźnikiem wspólnotowym” w rozumieniu art. 2 lit. c) rozporządzenia 261/2004 (tj. przewoźnikiem lotniczym z ważną licencją na prowadzenie działalności wydaną przez państwo członkowskie zgodnie z przepisami rozporządzenia Rady (EWG) nr 2407/92 z dnia 23 lipca 1992 r. w sprawie wydawania licencji przewoźnikom lotniczym), łączący Abu Zabi z Bangkokiem, przyleciał z 488-minutowym opóźnieniem. W związku z zaistniałą sytuacją pasażerowie wystąpili do spółki České aerolinie o wypłatę odszkodowania, o którym mowa w art. 7 ust. 1 lit. c) rozporządzenia 261/2004, a spotkawszy się z odmową, wytoczyli powództwo przeciwko temu przewoźnikowi.

Wprawdzie zarówno sąd pierwszej instancji jak i sąd odwoławczy uwzględnili roszczenie strony powodowej, jednak orzeczenie zostało następnie uchylone przez Ústavní soud (czeski Trybunał Konstytucyjny) wyrokiem z dnia 31 października 2017 r. Trybunał Konstytucyjny nakazał sądowi pytającemu zbadanie argumentów spółki České aerolinie, w których powoływała się ona na orzeczenie niemieckiego Federalnego Trybunału Sprawiedliwości, wydane w podobnych okolicznościach i stanowiące, że można pociągnąć do odpowiedzialności przewoźnika umownego, gdy nie jest on obsługującym przewoźnikiem lotniczym. Z uwagi na rozbieżności, które pojawiły się przed sądem miejski w Pradze, do którego odesłano sprawę do ponownego rozpoznania (z jednej strony potrzeba ochrony pasażerów, uzasadniająca uznanie spółki České aerolinie za odpowiedzialną za duże opóźnienie przylotu w ramach lotu obsługiwanego przez Etihad Airways, z drugiej zaś stojące, zdaniem sądu, na przeszkodzie takiemu rozwiązaniu postanowienie rozporządzenia 261/2004, zgodnie z którym osobą zobowiązaną do zapłaty odszkodowania przewidzianego w jego art. 7 ust. 1 lit. c) jest obsługujący przewoźnik lotniczy), sąd ten postanowił zawiesić postępowanie i zwrócić się do Trybunału z pytaniem prejudycjalnym.

• Lot z jednym lub kilkoma połączeniami będący przedmiotem jednej rezerwacji stanowi jedną całość do celów prawa pasażerów do odszkodowania przewidzianego w rozporządzeniu 261/2004, co oznacza, że możliwość zastosowania rozporządzenia 261/2004 należy oceniać w świetle pierwszego miejsca odlotu i miejsca docelowego dla tego lotu. Oznacza to również, że w ramach takich lotów obsługujący przewoźnik lotniczy, który wykonał pierwszy lot, nie może zasłaniać się nieprawidłowym wykonaniem późniejszego lotu obsługiwanego przez innego przewoźnika lotniczego.
• Definicja „obsługującego przewoźnika lotniczego” ustanawia dwie kumulatywne przesłanki: 1) wykonanie danego lotu, 2) istnienie umowy zawartej z pasażerem. Jeżeli zatem bezspornym jest, że dany podmiot rzeczywiście wykonał lot w ramach umowy przewozu zawartej z pasażerami, których dotyczy postępowanie w przedmiocie odszkodowania, należy podmiot ten uznać za „obsługującego przewoźnika lotniczego” i w związku z tym za zobowiązany do zapłaty odszkodowania.
• W sytuacji, w której w ramach lotu łączonego, składającego się z dwóch lotów będących przedmiotem jednej rezerwacji, drugi lot wykonywany jest na podstawie umowy o wspólnej obsłudze połączenia przez obsługującego przewoźnika lotniczego innego, niż przewoźnik lotniczy obsługujący pierwszy lot, który zawarł umowę przewozu z odnośnymi pasażerami, ten ostatni przewoźnik pozostaje umownie związany z pasażerami, nawet w odniesieniu do wykonania drugiego lotu.

brak

Rozporządzenia (WE) nr 261/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 lutego 2004 r. ustanawiającego wspólne zasady odszkodowania i pomocy dla pasażerów w przypadku odmowy przyjęcia na pokład albo odwołania lub dużego opóźnienia lotów, uchylającego rozporządzenie (EWG) nr 295/91 (Dz.U. 2004, L 46, s. 1)

(https://eur-lex.europa.eu/rozporządzenie261/2004…)

Art. 3 ust. 5

Niniejsze rozporządzenie ma zastosowanie do każdego obsługującego przewoźnika lotniczego, który świadczy usługi transportowe na rzecz pasażerów spełniających wymogi ust. 1 i 2. Gdy obsługujący przewoźnik lotniczy, nie będąc związanym umową z pasażerem, wykonuje zobowiązania wynikające z niniejszego rozporządzenia, uważa się, że robi to w imieniu osoby związanej umową z pasażerem.

Art. 5 ust. 1 lit. c)

W przypadku odwołania lotu pasażerowie, których to odwołanie dotyczy mają prawo do odszkodowania od obsługującego przewoźnika lotniczego zgodnie z art. 7, chyba że:

(i) zostali poinformowani o odwołaniu co najmniej dwa tygodnie przed planowym czasem odlotu; lub

(ii) zostali poinformowani o odwołaniu w okresie od dwóch tygodni do siedmiu dni przed planowym czasem odlotu i zaoferowano im zmianę planu podróży, umożliwiającą im wylot najpóźniej dwie godziny przed planowym czasem odlotu i dotarcie do ich miejsca docelowego najwyżej cztery godziny po planowym czasie przylotu; lub

(iii) zostali poinformowani o odwołaniu w okresie krótszym niż siedem dni przed planowym czasem odlotu i zaoferowano im zmianę planu podróży, umożliwiającą im wylot nie więcej niż godzinę przed planowym czasem odlotu i dotarcie do ich miejsca docelowego najwyżej dwie godziny po planowym czasie przylotu.

Art. 7 ust. 1

W przypadku odwołania do niniejszego artykułu pasażerowie otrzymują odszkodowanie w wysokości 600 EUR dla wszystkich innych lotów niż loty określone w lit. a) lub b).

http://curia.europa.eu/C-502/18…

Interpretację przyjętą przez TSUE należy uznać za zgodną z celem zawartym w motywie 1 Rozporządzenia, tj. zapewnieniem wysokiego poziomu ochrony pasażerów. Pozwala ona bowiem zagwarantować, że pasażerom zostanie wypłacone odszkodowanie przez przewoźnika lotniczego, który zawarł z nimi umowę przewozu, bez konieczności uwzględnienia uzgodnień poczynionych przez owego przewoźnika w odniesieniu do wykonania drugiego lotu składającego się na lot łączony. Bez uszczerbku dla przewoźnika wspólnotowego pozostaje uprawnienie do dochodzenia odszkodowania, zgodnie z obowiązującym prawem krajowym, od jakiegokolwiek podmiotu, w tym osoby trzeciej, który spowodował, że przewoźnik uchybił spoczywającym na nim zobowiązaniom. České aerolinie będą miały zatem możliwość żądania rekompensaty z tytułu regresu od spółki Etihad Airways.