Wniosek o wydanie, na podstawie art. 267 TFUE, orzeczenia w trybie prejudycjalnym dotyczy wykładni art. 135 ust. 1 lit. b) i d) dyrektywy Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (dalej: „dyrektywa VAT”), złożony przez Upravni sud u Zagrebu (sąd administracyjny w Zagrzebiu, Chorwacja)

Czy art. 135 ust. 1 lit. b) i d) dyrektywy VAT należy interpretować w ten sposób, że zwolnienie z VAT, które przepisy te przewidują, odpowiednio, w odniesieniu do udzielania kredytów i w odniesieniu do transakcji dotyczących innych zbywalnych instrumentów finansowych, stosuje się do transakcji polegającej na udostępnieniu przez podatnika innemu podatnikowi, za opłatą, środków pieniężnych uzyskanych od spółki faktoringowej w wyniku przeniesienia na nią weksla wystawionego przez drugiego podatnika, gdy pierwszy podatnik poręcza za spłatę na rzecz tej spółki faktoringowej wspomnianego weksla w terminie jego wymagalności?

Artykuł 135 ust. 1 lit. b) i d) dyrektywy Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej należy interpretować w ten sposób, że zwolnienie z podatku od wartości dodanej, które przepisy te przewidują, odpowiednio, w odniesieniu do udzielania kredytów i w odniesieniu do transakcji dotyczących innych zbywalnych instrumentów finansowych, stosuje się do transakcji polegającej na udostępnieniu przez podatnika innemu podatnikowi, za opłatą, środków pieniężnych uzyskanych od spółki faktoringowej w wyniku przeniesienia na nią weksla wystawionego przez tego drugiego podatnika, gdy pierwszy podatnik poręcza za spłatę na rzecz tej spółki faktoringowej wspomnianego weksla w terminie jego wymagalności.

Franck – spółka handlowa prawa chorwackiego – której działalność polega na przetwórstwie herbaty i kawy, udostępniła środki pieniężne na rzecz Konzum, sieci sprzedaży detalicznej, zawierając z nią jednocześnie trzy rodzaje umów.

Podczas kontroli właściwy organ podatkowy stwierdził, że wspomnianą opłatę zafakturowano bez VAT. Uznawszy, że owa opłata nie jest zwolniona z VAT, organ ten stwierdził, iż w latach 2013–2017 niedopłata zadeklarowanego VAT wyniosła 15.060.808,80 kun chorwackich (HRK) (około 2 mln EUR), i naliczył odsetki za zwłokę.

Spółka Franck twierdzi, że świadczyła ona w istocie na rzecz Konzum usługę polegającą na udzieleniu pożyczki, która jest zwolniona z VAT na podstawie chorwackiej ustawy o VAT. Ponadto w zakresie, w jakim weksle wystawione przez Konzum stanowiły zbywalne instrumenty finansowe w rozumieniu ust. 1 lit. d) tej ustawy, usługa świadczona przez Franck jest zwolniona również na podstawie tego przepisu.

Chorwackie Ministerstwo Finansów uważa natomiast, że opłata otrzymywana przez Franck stanowiła wynagrodzenie za usługę odzyskania wierzytelności, w odniesieniu do której Franck działała jako pośrednik pomiędzy spółkami faktoringowymi a Konzum i taka usługa nie jest zwolniona z VAT.

• Transakcja polegająca na udostępnieniu środków pieniężnych w zamian za opłatę stanowi „działalność gospodarczą” w rozumieniu art. 9 ust. 1 dyrektywy VAT. Okoliczność, że transakcja ta nie odpowiada głównej działalności danego podmiotu nie wyklucza tego, że podmiot ten, dokonując takiej transakcji, działał w ramach swojej działalności gospodarczej. (nb. 21)
• Gdy transakcja składa się z szeregu elementów i czynności, należy brać pod uwagę wszystkie okoliczności, w jakich jest ona dokonywana, w celu określenia, czy do celów VAT transakcja ta prowadzi do dwóch lub więcej odrębnych świadczeń, czy też do jednego świadczenia. (nb. 23)
• W pewnych okolicznościach formalnie odrębne świadczenia, które mogą być wykonywane oddzielnie, a zatem mogą oddzielnie podlegać opodatkowaniu lub zwolnieniu, należy uważać za jedną transakcję, jeżeli nie są one od siebie niezależne. Świadczenie należy uznać za jednolite, gdy co najmniej dwa elementy albo co najmniej dwie czynności dokonane przez podatnika są ze sobą tak ściśle związane, że obiektywnie tworzą jedno nierozerwalne świadczenie gospodarcze, którego rozdzielenie miałoby charakter sztuczny. Jest tak również wówczas, gdy jedno świadczenie lub kilka świadczeń stanowi świadczenie główne, natomiast pozostałe świadczenie lub świadczenia stanowią świadczenie lub świadczenia dodatkowe, które są traktowane z punktu widzenia podatkowego tak jak świadczenie główne. W szczególności świadczenie należy uznać za dodatkowe w stosunku do świadczenia głównego, jeżeli nie stanowi ono dla klienta celu samo w sobie, lecz służy skorzystaniu w jak najlepszy sposób ze świadczenia głównego usługodawcy. (nb. 24-25)
• Pojęcia użyte do określenia zwolnień, o których mowa w art. 135 ust. 1 dyrektywy VAT, należy interpretować w sposób ścisły, ponieważ zwolnienia te stanowią odstępstwa od ogólnej zasady, zgodnie z którą VAT jest pobierany od każdej usługi świadczonej odpłatnie przez podatnika. Jednakże interpretacja tych pojęć powinna być zgodna z celami owych zwolnień oraz spełniać wymogi zasady neutralności podatkowej, na której zasadza się wspólny system VAT. (nb. 31-32)
• Transakcje zwolnione na podstawie art. 135 ust. 1 lit. b) dyrektywy VAT są zdefiniowane w zależności od charakteru świadczonych usług, a nie w zależności od usługodawcy lub usługobiorcy, tak że stosowanie tych zwolnień nie zależy od statusu podmiotu świadczącego te usługi. (nb. 34)
• Wyrażenie „udzielanie kredytów i pośrednictwo kredytowe” należy interpretować szeroko, wobec czego jego zakresu nie można ograniczać wyłącznie do pożyczek i kredytów udzielanych przez instytucje bankowe i finansowe. Taką wykładnię potwierdza bowiem cel wspólnego systemu ustanowionego przez dyrektywę VAT, polegający między innymi na zapewnieniu równego traktowania podatników. (nb. 35)
• Udzielanie kredytów w rozumieniu art. 135 ust. 1 lit. b) dyrektywy VAT polega między innymi na udostępnieniu kapitału za wynagrodzeniem. Jeżeli takie wynagrodzenie jest zapewnione w szczególności poprzez zapłatę odsetek, nie można wykluczyć innych form wynagrodzenia. (nb. 36-37)
• Art. 135 ust. 1 lit. b) dyrektywy VAT nie uzależnia zwolnienia od obowiązku zwrotu kredytu osobie, która go udzieliła. (nb. 39)
• Aby świadczenie takie jak świadczenie wykonywane przez Franck można było uznać za transakcję dotyczącą innych zbywalnych instrumentów finansowych, zwolnioną z VAT na podstawie art. 135 ust. 1 lit. d) dyrektywy VAT, świadczenie to powinno tworzyć odrębną całość, ocenianą w sposób ogólny, której skutkiem jest pełnienie szczególnych i istotnych funkcji takiej transakcji. W tym względzie należy odróżnić usługę zwolnioną z VAT w rozumieniu dyrektywy VAT od wykonania zwykłego świadczenia rzeczowego lub technicznego (nb. 45)
• Zasada neutralności podatkowej sprzeciwia się wprowadzeniu powszechnego zróżnicowania w zakresie poboru VAT między transakcjami nielegalnymi i transakcjami legalnymi. Nielegalny ewentualnie charakter transakcji rozpatrywanej w postępowaniu głównym nie może zatem być brany pod uwagę do celów zwolnienia przewidzianego w art. 135 ust. 1 lit. b) i d) dyrektywy VAT. (nb. 52)

brak

Dyrektywa Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz.U. 2006, L 347, s. 1)

https://eur-lex.europa.eu/dyrektywa VAT…

Art. 2 ust. 1

Art. 9 ust. 1

Art. 135 ust. 1

Prawo chorwackie

Ustawa o podatku od wartości dodanej z dnia 17 czerwca 2013 r.

Art. 40

1. Zwalnia się z VAT:

(…)

b) udzielanie kredytów i pożyczek, w tym pośrednictwo w zawieraniu takich transakcji, oraz zarządzanie kredytami i pożyczkami, jeżeli osoba udzielająca ich zajmuje się tym;

(…)

d) transakcje, łącznie z pośrednictwem, w dziedzinie rachunków oszczędnościowych, bieżących lub przelewowych, płatności, przelewów, długów, czeków i innych zbywalnych instrumentów finansowych, z wyłączeniem windykacji należności;

(…).

http://curia.europa.eu/C-801/19…