Wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym (art. 267 TFUE) dotyczący wykładni art. 7 pkt 1 i art. 21 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1215/2012 z dnia 12 grudnia 2012 r. w sprawie jurysdykcji i uznawania orzeczeń sądowych oraz ich wykonywania w sprawach cywilnych i handlowych (dalej: „rozporządzenie 1215/2012”), złożony przez  Landesgericht Salzburg (sąd krajowy w Salzburgu, Austria)

1. Czy przepisy zawarte w sekcji 5 rozdziału II rozporządzenia nr 1215/2012, zatytułowanej „Jurysdykcja w zakresie indywidualnych umów o pracę”, należy interpretować w ten sposób, że znajdują one zastosowanie do powództwa wytoczonego przez pracownika mającego miejsce zamieszkania w jednym państwie członkowskim przeciwko pracodawcy mającemu miejsce zamieszkania, względnie siedzibę, w innym państwie członkowskim, w przypadku gdy umowa o pracę została wynegocjowana i zawarta w państwie członkowskim miejsca zamieszkania pracownika i przewidywała, że miejsce wykonywania pracy znajduje się w państwie członkowskim siedziby pracodawcy, nawet jeśli praca nie była ostatecznie świadczona z powodów, za które odpowiedzialność ponosi ten pracodawca?

Przepisy zawarte w sekcji 5 rozdziału II rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1215/2012 z dnia 12 grudnia 2012 r. w sprawie jurysdykcji i uznawania orzeczeń sądowych oraz ich wykonywania w sprawach cywilnych i handlowych, zatytułowanej „Jurysdykcja w zakresie indywidualnych umów o pracę”, należy interpretować w ten sposób, że znajdują one zastosowanie do powództwa wytoczonego przez pracownika mającego miejsce zamieszkania w jednym państwie członkowskim przeciwko pracodawcy mającemu miejsce zamieszkania, względnie siedzibę, w innym państwie członkowskim, w przypadku gdy umowa o pracę została wynegocjowana i zawarta w państwie członkowskim miejsca zamieszkania pracownika i przewidywała, że miejsce wykonywania pracy znajduje się w państwie członkowskim siedziby pracodawcy, nawet jeśli praca nie była ostatecznie świadczona z powodów, za które odpowiedzialność ponosi ten pracodawca.

2. Czy przepisy zawarte w sekcji 5 rozdziału II rozporządzenia nr 1215/2012 należy interpretować w ten sposób, że stoją one na przeszkodzie stosowaniu krajowych przepisów jurysdykcyjnych w odniesieniu do powództwa takiego jak to, o którym mowa w pytaniu pierwszym, w sytuacji gdyby przepisy te okazały się korzystniejsze dla pracownika?

Przepisy sekcji 5 rozdziału II rozporządzenia nr 1215/2012 należy interpretować w ten sposób, że stoją one na przeszkodzie stosowaniu krajowych przepisów jurysdykcyjnych w odniesieniu do powództwa takiego jak to, o którym mowa w pkt 1 sentencji niniejszego wyroku, niezależnie od tego, czy owe przepisy krajowe są korzystniejsze dla pracownika.

3. Czy art. 21 rozporządzenia nr 1215/2012 należy interpretować w ten sposób, że ma on zastosowanie do powództwa takiego jak to, o którym mowa w pytaniu pierwszym? Który sąd będzie właściwy w takim przypadku na podstawie przedmiotowego przepisu?

Artykuł 21 ust. 1 lit. b) ppkt (i) rozporządzenia nr 1215/2012 należy interpretować w ten sposób, że powództwo, takie jak to, o którym mowa w pkt 1 sentencji niniejszego wyroku, może zostać wniesione do sądu miejsca, w którym lub z którego pracownik miał zgodnie z umową wywiązać się z zasadniczej części obowiązków ciążących na nim wobec jego pracodawcy, bez uszczerbku dla art. 7 pkt 5 rzeczonego rozporządzenia.

BU mieszka w Salzburgu (Austria) i w wyniku nawiązania z nią kontaktu przez pracownika Markt24, spółki, która ma siedzibę w Monachium w Niemczech, podpisała za pośrednictwem tego pracownika umowę o pracę w charakterze członka personelu sprzątającego na okres od dnia 6 września do dnia 15 grudnia 2017 r. W czasie podpisania umowy Markt24 posiadał biuro w Salzburgu, przedmiotowa umowa podpisana została jednak poza nim.

Praca będąca przedmiotem umowy wykonywana miała być w Monachium. Pomimo stałej gotowości BU, nie rozpoczęła ona jednak jej wykonywania, gdyż spółka nie powierzyła jej żadnej pracy. Do dnia 15 grudnia 2017 r. zainteresowana była zarejestrowana w austriackiej instytucji zabezpieczenia społecznego jako pracownik najemny. W tym czasie spółka Markt24 wypowiedziała BU umowę.

W konsekwencji BU pozwała Markt24 przed sąd pytający (właściwy dla miejsca swojego zamieszkania) o zapłatę pewnej kwoty tytułem zaległego wynagrodzenia, korzyści należnych pro rata temoris i ekwiwalentu pieniężnego za płatny urlop za okres trwania umowy. Pomimo kilku prób doręczenia pozwu stronie pozwanej, w tym za pośrednictwem sądu w Monachium, starania te zakończyły się fiaskiem, czego konsekwencją było ustanowienie zgodnie z przepisami prawa austriackiego kuratora dla doręczeń dla pozwanej spółki.

Ustanowiony kurator podniósł zarzut braku jurysdykcji sądów austriackich w przedmiotowej sprawie i w konsekwencji braku właściwości sądu pytającego w świetle rozporządzenia 1215/2012. Sąd pytający, rozumiejąc argumentację przedstawioną przez kuratora pozwanej spółki, widząc jednak argumenty przemawiające przeciwko tej argumentacji, postanowił zwrócić się do TSUE z prośbą o rozwianie posiadanych przez siebie wątpliwości.

• Pojęcie „indywidualnej umowy o pracę” w rozumieniu art. 20 rozporządzenia nr 1215/2012, które należy interpretować w sposób autonomiczny, zakłada istnienie stosunku podporządkowania pracownika względem pracodawcy, przy czym zasadniczą cechą stosunku pracy jest okoliczność, że dana osoba jest zobowiązana do wykonywania przez pewien okres, na rzecz innej osoby i pod jej kierownictwem, pracy, w zamian za którą jest ona uprawniona do otrzymania wynagrodzenia. W takim przypadku należy uznać, że strony są związane „umową o pracę” w rozumieniu przedmiotowego przepisu, niezależnie od tego, czy praca będąca przedmiotem tej umowy została wykonana, czy też nie. (nb. 24-26)
• Skoro spór obejmujący element zagraniczny należy do przedmiotowego zakresu stosowania rozporządzenia nr 1215/2012, a pozwany ma miejsce zamieszkania, względnie siedzibę, na terytorium państwa członkowskiego, jednolite przepisy jurysdykcyjne przewidziane w tym rozporządzeniu powinny mieć pierwszeństwo przed krajowymi przepisami jurysdykcyjnymi. To wyłączenie, co do zasady, stosowania krajowych przepisów jurysdykcyjnych ma zastosowanie również w odniesieniu do przepisów zawartych w sekcji 5 rozdziału II rozporządzenia nr 1215/2012, które mają one charakter nie tylko szczególny, lecz również wyczerpujący. (nb. 32-33)
• Pracodawca mający miejsce zamieszkania, względnie siedzibę, na terytorium państwa członkowskiego może być pozywany albo, zgodnie z art. 21 ust. 1 lit. a) rozporządzenia nr 1215/2012, przed sądy państwa członkowskiego, w którym ma on miejsce zamieszkania, względnie siedzibę, albo, zgodnie z art. 21 ust. 1 lit. b) ppkt (i) i (ii) tego rozporządzenia, przed sąd miejsca, w którym lub z którego pracownik zazwyczaj świadczy pracę lub ostatnio zazwyczaj świadczył pracę; lub jeżeli pracownik zazwyczaj nie świadczy lub zazwyczaj nie świadczył pracy w jednym i tym samym państwie – przed sąd miejsca, w którym znajduje się albo znajdował się oddział, który pracownika zatrudnił. (nb. 37)
• Pojęcie „miejsca, w którym pracownik zazwyczaj świadczy lub ostatnio zazwyczaj świadczył pracę”, użyte w art. 21 ust. 1 lit. b) ppkt (i) rozporządzenia nr 1215/2012, należy interpretować jako odsyłające do miejsca, w którym lub z którego pracownik wywiązuje się z zasadniczej części obowiązków ciążących na nim wobec jego pracodawcy. Gdy jednak umowa o pracę nie była wykonywana, zamiar wyrażony przez strony umowy w odniesieniu do miejsca jej wykonywania jest co do zasady jedynym elementem pozwalającym na ustalenie zwykłego miejsca pracy dla celów art. 21 ust. 1 lit. b) ppkt (i) tego rozporządzenia. Wykładnia ta pozwala bowiem na zapewnienie najwyższego stopnia przewidywalności przepisów o jurysdykcji, ponieważ miejsce pracy zamierzone przez strony w umowie o pracę jest co do zasady łatwe do zidentyfikowania. (nb. 40-41)
• Pojęcia „filii”, „agencji” i „innego oddziału”, występujące w art. 7 pkt 5 rozporządzenia nr 1215/2012, należy interpretować w sposób autonomiczny, mianowicie, że zakładają one istnienie trwałego ośrodka działalności skierowanego na zewnątrz jako przedłużenia głównego przedsiębiorstwa. Ośrodek ten musi posiadać kierownictwo oraz być wyposażony materialnie w sposób umożliwiający prowadzenie interesów z osobami trzecimi, tak by nie musiały one zwracać się bezpośrednio do głównego przedsiębiorstwa. Istotne jest jednak to, że przepis ten znajduje zastosowania w sporze tylko wtedy, gdy spór dotyczy albo działań związanych z działalnością tych podmiotów, albo zobowiązań podjętych przez nie w imieniu przedsiębiorstwa głównego, jeżeli mają one zostać wykonane w państwie, w którym podmioty te są położone. (nb. 47-48)

Henrika Saugmandsgaarda Øe

https://curia.europa.eu/C-804/19…

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1215/2012 z dnia 12 grudnia 2012 r. w sprawie jurysdykcji i uznawania orzeczeń sądowych oraz ich wykonywania w sprawach cywilnych i handlowych (Dz.U. 2012, L 351, s. 1)

https://eur-lex.europa.eu/rozporządzenie nr 1215/2012…

Motywy 14 i 18

Art. 4

Art. 5

Art. 7

Art. 20 ust. 1

Art. 21 ust. 1

Prawo austriackie:

Ustawa federalna o sądach pracy i ds. zabezpieczenia społecznego z dnia 7 marca 1985 r.

§ 4 ust. 1 pkt 1 lit. a) i d)

W przypadku sporów, o których mowa w § 50 ust. 1, w zależności od wyboru strony powodowej właściwy miejscowo jest:

1)  w wypadkach, o których mowa w pkt 1–3, również sąd, w którego obszarze właściwości:

a) pracownik ma miejsce zamieszkania lub zwykłego pobytu podczas trwania stosunku pracy lub miał je w chwili ustania stosunku pracy,

(…)

d) wynagrodzenie podlega wypłacie lub – jeżeli stosunek pracy ustał – ostatni raz podlegało wypłacie. (…)

https://curia.europa.eu/C-804/19…